Đội 36 và thế hệ Thanh niên xung phong '1X'

Từ phải sang: Ông Lê Hùng Ca, Đội trưởng đội 36 Tạ Quang Chiến, tác giả Trịnh Tố Long, tháng 6/2015.
Từ phải sang: Ông Lê Hùng Ca, Đội trưởng đội 36 Tạ Quang Chiến, tác giả Trịnh Tố Long, tháng 6/2015.
TP - Lịch sử tổ chức Thanh niên xung phong (TNXP) đặc thù Việt Nam có một số mốc lịch sử: Đội thí điểm thành lập ngày 15/7/1950 - nay là Ngày truyền thống. Đoàn TNXP ra đời đầu năm 1953 gồm các Đội 36, 34,38,40, 44 và 56. Năm 1956, Đoàn kết thúc hoạt động.

Năm 1965, sau Chỉ thị 71 của Thủ tướng Chính phủ, tổ chức TNXP “bung ra” trên khắp cả nước. Và tất cả các đơn vị TNXP lại tự giải thể từ sau Đại thắng Mùa xuân 1975…

“Đội kiểu mẫu”

Bác Hồ với tầm nhìn xa đã chỉ đạo về việc thành lập một lực lượng bán vũ trang đặc biệt của thanh niên, trước mắt cần lực lượng 2 - 3 vạn chiến sỹ trẻ tổ chức bán vũ trang phục vụ các chiến dịch lớn sẽ mở, qua thử thách sau kháng chiến họ sẽ được đào tạo thành đội ngũ cán bộ cốt cán xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong hòa bình.

Đội đầu tiên năm 1950 mang tên Đội TNXP công tác Trung ương chỉ có 225 người gồm cả nam và nữ do Ủy viên Chấp hành Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam Vương Bích Vượng làm Đội trưởng.

Đầu năm 1953, công tác tổ chức lực lượng này được rút kinh nghiệm và đồng chí Vũ Kỳ đang phụ trách Địch vận hậu tuyến Hà Nội, đồng chí Tạ Quang Chiến đang công tác biệt phái trên vùng Tây Bắc được điều về ATK. Bác giao đồng chí Vũ Kỳ làm Đoàn trưởng đoàn TNXP gồm một số đội. Đồng chí Tạ Quang Chiến trong Ban chỉ huy Đoàn đặc trách  Đội trưởng Đội 36. Đội này ra mắt tại Đình Hồng Thái Tân Trào ngày 15/3/1953 và được Bác Hồ đặt tên là Đội kiểu mẫu.

Nhiều cán bộ chiến sỹ từ Đội đầu tiên chuyển sang Đội 36. Đội phiên chế thành 17 Đại đội, đặt tên từ C261 đến C277, quân số lúc cao nhất là 2.500 người. Đội được giao công tác Hậu cần, An ninh, Giao thông, Liên lạc và mọi công việc cần thiết theo yêu cầu xây dựng, củng cố vững chắc, hiện đại  Đại bản doanh của Chính phủ kháng chiến và mở rộng căn cứ địa toàn vùng ATK, sẵn  sàng ứng phó với tình thế đã xuất hiện là giới diều hâu Mỹ sẵn sàng cho quân nhẩy vào Đông Dương thế chân Pháp.

Bác Hồ rất quan tâm đến việc củng cố an toàn ATK và chăm lo sức khỏe cho TNXP, Bác đã nhiều lần thăm các C263, 266, 268, 270, 272, 273, 275. Các đơn vị TNXP không phụ lòng tin của Bác, hoàn thành tốt mọi công việc được giao, kể cả các công trình xây dựng cần chuyên môn.  Dấu ấn in đậm về tài “ tay ngang” xây dựng của Đội 36 là các công trình nhà sàn Bác Hồ ở Vai Cày, dinh Đại sứ ở Đại Từ, lễ đài Quảng trường Ba Đình ngày 1/1/1955…

Nhân chứng của các nhân chứng

“Thanh niên xung phong là một biểu tượng sáng ngời của thanh niên Việt Nam trong sự nghiệp cách mạng mở đầu cuộc cách mạng tháng tám vĩ đại năm 1945. Trong 2 cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, lực lượng thanh niên xung phong nêu cao tinh thần quyết chiến quyết thắng, đã góp phần cống hiến quý báu vào thắng lợi huy hoàng, hoàn thành độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc, thực hiện ước mơ của bao thế hệ người Việt Nam”.

Thủ tướng 

Phạm Văn Đồng

Vô cùng vinh hạnh cho người viết bài này từ đầu những năm 1990 đã tham gia sinh hoạt, theo dõi hoạt động của các Ban Liên lạc, Ban đại diện, Ban vận động và Hội cựu TNXP để khai thác tư liệu viết báo. Ngoài anh Vũ Kỳ (lúc này đã yếu, 3 lần lên bàn mổ), anh Cù Văn Chước - Tổng quản Hậu cần của Bác Hồ kể chuyện và cung cấp tư liệu. Thích nhất là trở lại các chiến trường xưa Tây Bắc nhiều lần với anh Nguyễn Tiến Năng - Trợ lý cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng; một lần vào căn cứ địa khu V với Chủ tịch Hội cựu TNXP Nguyễn Anh Liên. Đặc biệt đi với anh Tạ Quang Chiến thăm lại các địa danh di tích Cách mạng và Kháng chiến để xác nhận và chỉnh sửa cho chính xác… cùng với lãnh đạo các tỉnh.

Qua các chuyến đi nhiều nơi và anh Chiến đưa tôi rất nhiều cứ liệu dẫn chứng với các Báo, tôi càng kính phục người học trò của Bác Hồ, một Bí thư T.Ư Đoàn năm xưa nay là lão thành cách mạng 80 năm tuổi Đảng. Dù sức khỏe đã suy giảm nhưng đầu óc vẫn minh mẫn, hết sức tâm huyết, trăn trở đến đau đáu với việc tìm tòi, bổ sung những tư liệu lịch sử về Bác Hồ.

Tự hào về đội và nghĩ về mình

Ngày 15/7/2015 năm nay, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh công bố Danh hiệu Anh hùng cho Đội 36 mà từ lâu, rất lâu cán bộ chiến sĩ 17 Đại đội của toàn Đội 36 chúng tôi đều nghĩ “không phải chỉ nơi bom đạn mới đáng… mặt anh hùng”, nên mong, rất mong, rất đợi có ngày công bố hôm nay.

Thế hệ TNXP “1X” chúng tôi tuổi đã ngoài 80 - 90, tốt nghiệp “Trường học lớn” của Bác Hồ nay tự thấy càng phải sống trong sáng, mẫu mực với gia đình, con cháu, cộng đồng nên luôn tâm niệm: Tuổi càng cao, càng thêm hiểu biết thì càng phải sống tử tế hơn, biết yêu thương mọi người hơn. Muốn vậy, luôn nhớ lời dặn của Đoàn trưởng Vũ Kỳ theo ý chỉ dạy của Bác Hồ: Con người ta ở đời khi còn nhỏ mới sinh và lúc nhắm mắt xuôi tay mới không mắc sai lầm khuyết điểm. Vấn đề hơn nhau - ai hơn ai - chỉ là: Biết mình yếu kém những chỗ nào để sửa mình. Có thế thôi!

Xin cảm ơn Báo Tiền Phong đã nỗ lực không mệt mỏi từ bao năm nay để góp phần vào việc tôn vinh và phần nào đền ơn đáp nghĩa cho TNXP, và đặc biệt là đã đăng loạt bài từ thời Ban vận động thành lập Hội TNXP như những thông điệp: Những bức xúc tồn đọng về chính sách với người có công TNXP, Nghĩa trang Chăn Nưa liệt sỹ TNXP không có tên, Thương lắm Lai Châu, Những bí  mật về tượng đài Cò Nòi, Gió ngàn ơi - Bụi thời gian…, nay lại chuyển tải những gửi gắm từ đáy sâu tâm can của lớp người già chúng tôi đến thế hệ trẻ tràn đầy hy vọng của Dân tộc các Vua Hùng, của Bác Hồ chỉ trong thế kỷ XX đã dám đánh, biết thắng các cuộc vệ quốc thần thánh vĩ đại chống xâm lược Pháp đuổi Mỹ và các lực lượng thù địch khác.

Mang tinh thần “dám đánh biết thắng” ấy tháng 6 vừa qua Chủ tịch Hội Nguyễn Anh Liên đã thông báo trước báo giới đề xuất Nhà nước cho thành lập các Tổng đội TNXP bám biển bảo vệ ngư trường. Đó chính là phát huy truyền thống TNXP Việt Nam: Đâu Tổ quốc cần thanh niên có. Việc gì khó có thanh niên.

_________

(*) Tác giả Trịnh Tố Long là cựu cán bộ TNXP Đội 36 ATK Việt Bắc.

Hôm nay, tại Lễ kỷ niệm trọng thể 65 năm Lực lượng TNXP Việt Nam, Đội 36 vinh dự đón nhận danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân.

MỚI - NÓNG
Giá vé máy bay tiếp tục đắt đỏ?
Giá vé máy bay tiếp tục đắt đỏ?
TPO - “Giá vé sẽ tiếp tục ở mức đắt đỏ, dù có thể giảm nhẹ bởi nguồn cung hạ nhiệt trong mùa thấp điểm. Chi phí vận hành cao do giá dầu, nhân sự khiến giá vé máy bay khó giảm sâu" - ông John Grant - trưởng nhóm phân tích của công ty dữ liệu du lịch OAG - dự báo.