> Manh nha cây Thần Kỳ ở Việt Nam
 |
| Các chậu cây Thần Kỳ (xã Tân Xuân, huyện Hóc Môn, TPHCM) đang chờ khách đến mua dịp Tết Tân Mão . Ảnh: Lê Việt Nhân |
Ngay từ thập niên 70 của thế kỷ 20, các nhà nghiên cứu như Linda Bartoshuk, Phòng Thí nghiệm Quân đội&Hải quân Mỹ (U.S. Navy and Army Labs) đã nghiên cứu cây Thần Kỳ. Giờ đây, Trung tâm Mùi vị của Đại học Florida (University of Florida’s Center for Smell) cũng bắt tay tìm hiểu đặc tính kỳ diệu của chất miraculin trong cây Thần Kỳ.
Nay, họ đã biết khá rõ cơ chế của miraculin, theo đó, khi các chất chua đi vào miệng, các phân tử đường sẽ gắn các điểm ngọt lên các đầu gai của lưỡi. Quá trình này, nếu được chứng minh là đúng bằng nhiều nghiên cứu kỹ lưỡng hơn, sẽ được sử dụng trước hết cho người bị tiểu đường và béo phì. Chất miraculin tự nhiên kia sẽ giúp họ chống lại cảm giác thèm ngọt và giúp điều hòa tình trạng thừa cân.
Cơ quan Dược phẩm&Thực phẩm (FDA) Hoa Kỳ cũng quyết định xem xét lợi ích của cây Thần Kỳ trong phòng chống bệnh tiểu đường và béo phì ở nước này. FDA đang chờ các nghiên cứu kỹ lưỡng và trên diện rộng hơn tiến hành từ năm 2009 đến nay.
Không giống với đường, quả Thần Kỳ sinh rất ít năng lượng. Để có cơ hội thử một quả Thần Kỳ, nhiều người ở Mỹ tìm cách mua với giá cao, lên đến 35 USD, nhất là khi được biết một bệnh viện ở bang Florida bắt đầu nghiên cứu hiệu quả của quả Thần Kỳ trong việc khôi phục cảm giác ăn ngon cho bệnh nhân ung thư. Các gai vị giác trên lưỡi của bệnh nhân ung thư bị tổn thương nặng nề khi điều trị hóa chất khiến họ chán ăn.
Bác sỹ Mike Cusnir, nhà nghiên cứu và là chuyên gia ung thư tại Trung tâm Y khoa Mount Sinai, cho hay chán ăn khiến bệnh nhân càng sụt cân, càng suy dinh dưỡng, làm giảm khả năng của hệ miễn dịch và chức năng cân bằng điện giải của cơ thể.
Có thể yên tâm về sinh thái
Trước lo ngại về gia tăng sự xâm hại của sinh vật ngoại lai những năm gần đây đối với hệ sinh thái bản địa, PGS.TS Trần Đình Nghĩa, nguyên giảng viên Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội, trấn an, hoàn toàn có thể yên tâm đối với cây Thần Kỳ.
Cây Thần Kỳ thuộc họ Hồng Xiêm (Sapotaceae), một họ thực vật liên nhiệt đới, có thể phân bố liên nhiệt đới, trải từ các vùng nhiệt đới Nam Mỹ, châu Phi, cho đến châu Á. Tại Việt Nam cũng đã tồn tại các loài thực vật thuộc họ Hồng Xiêm như cây hồng xiêm, cây sến mủ hay còn lại là mắc liễng…
Cây Thần Kỳ (Synsepalum dulcificum) chưa thấy mọc trong môi trường hoang dã ở Việt Nam nên đương nhiên được coi là cây ngoại lai. Nó du nhập vào nước ta chủ yếu để làm cảnh chứ chưa được khai thác nhiều ở góc độ dinh dưỡng hay thuốc.
Câu hỏi khiến nhiều người quan ngại là liệu nó có xâm lấn thực vật bản địa không. Nếu có, phải tìm cách ngăn chặn ngay từ đầu chứ không thể để xảy ra sự đã rồi như với cây mai dương (còn gọi là trinh nữ hoàng cung).
PGS.TS Trần Đình Nghĩa, nhấn mạnh, nguy cơ này khó xảy ra đối với cây Thần Kỳ. Thần Kỳ là một loài cây bụi, năng lực sinh thái không đến nỗi khủng khiếp như trinh nữ hoàng cung để có thể cạnh tranh với cây bản địa. Ngoài ra, khả năng phát tán của nó thấp.
