Thế tại sao phụ nữ lại cũng cần testosterone? Sự thực là cơ thể phụ nữ cũng bài tiết cả testosterone và có nhiều ảnh hưởng đến đời sống phụ nữ hơn những gì mà người ta thường biết.
Testosterone ở phụ nữ nhiều ít như thế nào? Ít hơn nhiều so với nam giới. Sau tuổi dậy thì phụ nữ mới bắt đầu bài tiết một nồng độ testosterone ổn định, khoảng 50/50 do buồng trứng và do tuyến thượng thận. Nam giới, testosterone chủ yếu do tinh hoàn bài tiết ra và phụ nữ chỉ bài tiết một lượng nhỏ testosterone so với lượng hàng ngày nam giới bài tiết.
Testosterone có tác dụng gì cho phụ nữ? Nhiều nghiên cứu cho thấy testosterone giúp duy trì cơ bắp, xương và cả trong việc duy trì dục năng (libido hay ham muốn tình dục). Cũng được xem là hormone cải thiện chất lượng cuộc sống vì nếu bổ sung testosterone cho phụ nữ bị thiếu thì thường làm cho phụ nữ cảm thấy dễ chịu hơn. Cảm giác dễ chịu mà các thầy thuốc có thể đo đếm được là nồng độ testosterone, khối lượng cơ và sức mạnh của xương. Khi nồng độ testosterone trong máu tăng thì tỷ trọng xương cũng thường cải thiện hơn.
Mặc dầu khó đo lường được những thay đổi về ham muốn tình dục và chất lượng sống, nhưng cũng có nghiên cứu cho thấy ở những phụ nữ có nồng độ testosterone thấp; sau khi được bổ sung testosterone bằng loại cao dán thì thấy sức khoẻ và tình dục hình như có tốt hơn.
Những phụ nữ nào cần kiểm tra nồng độ testosterone? Sau mãn kinh, sự bài tiết testosterone giảm nhưng không giảm nhanh, đột ngột như estrogen. Với phụ nữ bị cắt 2 buồng trứng thì sự bài tiết testosterone giảm khoảng một nửa, đôi khi nồng độ testosterone ở dưới mức bình thường. Nếu những phụ nữ này thấy giảm ham muốn tình dục, định lượng testosterone cho kết quả thấp thì có thể xem xét dùng testosterone thay thế.
Những phụ nữ có nguy cơ thấp testosterone là những phụ nữ hỏng chức năng tuyến yên do bệnh hay do phẫu thuật. Tuyến yên tiết ra hormone để kích thích hoạt động của tuyến thượng thận và buồng trứng; nếu không có tín hiện phát ra từ tuyến yên thì các hormone không được sản xuất ra. Cho nên những phụ nữ này cần bổ sung estrogen và testosterone, nhưng điều này không phải là vấn đề chung của mọi người.
Tại sao phụ nữ không được bổ sung testosterone? Rất ít phụ nữ cần testosterone thay thế. Họ sợ những tác dụng phụ như mọc lông, râu trên cơ thể, trứng cá.
Một vấn đề nữa là thiếu sự lựa chọn các dạng thuốc có testosterone dùng cho phụ nữ, họ cần loại thuốc có hàm lượng thấp hơn nhiều so với nam giới như cao dán, gel bôi không thể dùng cho phụ nữ. Hiện tại chưa có thuốc testosterone lý tưởng cho phụ nữ.
Có thể dùng loại thuốc tiêm nhưng hầu hết phụ nữ không muốn phải tiêm lại sau 2-3 tuần và khó điều chỉnh nồng độ trong máu vì sau khi tiêm, nồng độ testosterone có thể tăng cao nhanh rồi giảm cũng nhanh.
Viên testosterone cũng không chứa testosterone tinh khiết, viên tổng hợp có xu hướng hấp thụ vào cơ thể không đều nên có thể có nguy cơ cho gan. Cao dán hấp thụ đều và có vẻ tự nhiên hơn, ít có tiềm năng gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Dùng cao dán có thể ít nguy cơ nếu điều chỉnh được liều lượng.
Phụ nữ có tuổi được bổ sung testosterone có lợi gì không? Việc bổ sung testosterone cho phụ nữ có tuổi bản thân nó không gây ra nguy hiểm gì ngay tức thì cho sức khoẻ phụ nữ. Điều nên biết là phụ nữ bị loãng xương dễ bị ngã và gẫy xương hông, nếu nồng độ testosterone thấp. Vậy nổ sung testosterone có thể có lợi vì testosterone có tiềm năng làm cho xương khoẻ hơn, ngoài ra còn có thể tránh được ngã nếu khối cơ của họ cũng mạnh hơn.
Nếu phụ nữ sau mãn kinh được chi định dùng hormone liệu pháp thay thế thì có ảnh hưởng đến nhu cầu dùng testosterone không? Hormone liệu pháp thay thế với estrogen đơn thuần hay phối hợp với progestreone đều làm cho buồng trứng mất dần khả năng bài tiết testosterone, vì tuyến yên cảm thấy đã đủ estrogen nên không phát tín hiệu để bài tiết thêm estrogen và testosterone nữa.
Có những tác dụng phụ nào khi bổ sung testosterone? Khi được bổ sung với liều lượng thích hợp thì không có tác dụng phụ âm tính nào. Quá nhiều testosterone có thể làm cho phụ nữ bị nổi trứng cá, mọc lông, râu trên cơ thể và rụng tóc. Bổ sung quá liều testosterone như trường hợp các vận động viên lạm dụng chất steroid đồng hoá thì cũng có thể bị giảm nồng độ các cholesterol “tốt” (tức các lipoprotein có tỷ trọng cao HDL); do đó tăng nguy cơ bị bệnh tim.
Còn các androgen khác, ví dụ như dehydroepiandrosterone (DHEA)? DHEA là một andro gen hay hormone nam yếu. Mặc dầu thực sự là nồng độ DHEA có giảm đi theo tuổi, nhưng chưa có những nghiên cứu đáng tin cậy cho thấy lợi ích của sự bổ sung DHEA. Có nghiên cứu nói đến việc điều trị bằng DHEA có thể cải thiện chức năng tình dục ở phụ nữ, nhưng hiện nay chưa có nhiều người dùng vì mục đích đó.
Vẫn cần nhắc lại hiện nay đang có nhiều người dùng DHEA với liều lượng lớn cần lưu ý đến nguy cơ tim mạch vì dùng quá nhiều androgen tổng hợp có thể làm giảm nồng độ HDL. Người đang bị bệnh thường có nồng độ DHEA hay testosterone thấp hơn bình thường, đó có thể là đáp ứng sinh lý bình thường với bệnh tật chứ không phải là nguyên nhân gây ra bệnh.
