Hiện nay, Thanh Hóa có 2.121 trường học từ bậc mầm non đến THPT. Nhiều trường mầm non, tiểu học ở khu vực miền núi có nhiều khu lẻ, học sinh (HS) phải học lớp ghép, cơ sở vật chất không đảm bảo cho việc dạy và học.
Số trường tiểu học, THCS có quy mô nhỏ (hạng II, III) còn lớn; toàn tỉnh hiện có 120/708 trường tiểu học có quy mô dưới 9 lớp/trường, 188/633 trường THCS có quy mô dưới 8 lớp/trường, gây khó khăn trong việc sắp xếp, bố trí giáo viên chuyên môn, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục. Nguyên nhân của tình trạng này là do nhiều năm nay giảm dần quy mô dân số, dẫn đến số HS, số lớp ở hầu hết các trường đều giảm.
Từ thực tế trên, ngành GD&ĐT Thanh Hóa cần sắp xếp các trường học cho phù hợp với tình hình thực tế, đảm bảo sử dụng tiết kiệm, có hiệu quả các nguồn lực, cơ sở vật chất, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu học tập của HS, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.
Theo nội dung đề án vừa được HĐND tỉnh Thanh Hóa thông qua thì lộ trình từ nay đến năm 2020 sẽ giảm từ 2.011 trường (không tính 101 trường THPT giữ nguyên) xuống còn 1.898 trường (giảm 122 trường so với năm 2014). Trong đó bậc học mầm non sẽ giữ nguyên 659 trường như hiện nay, còn lại số trường giảm ở bậc tiểu học và THCS.
Trong năm học 2015-2016, các trường tiểu học, THCS nếu chưa đảm bảo điều kiện cho việc học tập trung tại một địa điểm, thì vẫn tiến hành dạy học ở các địa điểm cũ; bố trí giáo viên dạy đủ số môn, số tiết theo quy định.
