...Đến chợ Đầm (thôn Tân Lập, Đoàn Lập, Tiên Lãng, Hải Phòng) hỏi nhà bác Nguyễn Văn Vịnh (tức Vị), ai cũng biết. Người chiến sỹ Điện Biên năm xưa nay đã bước vào tuổi 80.
Khi nhắc đến tấm gương hy sinh anh dũng của liệt sỹ Đỗ Văn Bước cách nay đã 51 năm, bác Vịnh vẫn nhớ như in. Năm nay mà còn thì ông Bước cũng phải 65 tuổi.
Đỗ Văn Bước sinh ra trong một gia đình nghèo, mẹ mất sớm, bố cày thuê cuốc mướn qua ngày. Anh trai của Bước xung phong đi bộ đội từ năm 1950. Khi quê hương bị gót giầy thực dân Pháp ngày đêm giày xéo, ở đội thiếu niên, Bước luôn tích cực học tập, tham gia văn nghệ.
Những ngày đi mò cua, bắt ốc, Bước luôn quan sát, nghe ngóng tình hình địch để báo cáo cấp trên. Tấm gương hy sinh quả cảm của liệt sỹ Bước đã làm tăng tinh thần xả thân vì nước, làm kẻ địch phải khiếp sợ...
Sau phút bồi hồi nhớ lại, bác Vịnh dẫn chúng tôi đến gặp một người bạn cùng chiến đấu và chứng kiến sự hy sinh anh dũng của liệt sỹ Bước cách đây 51 năm. Đó là bác Lương Văn Mâu (thôn Thái Lai, Cấp Tiến, Tiên Lãng, Hải Phòng).
Bác Mâu trầm tư kể lại: Ngày ấy tuy ít tuổi nhưng Bước hăng hái hoạt động nên ban chỉ huy xã đội giao cho chân làm giao thông (liên lạc). Được giao nhiệm vụ, Bước mừng lắm, ban ngày thì cải trang vờ đi tìm trâu, bắt cá dò la tin tức quy luật tuần của giặc Pháp nên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đưa các đồng chí cấp trên đi an toàn...
Vào tháng 8/1953, giặc Pháp tổ chức trận càn lấy tên là Claude với quy mô lớn càn quét vùng Tiên Lãng, khủng bố, giết dân. Ngày 29/8/1953, giặc Pháp huy động hơn 200 lính chia làm nhiều mũi càn quét xã Cấp Tiến. Giặc tràn vào bao vây chia cắt thôn Thái Lai. Máy bay địch do thám, đại bác bắn liên hồi vào làng để yểm trợ bộ binh.
Lực lượng của ta chỉ 2 tiểu đội du kích và 1 tiểu đội bộ đội huyện đánh trả quyết liệt. Thôn Thái Lai chìm trong lửa đạn... Bước thoăn thoắt lao đi trong lửa đạn truyền lệnh của cấp trên đến từng ụ súng, từng chiến sỹ. Đến 5 giờ chiều cùng ngày, địch tổ chức tấn công hơn 10 lần.
Quân địch quá đông lại được trang bị vũ khí tối tân nên quân ta được lệnh rút lui xuống hầm bí mật để bảo toàn lực lượng. 6 đồng chí của ta chui xuống hầm ngóc (là loại hầm được đào bí mật ở các bụi tre ven ao, hồ, mỗi lần vào hầm phải lặn chui vào, cửa hầm nằm dưới mặt nước - PV), trong đó có tôi và đồng chí Bước.
Qua lỗ thông hơi, lòng căm thù giặc của Bước càng dâng trào khi chứng kiến cảnh bọn lính Pháp đốt nhà, giết dân lành. Khoảng 20 giờ, tôi cùng Bước chui ra khỏi hầm và phát hiện bọn lính Pháp đang gọi nhau ăn tối ở ngay gần đó.
Bước bảo tôi chờ em ném nốt quả lựa đạn còn lại vì đây là thời cơ tiêu diệt địch và đánh lạc hướng nhằm giấu hầm bí mật mà các đồng chí đang ẩn nấp. Một tiếng nổ vang lên, tiếng la hét của địch, pháo sáng và đại bác ở các nơi bắn liên hồi...
Bước đã bị bọn lính Pháp bắt ngay sau đó. Dụ dỗ không được, bọn địch đã dùng mọi thủ đoạn tra tấn dã man nhất hòng bắt Bước phải khai ra hầm bí mật giấu cán bộ. Bước một mực không khai, cắn răng chịu đòn thù ác hiểm. Biết không thể khai thác gì được ở chú bé gan góc, kiên trung này, bọn giặc đã lao vào điên cuồng cắt cổ, mổ bụng, moi gan Bước đến chết...
Tấm gương hy sinh anh dũng của liệt sỹ Đỗ Văn Bước khi mới 15 tuổi càng tăng thêm lòng căm thù giặc Pháp sâu sắc và là nguồn cổ vũ tinh thần yêu nước chống giặc. Hiện nay, chính quyền xã Cấp Tiến - quê hương của anh hùng thiếu niên Đỗ Văn Bước đang đề nghị Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND cho tấm gương xả thân vì nước của liệt sỹ Đỗ Văn Bước.
