Bác sĩ phát hiện K. bị rối loạn hành vi chống đối - kết quả của sự bị gò bó trong ăn uống, học hành, vui chơi... từ gia đình.
Bác sĩ Lâm Xuân Điền (Giám đốc BV Tâm Thần TPHCM) báo động: Thời gian gần đây số lượng học sinh (HS) đến khám bệnh đông, nhất là gần mùa thi và sau mùa thi (từ tháng 4 đến tháng 9): trung bình khoảng 80 - 100 bệnh nhân/ngày, tăng gấp đôi, gấp ba so với các ngày khác trong năm.
Nguyên nhân là do HS bị ép học hành quá mức, không được quan tâm về tinh thần, thiếu thời gian vui chơi, giải trí.
Những câu chuyện đau lòng
| "6 giờ sáng nó đã phải vào lớp. Trưa về làm bài tập ở nhà dưới sự kiểm tra của ba mẹ, tối lại vào trường để trả bài cho cô giáo do cháu đang học lớp cuối cấp, phải chạy đua trong mùa thi. Học như thế làm sao không phát bệnh cho được?" |
Đứng ở hành lang phòng khám trẻ em thuộc BV Tâm Thần, cô bé Đ.T.T, 10 tuổi, cứ chỉ tay xuống đất rồi cười ngặt nghẽo. Cười độ 5 phút, em lăn đùng ra đất giãy đành đạch rồi lại khóc tấm tức. Nước mắt giàn giụa trên gương mặt đau khổ của mẹ T. Chị than: 6 giờ sáng nó đã phải vào lớp. Trưa về làm bài tập ở nhà dưới sự kiểm tra của ba mẹ, tối lại vào trường để trả bài cho cô giáo do cháu đang học lớp cuối cấp, phải chạy đua trong mùa thi. Học như thế làm sao không phát bệnh cho được?
H. học lớp 2, có mẹ là cán bộ ngân hàng vừa phải chuyển công tác từ Long An lên TP làm việc. Sợ con chuyển trường mới, không theo kịp bạn bè ở TP, chị đã ép con học thêm đến tối mắt tối mũi. Chiều 4 giờ 30 rước con đi học về, hai mẹ con ghé vội vào quán cơm ăn lót dạ, rồi trực chỉ lớp học thêm. Đến 8 giờ 30 tối H. mới về đến nhà, ăn qua quít, đúng 9 giờ lại ngồi vào bàn học đến nửa đêm. Sáng 5 giờ H. phải quáng quàng thức dậy chuẩn bị đến trường, tiếp tục một ngày "hành xác". Đột nhiên, 2 ngày nay, sáng nào H. cũng quỳ xuống lạy van mẹ, rồi đập đầu vào tường, không chịu đi học.
BS Nguyễn Thị Giang, Phó Khoa Khám trẻ em và BV Ban ngày (trực thuộc BV Tâm Thần), người trực tiếp điều trị cho H., khó khăn lắm mới thuyết phục được em chịu ngồi trò chuyện. H. than: Cô giáo ở lớp học thêm ngày nào cũng giao cho em 20 bài toán về nhà làm, hôm sau nộp lại. Nếu làm hết bài của lớp học thêm thì H. không tài nào giải quyết kịp lượng bài tập cũng nhiều không kém của lớp học chính khóa. BS Giang phải yêu cầu mẹ H. coi lại việc học của con, tốt nhất là nên cho em nghỉ hẳn lớp học thêm, vì H. chỉ là đứa bé 7 tuổi mà một ngày em chỉ được ngủ chưa đến 6 tiếng đồng hồ!
M.N.P., là HS lớp 12, do áp lực phải chuẩn bị đối diện với nhiều kỳ thi, nhất là thi tốt nghiệp và ĐH, nên từ đầu năm học đến nay P. bị chứng bệnh cứ bắt đầu ngồi vào bàn học là mắc đại tiện, tần suất một một ngày khoảng 20 lần. Gia đình đưa P. đi khám ở nhiều BV, làm các xét nghiệm, nội soi dạ dày, đại tràng, thử máu... nhưng bệnh vẫn không thuyên giảm. BV Tâm Thần là BV cuối cùng cha, mẹ P. đưa em đến, vì càng ngày em càng bị run rẩy, đánh trống ngực liên hồi. BS tư vấn, mỗi khi bắt đầu lo lắng, căng thẳng trong chuyện học, P. nên nghỉ ngơi, thư giãn bằng cách nghe nhạc, hít thở sâu. Điều trị bằng phương pháp tư vấn tâm lý là chủ yếu, sau 2 tuần; P. đã mạnh khỏe trở lại.
Thủ phạm chính: Áp lực học tập!
Ngày nay trẻ mới 4, 5 tuổi đầu đã phải học phụ đạo bảng chữ cái, tìm hiểu chương trình cấp 1. Sáu tuổi, tiếng mẹ đẻ sử dụng còn chưa rành rẽ, trẻ đã phải tấp tễnh đi thi lớp tăng cường ngoại ngữ. Lớn một chút, phụ huynh lại ra sức ép buộc con mình phải học trường này, thi khối kia... bằng các biện pháp dọa nạt, la mắng, đòn roi.
Theo thạc sĩ Thạch Ngọc Yến, chuyên viên phụ trách Văn phòng Tư vấn Trẻ em TP, mỗi năm nơi này tiếp nhận trên 1.000 ca tư vấn, trong đó 45% trẻ bị sức ép trong học tập. Hầu như em nào cũng khát khao: Ước gì được... thất học một chút thì các em sẽ nhẹ nhõm, hạnh phúc hơn! Việc ép trẻ học thường để lại hậu quả và di chứng nặng nề: nam dễ bỏ nhà đi bụi, sống buông thả, dễ rơi vào vòng trộm cướp ma túy. Với nữ là nguy cơ tự tử! Và, hầu như các em đều mất lòng tin, tình cảm dành cho cha mẹ, đôi khi sinh lòng thù hận cả bậc sinh thành.
Bác sĩ Nguyễn Thị Giang (BV Tâm Thần) nhấn mạnh: Trẻ em cần được cân bằng về tâm lý, trí tuệ và cảm xúc, mới có thể phát triển bình thường. Ngược lại, khi phải tiếp nhận một chương trình học quá sức, lại thiếu sự thông cảm và hỗ trợ tinh thần từ người lớn, thì sự rối loạn tâm lý ở trẻ là điều tất yếu. Thay vì tạo môi trường học tập, vui chơi phù hợp, hoặc giảm áp lực học tập khi trẻ có dấu hiệu phát bệnh, phụ huynh thường không chấp nhận, chống đối quyết liệt kết quả khám bệnh và lời khuyên của bác sĩ. Do đó từ những triệu chứng báo động ban đầu như khó ngủ, nhức đầu, cáu gắt, nói dối, nói nhảm... HS đã đi đến chỗ bị rối loạn hoạt động tâm thần.
Lúc này, việc chữa trị rất phức tạp, ít hiệu quả. Đặc biệt, với những bệnh nhi có triệu chứng như đã kể trên, thì gia đình dễ phát hiện, nhận biết. Nhưng có nhiều em lại xuất hiện các triệu chứng: ăn nhiều, ngủ nhiều nhưng cơ thể vẫn luôn mệt mỏi không thích thú trong việc học hành, vui chơi... thì gia đình và nhà trường lại thường mắng oan cho là em lười biếng. Thật ra đó là dạng trầm cảm không điển hình, khó chữa trị vì được phát hiện quá trễ!".
Vai trò dinh dưỡng trong lao động trí óc ở học sinh
Lao động trí óc quá mức dễ bị stress kéo dài; thiếu thời gian vận động, vui chơi, giải trí;. thiếu thời gian ngủ, nghỉ; ăn mất ngon, giảm ăn, tiêu hao năng lượng ít nhưng khó bù đắp; dễ sụt cân, suy nhược cơ thể và tinh thần; học bài khó nhớ nhưng mau quên; kém nhanh nhạy sáng tạo trong học tập; giảm năng suất lao động, học tập, thi cử.
Học sinh cần ăn đủ protein nhất là protein động vật. Nên sử dụng tinh bột của khoai, ngũ cốc. Tăng cường rau quả tươi có nhiều vitamin, khoáng chất.
+ Thực phẩm LÀM TĂNG TRÍ NHỚ: lòng đỏ trứng, xúp lơ, đậu nành, bắp cải, đậu phộng, táo, lê, bông cải xanh, tôm, cà chua, bí đỏ.
+ Thực phẩm LÀM GIẢM STRESS, CHỐNG MỆT MỎI: sữa, trứng, thịt, cá, hào, sò, ốc, thịt bò, gan, đậu phộng, cá thu, mè, đậu hạt, đậu Hà Lan, rau, trái cây tươi.
+ Thực phẩm CHỐNG TRẦM CẢM, PHỤC HỒI MÀNG TẾ BÀO NÃO: cá hồi, cá ngừ, cá basa, sữa.
TS-BS Nguyễn Thanh Danh (Trung tâm Dinh dưỡng TPHCM)
| CÁC NHÀ GIÁO DỤC TƯ VẤN |
