 |
| Dịch giả Nguyễn Đỗ và Paul Hoover - Ảnh: Helen Nguyễn |
Hai dịch giả của tập thơ là Paul Hoover và nhà thơ Nguyễn Đỗ (hiện đang sống ở Sacramento, Mỹ). Nhà thơ Nguyễn Đỗ đã cho biết đôi điều về sự kiện này.
Trên tạp chí thơ Mỹ thấy tên anh đồng hành cùng Paul Hoover trong những bản dịch Thơ đương đại Việt Nam và Thơ Nguyễn Trãi?
Khi rời Việt Nam đi học tiếng Anh ở Mỹ, tôi có nói với bạn bè mình rằng: ước mơ lớn nhất là làm thế nào tôi dịch sang tiếng Anh được thơ tôi, thơ của các nhà thơ Việt Nam đương đại mà tôi yêu thích, sau đó sẽ dịch thơ Nguyễn Trãi và những tinh hoa về thơ Việt Nam cổ điển và đương đại.
Cuộc gặp gỡ với Paul thật là một gặp gỡ định mệnh. Sau khi cùng bạn tôi, nhà thơ Hoàng Hưng tới thăm nhà Paul ở San Francisco về, lần thứ hai trong đời tôi viết một bài thơ bằng tiếng Anh (lần đầu viết nhưng không hề đưa ai đọc). Tôi gửi Paul, ngay lập tức Paul khen và sửa chút ít cho "thật English". Tôi nghĩ thầm: "Thôi từ nay ta có thể thực hiện mơ ước của ta...".
Sau khi tôi và Paul Hoover hoàn thành việc dịch Hanoi Misses You: An Anthology of Contemporary Vietnamese Poetry (Hà Nội nhớ bạn: Tuyển tập thơ Việt Nam đương đại), chúng tôi tiến hành dịch thơ Nguyễn Trãi. Đến giờ phút này thì việc dịch thơ Nguyễn Trãi đã hoàn tất với 151 bài thơ ngắn và bài Bình Ngô đại cáo.
"Đương đại" là khoảng thời gian nào?
Đương đại theo tôi chọn bắt đầu từ sau năm 1945, gồm nhà thơ Tế Hanh ở thế hệ trước, rồi Trần Dần, Văn Cao, Đặng Đình Hưng, Hoàng Cầm, Xuân Quỳnh, Hoàng Hưng, Nguyễn Khoa Điềm, Ý Nhi, Thanh Thảo, Nguyễn Duy, Trần Vũ Mai, rồi đến thế hệ tôi như Nguyễn Quang Thiều, Nhật Lệ, tôi -Nguyễn Đỗ và chót cùng là Vi Thùy Linh.
Paul Hoover chọn bốn nhà thơ người Việt hiện đang sống ở nước ngoài (sinh ở Việt Nam nhưng ra nước ngoài từ bé, biết nói tiếng Việt) như Đinh Linh, Trần Trường, Mộng Lan và Nguyễn Hoa là các nhà thơ tiêu biểu, xuất sắc nhất của các nhà thơ Mỹ gốc Việt, hầu hết sáng tác bằng tiếng Anh, có tên tuổi trong làng thơ nước Mỹ.
Đến khi nào thì độc giả Mỹ có thể thấy "Hà Nội nhớ bạn: Tuyển tập thơ Việt Nam đương đại" trên giá sách?
Nhà xuất bản Milkweed Editions (thành phố Minneapolis, bang Minnesota) đã ký hợp đồng xong về tất cả thủ tục với chúng tôi. Sách sẽ ra vào năm 2008. Trong năm 2007, NXB sẽ tổ chức một chiến dịch tuyên truyền, quảng bá cho tập thơ này tại 3 điểm: San Francisco, New York, và Minneapolis.
Hai dịch giả sẽ có mặt, dự kiến cùng tham gia sẽ có bốn nhà thơ người Việt ở Mỹ. Ngoài ra, NXB và nhóm dịch giả chủ trương mời bốn nhà thơ Thanh Thảo, Hoàng Hưng, Nguyễn Duy và Nhật Lệ đại diện cho thơ Việt Nam đương đại cùng tham gia.
Nhiều dịch giả gốc Việt và người Mỹ nói với tôi rằng, thơ ở Mỹ cũng không dễ bán lắm đâu, huống hồ là thơ dịch… Theo anh, điều gì đã thuyết phục Milkweed Editions xuất bản tập thơ này?
Đây là lần đầu tiên một tuyển thơ Việt Nam đương đại in ra với 5.000 bản bìa cứng. Thông thường thơ ở Mỹ chỉ in từ 500 -700 bản thôi, kể cả những bản in song ngữ. Theo đánh giá của chúng tôi và những đồng nghiệp Mỹ, thực tế chưa bao giờ có một tuyển thơ dịch đầy đặn và chất lượng như thế xuất hiện ở Mỹ.
Paul Hoover là một biên tập thơ rất nổi tiếng ở Mỹ, chủ biên của nhiều bộ sách nổi tiếng. Bản thân ông lại là giáo sư văn học, dạy khoa viết văn của Đại học San Francisco, nguyên là GS về thơ của trường Đại học Chicago.
NXB nhìn thấy tuyển thơ này ra đời sẽ là sách cho hệ thống đại học. Nhưng theo tôi điều quan trọng nhất thuyết phục họ, đó là đọc bản thảo thơ này, họ thú vị, ngạc nhiên với những gương mặt thơ chúng tôi đã dịch, vì từ trước tới giờ chúng ta giới thiệu thơ Việt Nam qua tiếng Anh không được đầy đủ.
Tôi thấy anh đang mở e-mail của Paul Hoover thì phải…
Vâng, Paul Hoover có một tin vui cho bản dịch của chúng tôi. Bản thảo Thơ Việt Nam đương đại khi hoàn thành, chúng tôi có gửi đến một số NXB uy tín in thơ dịch, trong đó có trường ĐH Mỹ thuật và Thiết kế thời trang Otis ở Los Angeles.
Sau khi gửi một năm, thì cách đây khoảng hai tuần, trường này viết thư thông báo rằng bản thảo của chúng tôi đã đoạt giải thưởng xuất bản của trường, và họ quyết định xuất bản tập thơ này.
Rất tiếc khi đó chúng tôi đã ký hợp đồng xong với Milkweed Editions nên phải từ chối việc xuất bản. Riêng giải thưởng vẫn là của chúng tôi. Tôi rất vui vì đó là giải thưởng có uy tín đối với giới văn học nghệ thuật.
Xin cảm ơn anh.
Theo Phương Thảo
Thanh niên
