>> Tìm giải pháp ngăn chặn bạo lực học đường
 |
| "Chúng ta không dám thừa nhận bạo lực học đường để sớm cảnh tỉnh xã hội là có vấn đề về xử lý thông tin. " - Luật sư Phạm Hồng Hải . |
Có thời kỳ người ta không muốn công khai số liệu về tình trạng vi phạm pháp luật ở trẻ vị thành niên, vì cho rằng, những số liệu đó như là vết đen trong một xã hội tốt đẹp. Chúng ta không dám thừa nhận để sớm cảnh tỉnh xã hội là có vấn đề về xử lý thông tin trong câu chuyện này.
Tình trạng trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật ở ngoài xã hội nói chung và môi trường giáo dục nói riêng hiện nay có thể nhiều hơn trước đây một phần là do quy mô dân số cơ học ngày một lớn hơn. Điểm mới hiện nay là hiện tượng nữ sinh cũng bạo lực với nhau. Nhưng cũng dễ hiểu khi chúng ta để ý trong chuyện kết nhóm, hiện tượng một số lượng nhỏ các em có cùng xu hướng, sở thích chơi với nhau.
Trước đây học sinh có thể liên kết nhóm nam riêng, nữ riêng còn nay liên kết nhóm theo hướng trộn lẫn nên nam nữ có ảnh hưởng tính cách của nhau, dễ đi đến chuyện nữ giới cũng bạo lực như nam giới.
Lệch chuẩn
Khi nhà trường chưa có một tổ chức có khả năng tập hợp các nhóm chơi với nhau, xu hướng chia tách nhóm trong các em càng lớn. Các nhóm chơi khác nhau thường không tương thích trong cách nhìn nhận, suy nghĩ. Khi các em chưa đủ hiểu biết để tôn trọng những gì khác mình thì rất dễ dẫn đến bạo lực.
Các em đang học cuối cấp trung học cơ sở và đầu cấp trung học phổ thông chưa lớn hẳn nhưng vẫn không còn nhỏ. Lứa tuổi này luôn có xu hướng muốn khẳng định mình, thường tự giải quyết những mâu thuẫn mà không nhờ đến một lực lượng thứ ba nào. Sự tự khẳng định đó như một lựa chọn trong ứng xử mà giới luật sư thường gọi là lệch chuẩn. Trước mỗi tình huống, người ta có nhiều cách ứng xử để giải quyết, nhưng các em lại lựa chọn cách không đúng.
Không đặt nặng xử lý hình sự
Một số ý kiến cho rằng, phải xử lý thật nghiêm khắc đối với những em có hành vi bạo lực. Tôi cho rằng, đặt vấn đề như thế có phần hơi quá. Tôi từng nghiên cứu đề tài về thực trạng vi phạm pháp luật của thanh thiếu niên tại Hà Nội. Nếu nhìn ở góc độ tội phạm học, quan điểm của tôi là không đặt nặng vấn đề xử lý hình sự.
Ở Mỹ, cơ quan cảnh sát muốn khởi tố một vụ án đối với người chưa thành niên, phải có ý kiến của Ủy ban quản lý thanh thiếu niên. Qua nhiều lần trẻ vi phạm, không thể cảm hoá được, lúc đó người ta mới dùng đến biện pháp xử lý hình sự. Trong thực tế, những đứa trẻ đánh nhau có khi cả hai bên cùng là bị cáo, hoặc cùng là bị hại.
Giảm cơ hội tiếp xúc bạo lực
Ở Việt Nam hiện nay, quan trọng lúc này là phải giảm thiểu cơ hội các em tiếp xúc với bạo lực như tham gia trò chơi bạo lực, đồ chơi bạo lực, phim ảnh bạo lực, thông tin bạo lực. Ngay trên mặt báo, nếu cứ đưa tin một cách tự nhiên chủ nghĩa về hiện tượng chém giết, bạo lực mà thiếu tính định hướng, sự lên án, thì phản giáo dục, gây hại cho xã hội.
Trẻ chưa đủ trình độ để nhận thức đúng sai trước thông tin bạo lực, không có định hướng như vậy. Phải hướng đến tính nêu gương đối với lứa tuổi này. Nhìn ở cả ba phương diện gia đình, nhà trường và xã hội, tình trạng bạo lực học đường hiện nay rõ ràng có lỗi của người lớn. Nên tổ chức một cuộc điều tra, nghiên cứu sâu rộng về thực trạng này.
(Ngân Hà ghi theo ý kiến của TS Phạm Hồng Hải
- Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam)
