Đừng cắt chân Khăm Bun

>> Xiếc Việt Nam có giữ nổi món quà của Thủ tướng?
>> Khăm Bun nguy to

Tháng 12/2006, khi đoàn săn của Ama Bích bắt được Bră (tiếng M'Nông nghĩa là Voi Con) từ rừng sâu đem về Buôn Đôn, trên cẳng chân trái của nó hằn rõ một vòng sẹo với những vết loét khá sâu. Theo nhận định của các Gru (thợ săn voi giỏi) lão luyện, Bră từng bị vướng bẫy cáp treo ở vùng biên giới phía tây giáp Campuchia. Loại cáp này gồm nhiều sợi kẽm nhỏ bện chặt rất cứng chắc. Để cứu con, sau khi phá nát bẫy, chắc hẳn voi mẹ tè nhiều lần vào sợi cáp khiến kẽm sét rỉ rồi dùng vòi gỡ dần vòng cáp ra khỏi chân Bră.

Trong tám tháng làm quen với cộng đồng người ở Buôn Đôn, Bră được Chi cục Kiểm lâm Đăk Lăk mời chuyên gia thú y về mổ vết thương để tìm xem có còn sót đoạn kẽm rỉ nào trong chỗ sưng tấy, không phát hiện được gì. Nhiều Gru và chủ voi dày dạn kinh nghiệm thường xuyên lui tới thăm nom, ngắm nhìn vuốt ve Bră. Đặc biệt, những nồi thuốc sắc bằng cây lá lấy từ rừng Yok Đôn do cha con Vua Voi Ama Kông- Khăm Phết Lào hướng dẫn cách thu hái, chưng cất để tưới vào chỗ loét của Bră mỗi ngày, khiến vết thương ở chân trái nó ngày càng dịu cơn đau và kín miệng dần.

Thấy Bră khỏe mạnh, mau lớn, thông minh ngoan ngoãn nghe và hiểu mọi lời dạy bảo, Ama Bích mới vui mừng mổ hai con trâu làm lễ cúng voi và đặt cho nó mỹ danh là Khăm Bun, tức Voi Đẹp Có Ngà. Khi tuân lệnh Thủ tướng và Chủ tịch tỉnh bàn giao Khăm Bun cho Liên đoàn Xiếc, Ama Bích chỉ nhận phần công bắt voi 10 triệu đồng, phần 66,4 triệu đồng còn lại được chia cho bảy Gru và bốn con voi cùng tham gia đoàn săn và chi trả cho những người giúp Ama Bích chăm voi.

Thông tin về Khăm Bun cho biết sau gần hai năm ra Hà Nội, vết thương ở chân nó chẳng những không lành hẳn mà ngày càng nhiễm trùng nặng hơn, thậm chí người ta còn tính tới khả năng phải cắt bỏ chân Khăm Bun để cứu tính mạng nó, khiến các chủ voi ở Đăk Lăk xôn xao, đau xót. Đại diện báo Tiền Phong ghi nhận ý kiến của những người từng biết rõ quy trình điều trị vết thương chân Khăm Bun thời voi còn ở Buôn Đôn và dày dạn kinh nghiệm nuôi voi nhất tại Đắk Lắk về việc này.

- Ông Đàng Năng Long, cả gia đình hiện sở hữu bảy con voi, riêng ông có bốn con voi, là người kế thừa nghề buôn bán nuôi dưỡng chăm sóc voi gia truyền hơn 100 năm, sống tại huyện Lăk :

Việc mời chuyên gia nước ngoài tư vấn điều trị hay đưa Khăm Bun xuất cảnh chữa bệnh tốn kém lại không hiệu quả. Voi rừng Yok Đôn khác với voi Thái, voi Phi hay bất cứ voi nơi nào khác, thuốc men và cách thức chữa bệnh cho từng giống voi vì vậy cũng khác nhau. Bản năng bẩm sinh luôn giúp thú rừng tìm biết những loại cây cỏ, đất cát hoặc nguồn nước có lợi cho sức khỏe hoặc giúp chữa lành vết thương cho nó. Loài voi vốn vận động nhiều, thích tự tìm thức ăn  và ít khi bệnh tật. Thường, khi voi nhà ốm chủ voi chỉ việc thả ra rừng ít lâu là voi tự khỏi bệnh. Chế độ ăn uống, sinh hoạt không phù hợp ở thủ đô  khiến khả năng đề kháng của Khăm Bun suy giảm. Nên cho nó về với môi trường tự nhiên nơi nó sinh ra lớn lên và để cho những người am hiểu nghề nuôi voi chăm sóc. Tôi từng chữa cho nhiều con voi do kéo gỗ quá nhiều mà bị áp xe, sưng tấy to như cái thúng trên vai hoặc vết thương hở rộng cả gang tay, bằng cách cho voi ăn thật nhiều thân cây đu đủ, nấu vỏ cây trâm rừng sắc chung với vỏ lộc vừng, cô lại thành cao loãng, pha tí muối, tưới vào vết thương, loét rộng loét sâu cỡ nào cũng lành hết. 

Ông Nguyễn Trụ, Chủ tịch HĐQT Cty Du lịch Sinh thái Bản Đôn, hiện sở hữu hai con voi: Voi của tôi trước nay vẫn khỏe, không việc gì. Tôi thường vận dụng phối hợp đông tây y để chăm sóc voi (Ông Trụ nguyên là sinh viên ĐH Y Khoa TPHCM khóa 1977-1983). Voi nhà Tây Nguyên con nào cũng bị giun kim và sán lá. Theo tôi, nên cho Khăm Bun uống thuốc xổ giun nâng cao thể trạng, rồi vừa sử dụng bài thuốc nấu của cha con Vua Voi  tưới vào vết thương mỗi ngày, vừa kết hợp dùng kháng sinh đồ liều cao mới hiệu quả.

Thầy thuốc Khăm Phết Lào, con trai thứ bảy của Vua Voi Ama Kông: Xin đừng cắt chân Khăm Bun, tội nghiệp nó lắm. Vết thương đó chữa khỏi được mà. Từ thời chiến tới thời bình, bố con tôi chữa lành vết thương cho mấy chục con voi rồi. Nhiều  con voi vận chuyển lương thực vũ khí cho cách mạng bị thương nặng do bom đạn Mỹ cũng chữa được. Trước khi Khăm Bun về Hà Nội, tôi đã giúp Ama Bích chữa cho nó gần lành hẳn rồi.