Đi tìm kho báu dưới đáy biển
Những con tàu đắm dưới đáy biểncách nay nhiều thế kỷ đã bao lần mê hoặc bước chân những người chuyênsăn tìm cổ vật. Vào một ngày cuối năm, PV được nhữngngười trong cuộc cho tham gia chuyến hải trình dưới đáy biển để tiếpcận những con tàu từng là điều kỳ bí bậc nhất của vùng biển Tây Namnày...
 |
| Các cổ vật trăm năm lấy lên từ con tàu đắm ở vùng biển Phú Quốc được trưng bày tại Bảo tàng Cội Nguồn (Phú Quốc). |
Bên quán cà phê cóc ven con đường đông khách nhất trên đảo PhúQuốc (Kiên Giang), Nguyễn Văn Tiến, chàng giám đốc trẻ của Công ty lặnX-Dive, nói rằng với Phú Quốc, điều anh quan tâm nhất không chỉ là nhữngcánh rừng, bãi biển mà còn là những câu chuyện dài dưới đáy sâu. Ở đó,một hệ san hô đang bị “hoang hóa”, những đàn cá mập tí hon đang cần đượcbảo vệ và có cả xác những con tàu cổ đang chìm sâu vào quên lãng...
Những cổ vật từ đáy biển
Câu chuyện về những xác tàu cổ dưới đáy biển của Tiến đã thôi thúctôi tìm đến những địa chỉ đang lưu giữ nhiều cổ vật trên đảo. Hóa ra, ởđây từ bảo tàng tư nhân (nơi người chủ có hẳn một không gian để trưngbày hàng ngàn cổ vật phủ lớp hàu biển, đến các cửa hiệu ngọc trai), từsảnh các khách sạn sang trọng đến nhà ở của những thợ lặn mưu sinh dướiđáy biển, từ quán ăn đến tiệm vàng... đều ít nhiều có sự hiện diện củanhững cổ vật trăm năm.
Nổi trội bên cạnh các hiện vật gốm sứ là các mặthàng thủ công mỹ nghệ, đồ dùng và cả vũ khí có nguồn gốc từ nhiều nướclân cận. Điều đó cho thấy một thời gian vùng biển kín phía Tây Nam từngnằm trong con đường hàng hải quan trọng...
| Biển Tây một thời dậy sóng không phải vì những đoàn tàu tấp nập kéo về ngư trường mà vì xác những con tàu dưới đáy sâu |
Lịch sử vẫn nằm dưới đáy sâu, im lặng và bí ẩn, cho đến khi hàng loạtnhững con tàu đắm được phát hiện. Những người đầu tiên đánh thức cáccon tàu sau mấy trăm năm ngủ vùi là các ngư dân làm nghề lưới cào, rồiđến các tay thợ lặn biển lão luyện. Từ vùng biển Cà Mau, con tàu ở vịtrí được xác định dưới bí danh là “tọa độ X”, rồi vùng biển gần quần đảoThổ Chu, kéo dài đến Hòn Tre, Hòn Thơm, Hòn Dâm, Hòn Dừa quanh quần đảoPhú Quốc. Biển Tây một thời dậy sóng không phải vì những đoàn tàu tấpnập kéo về ngư trường mà vì xác những con tàu dưới đáy sâu.
Hai Năng là một trong những thợ lặn từng tìm đến những con tàu này,khi chúng còn mang trên mình số tài sản “nhiều không thể tả”. Xuống đáybiển kiếm sống hằng ngày nên Hai Năng nói thuộc đáy biển hơn cả đấtliền. Những ngày “khó tin” ấy, đi khắp nơi ở thị trấn An Thới, người tachỉ nói đến cổ vật. Những con tàu cổ từng nuôi dưỡng ước vọng đổi đờicủa không ít dân phía nam đảo Phú Quốc. Tuy nhiên, cũng chỉ có mấy ngườiphất lên. Còn lại, những thợ lặn như ông cũng trở lại với những chuyếnlặn sinh tử tìm sản vật dưới đáy sâu.
Hai Năng nói lúc đầu những con tàu dưới đáy biển đặc biệt thu hútcánh săn tìm cổ vật, giới khảo cổ trong và ngoài nước, các chủ tàu bè vàcả những con người bạt mạng tìm cách tiếp cận khối tài sản mà chưa chắchọ đã biết vì sao chúng được mua với giá cao. Dần dà, những tọa độ đượccho là tối mật của những ngư dân may mắn, chẳng còn gì bí mật.
Những cuộc “khai quật” đầy thất vọng
Trên con tàu trực chỉ ra vùng biển chằng chịt đảo trong quần đảo PhúQuốc, thợ lặn Hai Năng bằng kinh nghiệm “trận mạc” đã vẽ lại những địađiểm có tàu chìm mà ông và những “ma biển” từng lui tới tìm cổ vật. Cáccon tàu nằm rải rác từ vùng biển Cà Mau, ra Củ Tron, sang tận quần đảoHải Tặc và đặc biệt quanh quần đảo Phú Quốc. Nhiều con tàu trong số đóđã bị tìm tới.
Người ta không quan tâm đến số phận của những con tàubằng những gì chúng mang theo và cũng chưa ai biết chính xác hiện cònbao nhiêu xác tàu nằm dưới đáy biển trên khắp vùng vịnh Tây Nam. Ngay cảnhững “ma biển” thạo đường xuống đáy sâu cũng không chắc còn lại nhữnggì trong vùng nước mênh mông từ sau đợt những con tàu bị hôi của đến xơxác. Tuy vậy, thỉnh thoảng một vài thợ lặn lại tìm đến “thăm” những xáctàu này để tìm cơ hội.
Theo lời Hai Năng, sau khi xác những con tàu cổ đã bị cánh săn tìm cổvật “cày đi, xới lại”, thì tin tức mới tới tai nhà chức trách và đã cónhững cuộc trục vớt quy mô được tổ chức, nhưng sự thể đã muộn. Trong sốhàng loạt các tàu đắm trên biển Tây, chỉ có con tàu ở “tọa độ X” ngoàikhơi vùng biển Cà Mau là có sự can thiệp tương đối kịp thời của chínhquyền. Họ thành lập các ban bệ, tổ chức những chuyến trục vớt... Nhữnghiện vật trên con tàu này sau đó được mang đi bán đấu giá tại Hà Lan thuvề hàng triệu USD.
Lần cuối cùng vào cuối năm 2007, tỉnh Kiên Giang chấp nhận cho nhómliên danh tiến hành khảo sát ban đầu hai vị trí tàu cổ đắm gần Hòn Thơmvà Hòn Dâm. Từ ngày 16.4.2008, đoàn này tổ chức hàng chục ca lặn, nhưngkết quả thu được “chỉ có” trên 90 hiện vật gồm gốm men ngọc, men nâu,men trắng vẽ lam, men thúy lam, chén, bát, dĩa, lọ, nghiên mực và... cácmảnh vụn. Sau lần đó, số phận của những con tàu ấy lại một lần nữa bịchìm vào lãng quên.
Sau nhiều ấp ủ và những trải nghiệm không thành, cuối cùng thì Tiếncũng đã chấm được khá chính xác tọa độ của một vài con tàu đắm quanhquần đảo Phú Quốc. Với ý định kể lại câu chuyện sống động dưới đáy sâuvề một vùng biển vốn là con đường huyết mạch thông thương quốc tế từ rấtsớm, về số phận bí ẩn của những chuyến hải hành không may, bằng mộtcách tiếp cận rất đặc trưng của dân lặn, Tiến muốn giới thiệu rằng PhúQuốc không chỉ đẹp trên mặt biển, mà còn có cả thế giới kỳ thú dưới đáysâu. Trong đó, những con tàu đắm là một câu chuyện thú vị và riêng biệt.Và tôi đã được gật đầu cho tham gia vào cuộc tìm kiếm này - nhữngchuyến đi xuống đáy biển như một thợ lặn thực thụ.
Theo Tiến Trình
Thanh Niên
