Họ xuất hiện trên sân khấu với những chiếc áo màu mận chín điểm hoa văn, đặc trưng cho văn hoá đất nước Chùa Tháp. Như đã hẹn, tôi đến KTX ĐHBK gặp gỡ 5 chàng trai dễ mến. Bằng nét bút nắn nót chàng trai được phong làm nhóm trưởng ghi vào sổ tay của tôi 5 cái tên không dễ nhớ: Ear Tech Heang; Keou Davy; Veng Vanrath; Deng Dara; Chheang Davuth.
Họ đang theo học các khóa: Điện tử-viễn thông; Công nghệ môi trường và Công nghệ thông tin của trường ĐHBK Hà Nội. Hiện tại, bốn người trong số đó đã là sinh viên năm thứ 4, thứ 5, chỉ duy nhất “em út” Chheang Davuth mới bắt đầu năm thứ nhất.
Ngoài đời 5 chàng trai đều rất vui tính, cởi mở. Được hỏi lý do chọn Việt Nam du học, các chàng đều chung ý nghĩ: vì VN rất gần, đi lại dễ dàng, 2 nước lại sẵn có mối quan hệ thân thiết. Nhóm trưởng Ear Tech Heang cho biết: Cũng như ở Việt Nam, phong trào du học ở Campuchia đang phát triển.
Ngoài Việt Nam là lựa chọn số 1, các trường ĐH ở Nhật Bản, Singapore, Trung Quốc, Mỹ... cũng thu hút bạn trẻ. ở Campuchia ngành nghề dễ kiếm việc hơn cả là Công nghệ thông tin nên không ít bạn trẻ nước này chọn ĐHBK làm môi trường học tập.
Dù 5 chàng thừa nhận: “Phong ba bão táp không bằng ngữ pháp Việt Nam” nhưng tôi thấy trình độ tiếng Việt của họ quá tốt. Nếu không chú ý, bạn sẽ khó phát hiện họ là người ngoại quốc. Nhóm trưởng Ear Tech Heang bảo: “Học tiếng Việt dễ hơn tiếng Anh. Vì học chưa đầy 7 tháng em đã nghe và nói được, nhưng bao nhiêu năm học tiếng Anh vẫn kém”.
Song các bạn đều coi trọng việc học Tiếng Anh, Deng Dara “bật mí”: Ở Campuchia nghề làm thêm “thịnh” nhất của sinh viên là gia sư tiếng Anh. Nhiều sinh viên Campuchia nói tiếng Anh rất tốt. Bận rộn học hành, suy tư tương lai, song những chàng trai tuổi 20 này đều dành thời gian cho những đam mê, sở thích. Xa lạ với vũ trường, đua xe... rảnh rỗi các chàng chỉ thích xuống sân chơi bóng. Cuối tuần tổ chức nấu ăn vui vẻ.
Thấy Deng Dara cầm chiếc điện thoại lỗi mốt, tôi liên tưởng đến nhiều bạn trẻ Việt Nam thích “khoe” mình bằng di động “xịn”, xe đẹp. Hiểu được suy nghĩ của tôi, Deng Dara lý giải: “Tuổi trẻ ai chẳng thích sành điệu nhưng hoàn cảnh của em chỉ có thế. Em chấp nhận thực tế đó và thấy mọi sự trở nên nhẹ nhàng”.
Hồ hởi nói về học tập, sở thích... nhưng khi tôi đề cập đến chuyện tình cảm, các chàng tỏ ra kín đáo lạ lùng. Để buộc họ lên tiếng, tôi hỏi: “không ít người quan niệm “yêu 50 chọn 10 lấy 1”, các bạn thì sao?”. Một chút bất bình thoáng qua gương mặt, Ear Tech Heang thẳng thắn: “Quan niệm yêu của chúng em là: chỉ 1 với 1! Yêu một người và thuỷ chung với người đó. Chuyện tình cảm không nên thay đổi nhiều lần, lối “sống thử” cũng ít phổ biến và không được khuyến khích trong giới trẻ Campuchia”.
Ear Tech Heang còn tin tưởng : Xã hội có thay đổi thì chuẩn mực đạo đức của người Campuchia cũng không dễ lung lay. Bây giờ trên đất nước Chùa Tháp có thêm nhiều trường ĐH,lại thêm nhiều SV được đi du học, nên quan điểm hôn nhân của họ hiện đại hơn so với trước: tuổi kết hôn kéo dài; vấn đề ổn định việc làm được đặt lên hàng đầu. Tiêu chí chọn vợ cũng thay đổi. Ear Tech Heang đưa ra yêu cầu đối với người vợ tương lai: thứ nhất- trình độ học vấn; thứ 2-giao tiếp tốt; thứ 3 mới đến xinh xắn, dịu dàng...
Các chàng cho rằng con gái Việt Nam hiện đại, mạnh mẽ hơn con gái Campuchia, và họ thích tính cách ấy. “Bạn sẽ yêu một cô gái Việt Nam?”. Deng Dara cười tinh nghịch trả lời: “Không ai biết ngày mai chuyện gì sẽ xảy ra”.
