-Nhưng anh công an thôn đi vắng đến mốt mới về!
-Thế thì phải qua ông Trưởng thôn. Theo nguyên tắc là như thế, không thể làm khác được!
Nằn nì mãi chẳng xong, chị ta cầm tờ đơn đi về. Có lẽ trong thâm tâm chị nghĩ: “Chẳng cần phải tạm vắng làm gì nữa, rắc rối quá!”. Đó chỉ là một câu chuyện mà tôi từng gặp ở một công sở, và bản thân tôi cũng từng bị những nguyên tắc ấy hành hạ cho đến chán nản.
Công chức ta có vẻ thích làm những công việc mang tính chất nguyên tắc, và cứ theo nguyên tắc mà làm. Nhiều lúc thủ tục cứ rối tung, rối mù như đống tơ vò không sao gỡ nổi. Chính những nguyên tắc máy móc ấy là rào cản của sự phát triển, làm tiêu tốn thời gian không cần thiết và tạo thêm nhiều tiêu cực.
Nguyên tắc là do chính con người lập ra, có thể chỉnh sửa và đơn giản chúng hơn nhiều nhưng ở chúng ta lại đem chúng ra hành lại con người, buộc mình lệ thuộc vào những nguyên tắc ấy. Có một điều nực cười là người ta vẫn duy trì nguyên tắc vô thưởng vô phạt. Nó tạo nên những con người máy móc, không tính linh động, lười tư duy...
Hệ thống pháp luật của ta chồng chéo ở nhiều văn bản, thiếu sự thống nhất đồng bộ, cho nên khó áp dụng. Bên cạnh đó các mức phạt vi phạm còn nhẹ, thiếu khả năng răn đe và thực thi. Thế nên có những người vẫn kiên quyết giữ vững lập trường, cứ dựa vào nguyên tắc làm một cách máy móc không cần phải cải tiến. Tụt hậu là tất nhiên!
Các nhà đầu tư đến nước ta chỉ sợ các thủ tục, vì mất quá nhiều thời gian, quá rườm rà. Đến cơ quan công quyền phải có phong bao, phong bì thì công việc mới trôi chảy. Nguyên tắc tréo ngoe, quy định chồng chéo, nhiều cơ quan có thẩm quyền cứ thế chỉ trỏ cho nhau, dân chẳng biết đâu mà lần.
Theo nguyên tắc, một bệnh nhân vào bệnh viện tuyến dưới và bác sĩ tuyến dưới “bó tay” mới được phép chuyển tuyến trên. Khổ nỗi, nếu cứ theo nguyên tắc chờ tuyến dưới chuyển thì bệnh nhân có khi về “đoàn tụ” với ông bà sớm, bởi các thủ tục chuyển tuyến cũng rất phức tạp.
Thế nên nhiều người khi lỡ vượt tuyến thì phải nói để hành động vượt tuyến của mình hợp lý. Ví như đang đi thăm bà con trên này hoặc đang đi du lịch gặp nạn nên vào thẳng đây...
Nguyên tắc của các công chức chỉ bị “đâm thủng” khi quan hệ giữa người làm đơn và người kí đơn có một mối thâm tình, hoặc ký theo kiểu “có qua có lại”. Nguyên tắc làm hao tốn nhiều thời gian và tiền bạc, tạo nên những tiêu cực trong xã hội. Dần đưa con người đến lối suy nghĩ và việc làm máy móc. Nó là rào cản của sự phát triển của đất nước hiện nay.
Cấn Thị Phương
Nha Trang, Khánh Hòa
