'Tôi thương Tuấn quá' !

>> VN đề nghị phía Nga tiếp tục điều tra, xét xử công bằng, nghiêm minh

Trong cái ngày đầu tiên của mùa xuân nước Nga, hôm qua (1/3) tuyết rơi mù trời. Phiên tòa bắt đầu từ lúc 10 giờ sáng và kết thúc đúng trưa. Anh Toàn và những người Việt Nam đến dự phiên tòa lặng lẽ ra về, nỗi buồn tê tái làm họ quên cả cái đói.

Kể từ tháng 10/2004 cho đến nay cuộc đời anh gắn với nỗi bất hạnh của chàng sinh viên trẻ Vũ Anh Tuấn. Mẹ Tuấn, bà Ngô Thị Sửu, do tuổi tác và bệnh tật không thể sang Nga dự các phiên tòa xét xử những kẻ đã sát hại con mình. Bà ủy quyền cho anh Toàn. Anh trở thành đại diện duy nhất cho gia đình của người bị hại. 

Nguyễn Đức Toàn - Phó chủ tịch Hội người Việt Nam tại Xanh Pêtécbua. Ảnh : Trần Quang Vinh

Anh Toàn ít nói, lại càng kiệm lời khi có người hỏi về việc “theo đuổi” vụ giết hại Vũ Anh Tuấn. Trong buổi tối mà nhiệt độ bên ngoài cửa sổ xuống tới âm 20 độ C, anh cởi lòng mình:

“Tôi không biết Tuấn. Nhưng có thể em biết tôi. Tôi vẫn thường xuyên có mặt tại các hoạt động của sinh viên Việt Nam ở Xanh Pêtécbua. Các em ở đó hoạt động sôi nổi lắm.

Tôi đến dự với tư cách là người đại diện cho Hội người Việt. Sau khi xảy ra sự việc đau thương, tôi tự thấy mình có trách nhiệm phải gánh vác những phần việc có liên quan đến Tuấn.

Trước hết vì tôi là người Việt, sau nữa tôi là Phó chủ tịch Hội người Việt Nam tại Xanh Pêtécbua. Mãi sau này bác Sửu mới ủy quyền cho tôi”.

Anh Toàn tốt nghiệp Trường đại học lâm nghiệp Lêningrát và sau này trở lại thành phố với tư cách chủ một doanh nghiệp tư nhân. Công việc kinh doanh bù đầu, cộng thêm gánh nặng gia đình. Nhưng hướng ưu tiên chính của anh trong hơn hai năm qua là theo đuổi vụ án.

Bận rộn nhất là trong 8 tháng của năm 2006, kể từ khi bắt đầu các thủ tục pháp lý đến lúc kết thúc phiên tòa sơ thẩm. Thời gian đó anh hầu như phải gác lại chuyện làm ăn để đảm đương công việc đại diện cho gia đình người bị hại trong vụ án. Trước khi diễn ra phiên tòa phúc thẩm anh cũng phải vài lần đến Mátxcơva để làm các thủ tục cần thiết.

Mất thời gian, mệt mỏi và tốn kém anh không ngại. Anh nói rằng để linh hồn Tuấn được thanh thản, anh chẳng tiếc gì. Nhưng điều khiến anh không thể thờ ơ là an ninh của vợ con anh. Gia đình anh sống ở Xanh Pêtécbua, nơi có nhiều tổ chức thanh niên quá khích hoạt động.

Luật sư người Marốc cùng anh Toàn và các sinh viên Việt Nam. ảnh của Hội sinh viên VN tại Xanh Pêtécbua.

Kể từ ngày anh tham gia vụ án, mọi thông tin cá nhân của anh đều bị tung lên mạng, chi tiết đến “từng chân tơ kẻ tóc”. Báo, truyền hình địa phương và liên bang làm anh “lộ diện” đối với bọn phát xít mới. Chị Hằng, vợ anh, không ngăn anh làm việc nghĩa nhưng rất lo cho tính mạng của chồng. Trong số bạn bè, người quen có không ít người khuyên anh bỏ cuộc. Số khác không biết rõ tính cách của anh Toàn thi cho rằng anh “rỗi việc”.

Anh Toàn kể về nỗi trống trải đến lạnh người tại phiên tòa sơ thẩm kéo dài nhiều tháng. Tòa xử kín nên đại diện duy nhất của gia đình bị hại và cũng là đại diện duy nhất của Việt Nam có mặt tại phiên tòa là anh. Ngày khai mạc phiên tòa các sinh viên Việt Nam đứng bên ngoài cổng tòa án để tiếp thêm sức mạnh tinh thần cho anh. Nhưng các em không thể đứng lâu vì còn phải đi học.

Tại phiên tòa phúc thẩm ở Mátxcơva anh Toàn thổ lộ rằng thấy vững tâm vì bên cạnh mình có đại diện Đại sứ quán và các nhà báo Việt Nam. Nhưng anh và các luật sư của anh cũng lường trước những khó khăn hết sức to lớn đang chờ đợi.

Chưa nói đến việc các cơ quan điều tra và Viện kiểm sát Xanh Pêtécbua chuẩn bị hồ sơ kín hở ra sao, chỉ riêng bối cảnh xã hội và trình tự pháp luật của nước sở tại cũng không thuận cho việc lật lại vụ án. Nhưng anh vẫn hy vọng rằng Tòa án Tối cao sẽ trả lại hồ sơ cho các cơ quan điều tra để làm lại từ đầu. Như vậy cơ hội tìm ra thủ phạm giết hại Vũ Anh Tuấn vẫn còn.

Y án ! Kết quả này làm chạnh lòng những người Việt ở Nga. Hoàn toàn bào chữa cho các bị cáo và sẽ không có chuyện điều tra lại. Như vậy việc Vũ Anh Tuấn bị đâm 37 nhát dao và tử vong tại chỗ là có thật. Nhưng lại không có thủ phạm và không có cả động cơ giết người vì thù hận dân tộc. Không có ai phải chịu trách nhiệm về tội ác này cả!

Giọng anh Toàn nghẹn lại: “Có lẽ Tuấn ở dưới kia cũng không trách móc tôi và những người bạn sinh viên. Chúng tôi đã làm hết sức mình và chỉ cần một biến chuyển nhỏ cũng đủ làm tiêu tan những mệt nhọc. Nhưng tình thế không thể xoay chuyển”.

Anh còn kể về cặp số 13 kỳ lạ cứ lặp đi lặp lại trong vụ việc của Vũ Anh Tuấn. Em bị giết ngày 13/10/2004. Phiên tòa sơ thẩm kết thúc ngày 13/11/2006. Còn phiên tòa phúc thẩm diễn ra nhằm ngày 13 tháng Giêng năm Đinh Hợi (còn tính theo dương lịch thì cũng lại hai con số 1 và 3  - ngày 1/3). Giữa chúng có mối liên hệ gì với nhau?

Vụ giết hại Vũ Anh Tuấn coi như đã khép lại dù có hay không phiên tòa giám đốc thẩm. Anh Nguyễn Đức Toàn cho biết anh và bà Ngô Thị Sửu chưa biết mặt nhau. Hai người chủ yếu trao đổi qua mail. Anh nói: “Giả sử bây giờ gặp mẹ Tuấn thì tôi biết nói gì với bác ấy đây!”.