Có thể thông điệp đó không phải là bằng lời, mà là bằng tình người. Đó là được ngồi với nhau, giúp cho nhau, phục vụ tốt đẹp hơn cho đất nước.
 |
| Thiền sư Thích Nhất Hạnh đang trả lời phỏng vấn |
Hoà thượng nghĩ sao khi một nước quá xa VN như nước Mỹ lại tuyên bố là VN không có tự do tôn giáo?
Tại sao phải lên án như vậy? Nếu muốn giúp VN, thì phải lắng nghe VN với thái độ thân hữu.
Nghe nói, năm 1967 Hoà thượng được đề cử cho giải Nobel hoà bình? Có phải vì những nỗ lực lên án cuộc chiến tranh phi nghĩa của Mỹ đối với Việt Nam?
Hồi đó tại cuộc chiến quá khốc liệt. Chúng tôi đi với sứ mạng lên án cuộc chiến tranh phi nghĩa tại Việt Nam. Chúng tôi đã đi thuyết trình 1 tháng ở Mỹ, 1 tháng ở châu Âu. Chính quyền Thiệu không cho trở về Việt Nam. Chúng tôi phải định cư ở Pháp. Mặc dù không trực tiếp, nhưng chúng tôi đã gián tiếp giúp đỡ Việt Nam. Các hoạt động phản đối cuộc chiến tranh phi nghĩa vẫn được tiếp tục. Ông Thiệu, ông Kỳ không cho mình về, nhưng các cuốn sách của mình vẫn được bạn bè cho in ở Việt Nam, nhưng với cái tên khác.
Tại các buổi thuyết trình đó, Hoà thượng đã nói gì và phản ứng của dân chúng và chính quyền Mỹ thế nào?
Tôi nói, quý vị nói là giúp đỡ VN, nhưng lại mang tang thương, khổ đau cho người VN. Các vị nói là tiêu diệt cộng sản, nhưng cái cách đó càng gây nhiều thù hận và cộng sản càng đông thì các vị càng thất bại.
Tại sảnh Expo ở Montreal (Canada), tôi đã nói rất mạnh rằng, quý vị tưởng là giải phóng cho chúng tôi, nhưng chúng tôi lại muốn giải phóng khỏi sự giải phóng của quý vị (We want to be liberated from your liberation - nguyên văn tiếng Anh).
Tôi cũng đã nói thẳng điều này với một người quan trọng của Mỹ lúc bấy giờ như Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Mc Namara. Thời đó, có những lần tôi tới quận Cam (Mỹ), họ đã gây khó dễ cho tôi. Thành ra, mỗi lần qua Mỹ sau đó tôi phải được một số nghị sỹ Mỹ viết thư mời mới qua được.
Giờ đây khi trở về, điều gì Hoà thượng tâm đắc nhất ?
Khi ra đi, tôi như là một tế bào tách khỏi cơ thể, đó là tế bào sống khô, nhưng tôi mang theo trái tim đất nước. Bây giờ tôi trở về không với tư cách một tế bào nữa, mà là nguyên một cơ thể.
Đoàn tôi đi rất đông với các thành viên đến từ khắp nơi trên thế giới. Có thể nói, Phật giáo Việt Nam bây giờ có mặt ở khắp nơi trên thế giới, nhưng gốc vẫn là Phật giáo VN. Tôi mới ra được một cuốn sách nhỏ, khi tôi viết xong, tôi nghĩ nó tốt cho thanh niên, tuổi trẻ, tình yêu. Tôi đã gửi tặng cuốn sách này cho Thủ tướng Phan Văn Khải.
