Bỏ dự án vì không chịu tính lãi
Năm 1994, Công ty Xây dựng kinh tế thanh niên xung phong (XDKT-TNXP) Gia Lai được tiếp nhận nguồn vốn hỗ trợ từ Nhà nước để triển khai Dự án Lâm Nông Công nghiệp tại xã Gào (TP Pleiku, Gia Lai), nay gọi tắt là dự án 661-TNXP Gia Lai. Mục đích của dự án này là giao cho dân trồng, chăm sóc cao su để phát triển kinh tế, nâng cao đời sống.
Ban đầu, diện tích quy hoạch trồng cao su 127 ha được giao cho 99 hộ, tổng số vốn đầu tư trên 1 tỷ đồng. Theo kế hoạch, những hộ nhận trồng cao su sẽ được vay tiền để chăm sóc, đầu tư vườn cao su, đến khi có thu hoạch Nhà nước mới tính lãi và dần dần thu hồi vốn vay. Tuy nhiên, đến năm 1999 khi cây cao su còn đang ở giai đoạn kiến thiết cơ bản, Nhà nước đã thay đổi chủ trương: từ cho vay ưu đãi không tính lãi chuyển sang cho vay theo lãi suất 0,81%/tháng, dân không chấp nhận vay nữa.
Vì thế, diện tích cao su của dự án bị bỏ bê. Sau 12 năm không được chăm sóc, quản lý bảo vệ chu đáo, vườn cao su đã xuống cấp thảm hại. Trên thực tế, diện tích cao su chỉ còn khoảng 77 ha, đa số bị còi cọc, 50 ha còn lại đã chết sạch. Số mủ thu được không đủ trả tiền công nên chủ lô đành bỏ hoang vườn cây.
Ông Nguyễn Văn Vân ở thôn 5 nhận trồng 1 ha cao su dự án 661 cho biết: Do không có vốn, ông đành bỏ mặc vườn cây, những cây còn sống vẫn có mủ nhưng rất ít. Hiện tại, diện tích cao su còn sót lại trên địa bàn đã bị suy kiệt nghiêm trọng và khó có khả năng phục hồi.
Ông Dương Hàn Vũ, Chủ tịch UBND xã Gào cho rằng: Cao su 661 thuộc quyền quản lý của Công ty XDKT-TNXP, người dân không có quyền sở hữu nên họ không dám bỏ tiền ra đầu tư.
Chờ giải pháp!
Nguồn vốn hỗ trợ cho vay sau hơn 10 năm đến nay đã quá hạn, người dân vẫn không có vốn để trả cho dự án thanh toán với Kho bạc Nhà nước Gia Lai. Trong khi, Kho bạc Nhà nước tỉnh đã liên tục phát thông báo thu nợ.
Ban Quản lý dự án cùng chính quyền địa phương đã nhiều lần làm việc với các hộ dân có khế ước vay để bàn biện pháp thanh toán nợ nhưng sự việc vẫn “dậm chân tại chỗ”. Tổng số vốn vay đầu tư vào dự án trên 1 tỷ đồng (chưa tính công chăm sóc của dân), trong đó Nhà nước cho vay ban đầu triển khai là 966 triệu đồng và vốn công ty đầu tư hơn 78 triệu đồng.
Tìm hướng giải quyết, từ năm 2008 Công ty XDKT-TNXP Gia Lai đã kiến nghị UBND tỉnh Gia Lai giao toàn bộ diện tích dự án 661 lại cho công ty quản lý và tiếp tục đầu tư, nhưng không được chấp thuận. Đến đầu năm 2011, Cty chuẩn bị giải thể nên đã bàn giao lại toàn bộ dự án cho UBND thành phố Pleiku.
Ông Bùi Hồng Quang, Trưởng phòng Kinh tế thành phố Pleiku cho biết: Phía UBND thành phố đang phối hợp với Công ty XDKT-TNXP để giải quyết vấn đề này. UBND thành phố đề xuất lên UBND tỉnh Gia Lai cho thành phố thu hồi lại toàn bộ diện tích đất dự án, thành phố sẽ có trách nhiệm trả nợ cho Nhà nước và đền bù lại tiền công chăm sóc cho dân. Một phần diện tích dự án sẽ nằm trong vùng quy hoạch phát triển xã Gào. Hộ nào vẫn muốn sử dụng diện tích của dự án 661 sẽ phải nộp tiền sử dụng đất.
