Hàng lậu, hàng nhái, kém chất lượng đang chờ dịp thuận lợi để len lỏi vào thị trường.
 |
| Hàng hóa áp sát biên giới sẵn sàng vượt biên vào nội địa . Ảnh: Duy Chiến |
Theo chân buôn lậu
Sau một hồi thương thảo, M. một gã buôn lậu, đồng ý cho tôi đi cùng đến sát đường biên xem buôn lậu. Mấy ngày trước, con đường mòn dẫn lên khu vực Gốc Nhãn- Khưa Đa (thuộc Tân Mỹ, Văn Lãng, Lạng Sơn), rầm rập bước chân người. Gần đây, tỉnh Lạng Sơn tăng cường lực lượng chống buôn lậu, có ý định bịt các con đường huyết mạch nên chim lợn báo tắc đường ngay.
Khi đến sát cột mốc số 1103 Việt - Trung, ở bên kia biên giới, người, xe, hàng hóa tấp nập, nhộn nhịp. M. cho biết, đó là khu chợ Lũng Vài, một trung tâm buôn bán hàng lớn của Khu Tự trị dân tộc Choang, Quảng Tây, Trung Quốc.
Khu chợ này rộng trên 10 ha, bao quanh là núi, đồi. Đó thực sự là một tổng kho, với những cửa hàng, cửa hiệu bày bán đủ mặt hàng, từ cái kim, sợi chỉ, dao, kéo, đồ chơi, đến các mặt hàng cao cấp điện máy, điện lạnh. Nhiều hơn cả là những kho hàng kín cổng, cao tường được bố trí xây dựng cách biên giới chừng vài bước chân.
Vào thời điểm áp Tết, hàng chảy về nhiều vì theo nhẩm tính của M. ở chợ có chừng 300 chủ buôn đường dài, kèm theo đó là hàng nghìn cửu vạn chuyên đánh hàng. Gần trưa, Lũng Vài sôi động hơn, xe bán tải chở hàng từ phía Bằng Tường, Nàm Chàm, Ninh Minh đua nhau bốc, dỡ hàng.
Quanh khu chợ, các lề đường, hàng hóa chất đầy, các cửu thay nhau làm việc, có người ngủ ngồi trên đống hàng. Đến khi có tín hiệu từ cai cửu, họ nhanh chóng lên đường.
Chỉ vào những đống hàng mới nhập về, M. chặc lưỡi tâm sự: Đa phần trong số này, là hàng quá đát. Ở các cơ sở sản xuất bên Trung Quốc, họ phân loại, những phần hàng bị lỗi, hỏng nhẹ, họ đóng gói vuông vức, hoành tráng, bán với giá rất rẻ.
Ở Lạng Sơn có nhiều cửa khẩu, nhưng bốn nơi hàng hóa áp sát biên giới nhiều, là: Cốc Nam, Tân Thanh (huyện Văn Lãng), đường 05-06 (Cao Lộc), Chi Ma (Lộc Bình).
Theo M., các thủ đoạn, phương thức buôn lậu để qua mặt các cơ quan chức năng, cũng chẳng có gì mới so với trước. Khi các ngành chức năng làm căng, đám buôn lậu nằm im, đến giờ cao điểm như giữa trưa, chập tối, đêm khuya, thấy đường thông, chúng ùn ùn chuyển hàng qua biên giới, dùng xe phân khối lớn cẩu hàng vào sâu nội địa.
Ngoài những người “tự xúc, tự múc” như M., gần đây, các chủ hàng lớn không xuất đầu lộ diện, khoán gọn từng lô hàng cho các cai cửu. Nếu bị bắt, người vận chuyển phải đền tiền, nên khi bị bắt, cửu vạn chống đối quyết liệt, nhằm cướp lại hàng.
Dọc những tuyến đường thường diễn ra buôn lậu, dễ thấy những chim lợn chuyên báo đường. Từ khu vực Cổng Trắng- Cốc Nam về đến khu vực trạm Kiểm soát liên ngành (KSLN) Dốc Quýt huyện Cao Lộc, có tới gần 10 điểm bọn buôn lậu cài chốt chim lợn ở những ngã ba, ngã tư, sườn đồi núi, trước cổng các Đội- Trạm chống buôn lậu.
 |
| “Chim lợn” ngồi trên núi điều khiển hàng lậu. |
Những người này, được trả lương theo tháng, hoạt động theo ca, kíp túc trực làm việc 24/24 giờ. M. cho biết, nhờ đội quân này, hàng hóa đã lọt nhiều về tuyến sau.
Đường sắt Lạng Sơn - Hà Nội: Nóng từng kilômét
Còn gần nửa giờ nữa, chuyến tàu từ Lạng Sơn về Hà Nội mới rời ga Đồng Đăng, song hàng trăm hành khách đã bắt đầu nháo nhác, chen nhau ôm, bưng, đeo, vác từng cuộn, bịch hành lý lên các toa. Khi tàu bắt đầu lăn bánh, khoảng 30% số người đã nhảy trở xuống sân ga, bỏ lại những bịch hành lý “vô chủ” vẫn còn trên các toa xe.
Tiếng là ga liên vận quốc tế nhưng theo lời một nam nhân viên nhà ga (đề nghị được giấu tên), mỗi ngày chỉ có hơn trăm khách lên các chuyến tàu thường và liên vận. Đông đảo và nhộn nhịp chủ yếu là các đối tượng buôn lậu và đội quân bốc xếp hàng thuê.
“Hiện tại, hàng lậu lên ga Đồng Đăng vẫn còn nhưng không nhiều như trước và đều đã được hợp pháp hóa. Nghĩa là hàng có đóng thuế, có hóa đơn đỏ hẳn hoi. Thế nhưng lâu lâu lại thấy cơ quan chức năng ở Hà Nội, Bắc Ninh... báo lên đó là hàng lậu, chẳng hiểu ra làm sao!” - Anh H. nói.
Theo quan sát của chúng tôi, chỉ còn mươi phút nữa là đến giờ tàu chạy, song, tại sân ga Đồng Đăng, tiếng gầm rú của mấy chục chiếc xe ôm từ các ngả đường vẫn hối hả chở hàng đóng trong bao tải, trong thùng các tông đổ xuống phía ngoài sân ga.
Khẩn trương, thành thục, nhịp nhàng…, những bao hàng được làm thủ tục chóng vánh và được chuyển vào sân ga chất lên tàu. Một nhân viên bảo vệ chuyên nghiệp trên tàu cho biết, đa phần số bao tải, thùng các tông… là hàng Trung Quốc. Loại chính ngạch (đầy đủ giấy tờ) có, nhưng chủ yếu vẫn là hàng bay (hàng nhập lậu).
Trước khi có mặt ở ga Đồng Đăng, chúng tôi đã được một cán bộ ngành đường sắt cho biết, thời gian gần đây, hàng lậu lên ga Đồng Đăng đã giảm hẳn, do bị lực lượng chống buôn lậu để mắt khá kỹ.
Tuy nhiên, thời điểm chúng tôi có mặt tại ga thì ngoài một vài nhân viên nhà tàu đang làm nhiệm vụ, chẳng thấy bóng dáng nhân vật nào của đội công tác liên ngành có chức năng chống buôn lậu. Vì thế, khi đoàn tàu đã xình xịch nổ máy, vẫn còn khá nhiều người vác những bao tải dứa to tướng ùa vào sân ga chất hàng lên tàu.
Lý giải về hiện tượng trên, bà Vũ Thị Kim Ngân, Trưởng ga Đồng Đăng cho biết: “Lực lượng chuyên ngành đường sắt không có chức năng chống buôn lậu nên không thể kiểm tra, tịch thu hàng nếu thấy dấu hiệu buôn lậu. Việc đó là của đội công tác liên ngành chống buôn lậu”.
Vườn rộng, khó đuổi gà
Phó Chi cục Hải quan Chi Ma (huyện Lộc Bình), Vũ Văn Toàn dẫn chúng tôi đến sát biên giới, cho biết: Địa bàn do đơn vị quản lý rộng, nhiều đường xương cá. Một số người dân địa phương tự ý xây dựng nhà ở, quán trong khu vực cửa khẩu, gây khó khăn trong việc bắt giữ.
Từ đầu năm đến giữa tháng 10-2010, đơn vị bắt giữ 46 vụ buôn lậu chủ yếu là hạt giống rau, nồi cơm điện, bật lửa ga, trứng gia cầm, trị giá hàng hóa gần 200 triệu đồng. Theo ông Toàn, số lượng hàng bị lọt lưới cũng không ít, nhất là vào tháng củ mật cuối năm, đơn vị đã tăng cường những cán bộ dày dạn kinh nghiệm bổ sung cho đội chống buôn lậu.
 |
| Lô hàng lậu mới bị Đội liên ngành Cao Lộc bắt giữ . Ảnh: D.C |
Ông Vi Hữu Thu, Đội trưởng liên ngành huyện Cao Lộc cho rằng, khi hàng hóa nhập lậu đã qua được biên giới, chẳng khác nào gà đã vào vườn rộng, rào thưa, lực lượng chống buôn lậu rất khó ngăn chặn.
Hiện nay, đơn vị có 22 cán bộ chiến sĩ, trong đó nòng cốt là lực lượng thuế và công an chia làm nhiều tổ, đội tuần tra kiểm tra, kiểm soát các tuyến đường huyết mạch, nhất là những đường vòng, đường tránh qua Trạm KSLN Dốc Quýt.
Tuyến đường Đồng Đăng rẽ đi Hồng Phong, rẽ vào Phú Xá, đi tới đường 1A cũ, gần đây có hiện tượng xe mô tô ba bánh mang logo thương binh, xe con cóc chở hàng lậu đi vào đêm khuya, đội đã cắt cử một xe ô tô cùng 4 cán bộ chiến sĩ túc trực tại khu vực thôn Pò Nghiều, xã Thụy Hùng, Cao Lộc nhằm ngăn chặn.
Dẫn tôi đi thị sát thực địa, đội trưởng Thu chỉ cho thấy chiếc xe ô tô đã cũ đỗ ven đường, cho biết: Chúng tôi gọi đây là con trâu già, vì đã sử dụng từ những năm đầu chín mươi của thế kỷ trước. Nó không thể đuổi kịp những chiếc xe hung thần của dân buôn lậu nhưng sự xuất hiện của nó, tình hình buôn lậu qua đường mòn này coi như đã chấm dứt.
Trạm trưởng KSLN Dốc Quýt, ông Đặng Văn Ngọc cho biết: Những tháng gần đây, buôn lậu gia tăng, nhiều xe hàng bị bắt tại chỗ, không có giấy tờ gì, nhưng sau đó chủ hàng lại xuất trình những hóa đơn mua hàng dành cho cư dân biên giới.
Đây chính là những kẽ hở mà dân buôn lậu triệt để lợi dụng, làm cho công tác chống buôn lậu rất khó khăn. Trong sáu tháng qua, Trạm Dốc Quýt bắt 15 vụ chở hàng đi qua đường vòng, đường tránh thì vướng 5 vụ có hóa đơn xuất trình sau.
Theo báo cáo của tỉnh Lạng Sơn, hiện nay trên địa bàn không thấy hình thành những tụ điểm buôn lậu và đường dây vận chuyển hàng hóa lớn. Trong 10 tháng đầu năm, các lực lượng chức năng đã kiểm tra, xử lý 4.477 vụ buôn bán, vận chuyển hàng lậu, hàng cấm, trị giá hàng, thu phạt hàng chính, tiền thuế lên tới trên 46,65 tỷ đồng. Tuy nhiên, tỉnh cũng nhìn nhận, cuộc chiến chống buôn lậu vẫn diễn biến phức tạp, chưa có hồi kết.
