Chưa như kỳ vọng
Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, thu ngân sách nhà nước bằng phương thức điện tử qua ngân hàng thương mại đạt hơn 36,8 nghìn tỷ đồng trong quý I/2015. Trong ba tháng đầu năm, ghi nhận tăng về số đơn vị tham gia, tăng lượng giao dịch và tiền thuế, đồng thời giảm treo nợ thuế và vướng mắc cho doanh nghiệp (DN). Với thêm 2 ngân hàng mới ký thỏa thuận phối hợp thu ngân sách, hiện có tổng số 19 ngân hàng thương mại đã ký kết với Tổng cục Hải quan, trong đó có 4 ngân hàng ủy nhiệm thu, 2 ngân hàng nước ngoài.
Trong 3 tháng đầu năm 2015, số thu thuế điện tử đạt 36,8 nghìn tỷ đồng, chiếm 59,71% tổng số thu NSNN của ngành Hải quan, tăng 38,2% so với cùng kỳ năm 2014 (26,6 nghìn tỷ đồng); tổng số giao dịch là 204,8 nghìn so với 142,3 nghìn giao dịch hồi cùng kỳ năm 2014 (tăng 43,8%).
Đánh giá về con số này, Phó Cục trưởng Cục Thuế XNK (Tổng cục Hải quan) Lê Mạnh Hùng cho biết: “Đây vẫn còn là con số hạn chế so với những lợi ích mà chương trình này mang lại”. Vị này giải thích nguyên nhân chính vẫn là do các doanh nghiệp chưa hiểu đầy đủ được lợi ích khi nộp thuế qua các ngân hàng thương mại đã phối hợp thu với cơ quan Hải quan cũng như không được lợi ích khi thực hiện qua các ngân hàng thương mại chưa phối hợp thu với cơ quan Hải quan (chậm truyền thông tin nộp thuế, có thể bị cưỡng chế nhầm…).
Thông tư 126 (2014) của Bộ Tài chính giúp giảm công tác đối chiếu chứng từ thủ công, tăng tốc độ xử lý thông tin, hạch toán thanh khoản nợ thuế, cập nhật thông tin thường xuyên về thuế, lệ phí, bảo lãnh thuế của các DN từ các địa phương trên cả nước, thực hiện việc xét ân hạn thuế, giải tỏa cưỡng chế và thông quan hàng hóa nhanh chóng, chính xác….
“Linh động” cho doanh nghiệp
Giải thích vì sao chỉ có 19 ngân hàng thương mại tham gia phối hợp thu thuế với Tổng cục Hải quan là vì các ngân hàng này đáp ứng đủ điều kiện về cơ sở vật chất và công nghệ để tích hợp với hệ thống hải quan điện tử.
“Tổng Cục Hải quan đã nhận được một số đề nghị của các ngân hàng khác và đang trong thời gian xem xét, đánh giá…”, ông Hùng cho hay. Mới đây, Phó Tổng cục trưởng Nguyễn Dương Thái đã ký công văn gửi Hiệp hội ngân hàng cũng như các ngân hàng khác chưa thực hiện phối hợp thu cần nâng cấp cơ sở hạ tầng đáp ứng với cổng thanh toán điện tử hải quan.
Một trong những hiện tượng thường gặp hiện nay, đó là doanh nghiệp đã nộp thuế vào ngân hàng nhưng cơ quan hải quan lại chưa nhận được thông tin. Vì thế, doanh nghiệp không thể làm thủ tục thông quan hàng hóa. Ông Hùng cho biết: Đối với những ngân hàng phối hợp thu với Tổng cục Hải quan, doanh nghiệp đề nghị ngân hàng chuyển thông tin nộp tiền qua Cổng thanh toán điện tử hải quan, sau khi chuyển tiền hệ thống sẽ tự động thông quan hàng hóa.
Thực tế, hiện một số địa phương “linh động” cho doanh nghiệp bằng cách doanh nghiệp chỉ cần trình được giấy nộp tiền gốc cho ngân hàng là phía hải quan sẽ cho làm thủ tục bình thường. Tuy nhiên, với những doanh nghiệp ở xa khu vực làm thủ tục thông quan, nhân viên giao nhận chỉ nhận được bản sao in giấy nộp tiền của doanh nghiệp nên việc thông quan hàng hóa vẫn bị trì hoãn. Về vấn đề này, ông Hùng cho hay: Đối với trường hợp doanh nghiệp nộp tiền qua ngân hàng đã phối hợp thu, doanh nghiệp chỉ cần đề nghị ngân hàng truyền lại thông tin nộp tiền.
Tuy nhiên, đối với ngân hàng chưa phối hợp thu, việc doanh nghiệp đã xuất trình giấy nộp tiền với cơ quan hải quan để thông quan hàng hóa, nhưng sau đó chậm đề nghị ngân hàng phục vụ chuyển chứng từ nộp tiền hoặc hủy chứng từ nộp tiền, vô hình trung đã chiếm dụng vốn NSNN.
“Đối với các ngân hàng này, do Tổng cục Hải quan và ngân hàng chưa có thỏa thuận về trách nhiệm của từng bên khi ngân hàng trích tiền từ tài khoản của doanh nghiệp nộp tiền vào NSNN, không có thông tin nộp tiền của DN. Nếu cơ quan hải quan chấp thuận giấy nộp tiền của DN (bản chính hoặc bản sao có xác nhận của DN) thì rủi ro cho NSNN”, ông Hùng giải thích thêm.
Dự kiến cuối năm 2015, Tổng cục Hải quan sẽ nâng tổng số ngân hàng thương mại phối hợp thu NSNN lên con số 29. Khi đó, các doanh nghiệp sẽ có nhiều lựa chọn ngân hàng phù hợp hơn với điều kiện kinh doanh từng đơn vị.
