Đầu tháng 5/2006, UBND xã Nam Sơn thống kê số người chết bởi căn bệnh ung thư: xóm 6 có 14 người; 7 người còn lại thuộc xóm 7.
Ung thư gan: 6; ung thư phổi: 5; ung thư vú: 3…Trong đó nam giới chiếm tỉ lệ cao hơn, gồm 13 người.
Trưởng trạm y tế Nam Sơn, y sỹ Nguyễn Thị Liên nói: “Ở xóm 6, nhiều gia đình sát cạnh nhau có người chết vì ung thư, như hộ anh Thân, bà Hiển, bà Nghĩa. Cá biệt, 3 gia đình có 6 người mắc căn bệnh hiểm nghèo này. Chứng kiến trong xã có hàng chục bệnh nhân xấu số ra đi, chúng tôi cũng thấy sợ”.
Tôi theo bà Liên về xóm 6. Trời mưa tầm tã, ngõ vắng buồn tênh. Vào nhà anh Hoàng Văn Vinh, nghe anh kể: “Cha tôi chết vì ung thư dạ dày. Mẹ tôi cũng đã mất vì ung thư gan”.
Kế bên, hộ gia đình ông Hoàng Văn Hữu (chú ruột anh Vinh), ung thư gan. Con dâu ông Hữu, chị Lê Thị Bình bị ung thư vú, chết năm 41 tuổi.
Nguyên nhân nào khiến xã Nam Sơn có nhiều người bị ung thư như vậy? Y sỹ Liên nhận định: Có thể do ảnh hưởng của 2 kho thuốc trừ sâu cũ nằm trên địa phận xóm 6, xóm 7, gây ô nhiễm nguồn nước.
Dân dùng nước bẩn sinh hoạt hằng ngày, hóa chất tích tụ lại trong cơ thể sinh ra bệnh ung thư. 2 kho thuốc trừ sâu (loại DDT) đã được phá bỏ, san phẳng, nhưng nhiều khả năng chất độc ngấm sâu vào lòng đất, thẩm thấu vào giếng nước của người dân khu vực xóm 6, xóm 7.
Ngày 8/5/2006, chính quyền xã Nam Sơn đã có văn bản “kiểm tra, xác minh về môi trường và vấn đề người chết do ung thư” tại 2 xóm nói trên, gửi UBND huyện Đô Lương và phòng TNMT.
Công văn này nhấn mạnh: Thực tế, nhân dân xóm 6, xóm 7 hầu hết có giếng nước nhưng ô nhiễm nặng; riêng tại xóm 7 nước giếng có màu vàng. Khá nhiều hộ dân đang phải dùng nước bị ô nhiễm để ăn uống.
Đội vệ sinh phòng dịch huyện Đô Lương đã về lấy 8 mẫu nước tại xóm 6 đưa đi xét nghiệm, nhưng chưa có kết quả.
