Ung thư, không phải là tuyệt vọng

Tương lai, nó sẽ là nguyên nhân số 1 đe dọa sức khỏe cộng đồng

Người ta đã phát hiện nhiều yếu tố liên quan đến sự phát triển của một số loại ung thư (UT) như thói quen cá nhân, bệnh nghề nghiệp, chế độ ăn và yếu tố địa lý. Có đến 80% các bệnh UT do môi trường bên ngoài gây ra.

Lối sống công nghiệp, thủ phạm chính gây UT

Theo GS-BS Nguyễn Chấn Hùng, Giám đốc Bệnh viện (BV) Ung Bướu TPHCM, hiện nay tỉ lệ UT ở các nước Âu Mỹ cao hơn các nước đang phát triển. Tuy nhiên, chỉ trong vòng 10 năm tình hình sẽ đảo ngược: Xuất độ mắc bệnh UT ở các nước đang phát triển (trong đó có VN) sẽ đuổi kịp hoặc cao hơn các nước Âu Mỹ.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là lối sống ít vận động và lạm dụng thức ăn nhanh. Các UT thường gặp nhất hiện nay là UT phổi, gan, bao tử và ruột già. Theo nghiên cứu của Tổ chức UT Thế giới, UT phổi xảy ra nhiều nhất vì gắn liền với thuốc lá và tử vong do UT phổi cũng xếp hàng cao nhất.

Năm 2002 đã có 1,35 triệu người mắc UT phổi và 1,18 triệu người tử vong vì căn bệnh này. Ở phụ nữ, UT vú phổ biến ở các nước phát triển, nhưng ở các nước nghèo căn bệnh này xếp thứ hai sau UT cổ tử cung. Việc này được giải thích do phụ nữ nước nghèo dễ bị nhiễm virus HPV.

Còn ở các nước công nghiệp UT đại trực tràng liên quan đến việc sử dụng thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, ít rau quả tươi... Trong khi đó, UT gan tăng vọt ở những nước nghèo vì người dân chưa phòng ngừa viêm gan siêu vi. Trong số 437.000 ca UT gan hằng năm trên thế giới, có 50% liên quan đến siêu vi gan B và 25% do siêu vi gan C.

2/3 bệnh UT có thể phòng ngừa

GS-BS Nguyễn Chấn Hùng cho biết từ trước đến nay hầu hết mọi người đều cho rằng UT là bệnh “trời kêu ai nấy dạ”, vì vậy ít có thái độ đúng đắn trong việc điều trị và phòng ngừa. Tuy nhiên, theo GS Hùng thực sự chỉ có 5% - 10% UT là do di truyền, còn lại do ảnh hưởng từ ăn uống, sinh hoạt và môi trường.

Chẳng hạn người ta biết trong khói thuốc lá có hơn 40 chất sinh UT, không chỉ gây UT phổi mà còn gây UT ở mũi, vòm họng, thanh quản, ruột, bàng quang... Vì thế, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nếu giải quyết được thuốc lá thì 1/3 số bệnh UT sẽ được phòng ngừa.

Thêm vào đó, 1/3 bệnh UT cũng có thể phòng ngừa được nếu không lạm dụng thịt đỏ, đồ chiên xào, dầu mỡ, rượu bia, tăng cường vận động và tránh ánh sáng mặt trời... Lối sống này không chỉ ngăn ngừa UT mà còn làm giảm những bệnh tiểu đường, huyết áp...

PSG-TS Nguyễn Bá Đức, Phó Chủ tịch Hội Phòng chống UT VN, khẳng định khả năng chữa khỏi bệnh ngày càng cao, nhất là khi bệnh được phát hiện và điều trị sớm. Tuy nhiên, khoảng 80% bệnh nhân ung thư lại được phát hiện muộn vì nhiều người thấy rằng các triệu chứng của họ không nghiêm trọng tới mức phải đi khám.

Ở VN, một khảo sát cho thấy chỉ hơn 8% bệnh nhân được phát hiện ở giai đoạn sớm. Nguyên nhân chính là hầu hết bệnh nhân chỉ đi khám bệnh khi các triệu chứng đã gây khó chịu hoặc ảnh hưởng đến sức lao động của bản thân!

Theo Người lao động