>> Góp ý về ứng viên tổng bí thư
>> Để nhân dân quyết định người lãnh đạo
Ứng viên phải công khai tài sản
Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng đã là sự lựa chọn cẩn thận theo hình thức dân chủ đại diện của đại diện thông qua bầu đại biểu đi dự Đại hội các cấp từ cơ sở đến toàn quốc. Nếu nói một trong những điều kiện để thực hiện dân chủ là dân trí thì cần phải coi các đại biểu đã được bầu là sự chọn lựa, tập hợp tinh hoa trí tuệ của toàn Đảng. Như vậy, rõ ràng Đảng có đủ điều kiện tối ưu để thực hành dân chủ trực tiếp ở Đại hội đại biểu toàn quốc lần này.
Theo chúng tôi, Ban Tổ chức chính là Ban nhân sự của Đại hội, cơ quan chuyên môn về tổ chức nhân sự, có đủ điều kiện để cung cấp cho Đại hội thông tin cần thiết về các ứng viên vào những chức vụ của Đảng. Không nên chuẩn bị sẵn một danh sách để Đại hội bầu vì làm như vậy sẽ ảnh hưởng đến tâm lý của Đại hội. Cần quy định đại biểu có quyền tự do ứng cử, bầu cử và cách thức bầu cử là trực tiếp, phiếu kín. Người ứng cử hoặc được giới thiệu mà bản thân người đó không xin rút thì đều có trong danh sách bầu cử.
Cần có sự ganh đua, vận động tranh cử bằng cách mỗi ứng viên phải tự tuyên bố, khẳng định tư cách của mình là không ham danh vọng, tiền bạc, không tư túng, thiên lệch...(như Hồ Chí Minh đã tuyên bố khi được giao thành lập chính phủ đầu tiên); có chương trình kế hoạch hành động, giải pháp khắc phục tình trạng yếu kém trong Đảng để chống các nguy cơ làm tha hoá bộ máy của Đảng và Nhà nước; đặc biệt là mỗi ứng viên vào các chức vụ chủ chốt, nhất là chức tổng bí thư phải báo cáo trước Đại hội những nét chính yếu nhất về đạo đức cách mạng như có tư túng, thiên vị trong công tác nhân sự không, có dũng cảm đấu tranh chống các biểu hiện tham nhũng, vô trách nhiệm trong Đảng không?
Đặc biệt là phải báo cáo công khai, minh bạch tài sản hiện có của mình và của vợ con. Không nên hạn chế số người trong danh sách bầu các chức vụ chủ chốt của Đảng, nhất là không nên chỉ để một người trong danh sách bầu chức vụ tổng bí thư. Không nhất thiết phải tìm cách giảm bớt người trong danh sách bầu cử để tập trung phiếu bầu cho một số người, làm như vậy là mất dân chủ.
Cũng cần bỏ quan niệm cũ cho rằng người được bầu phải trúng cử với 80-90%, thậm chí xấp xỉ 100% mới là biểu hiện sự nhất trí cao của Đảng. Tự do bầu cử, ứng cử mới chọn được người xứng đáng, mới làm cho người trúng cử có được sự đánh giá trung thực của Đảng về uy tín thực có của bản thân họ. Tuyệt đối không nên có cơ chế bao cấp về uy tín cho bất cứ ai. Uy tín là do mỗi người phấn đấu mà có được một chỉ số tín nhiệm nhất định của đảng viên và quần chúng.
Uy tín cũng như đạo đức là sự bình đẳng trong đánh giá của cộng đồng, trao cơ hội đồng đều cho tất cả mọi đảng viên. Tỷ lệ phiếu trúng cử còn là chỉ báo cho người được bầu để họ có ý thức hơn trong việc học tập và tu dưỡng bản thân, bớt đi sự tự huyễn hoặc về cái mà mình chưa hoàn thiện. Công khai, trung thực trong các thủ tục bầu cử là biểu hiện: "Đảng ta quang minh chính đại" như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng tuyên bố.
Lấy ý kiến nhân dân về chức vụ tổng bí thư
Đảng sinh ra, tồn tại và phát triển trong mối quan hệ máu thịt với nhân dân. Có nhân dân mới có Đảng và Đảng mới có đối tượng lãnh đạo. Chính vì vậy, nhân dân cần được tham gia vào quá trình tổ chức, nhân sự của Đảng. Đây là việc làm mới nhưng cần thiết. Có thể và cần lấy ý kiến thăm dò chức vụ tổng bí thư và các ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư... trong nhân dân bằng nhiều hình thức: điều tra xã hội học, lập hòm phiếu lấy ý kiến nhân dân, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị -xã hội và các tổ chức xã hội khác.
Cũng có thể lấy ý kiến của những người có uy tín xã hội như nhân sỹ, trí thức, văn nghệ sĩ, doanh nhân, chức sắc tôn giáo, đại biểu dân tộc thiểu số... để cung cấp cho các đại biểu dự Đại hội có thêm thông tin trước khi quyết định bỏ phiếu bầu Bộ Chính trị, Ban Bí thư, tổng bí thư và các chức vụ chủ chốt khác của Đảng.
Bầu người đứng đầu của Đảng theo cách trên chắc chắn sẽ làm cho uy tín của Đảng tăng lên, làm cho nhân dân càng cảm thấy thân gần, gắn bó máu thịt với Đảng-Đảng của dân, Đảng của chúng ta.
PGS-TS. Trần Đình Huỳnh,
nguyên Viện trưởng Viện Xây dựng Đảng
