Theo NHNN, tính đến 31/12/2016, nợ còn phải xử lý tại VAMC khoảng 190.000 tỷ đồng; nợ tồn đọng tại khâu thi hành án tính đến 30/9/2016 là khoảng 58.998 tỷ đồng. Thực tế cho thấy quá trình xử lý nợ xấu trong thời gian qua còn gặp nhiều khó khăn, chủ yếu liên quan đến khâu xử lý tài sản đảm bảo. Trong khuôn khổ xây dựng Luật hỗ trợ tái cơ cấu các tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu, NHNN đang đề xuất một loạt đặc quyền cho VAMC và các TCTD trong xử lý nợ xấu, đặc biệt là về quyền xử lý tài sản bảo đảm.
Thứ nhất, VAMC được quyền thu giữ tài sản đảm bảo, được quyền nhận thế chấp bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất. Thực tế hiện nay, trong quá trình VAMC xử lý nợ, nếu khách hàng vay đồng ý bổ sung thêm tài sản thế chấp là quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất thì VAMC cũng không được nhận thế chấp quyền sử dụng đất, vì đối tượng được nhận thế chấp quyền sử dụng đất, theo Luật Đất Đai 2013, chỉ có thể là các TCTD.
Thứ hai, bỏ quy định hiện nay là người được thi hành án phải nộp phí thi hành án. Điều này sẽ giúp giảm hiện tượng người phải thi hành án chây ỳ, không tự nguyện thi hành án, kéo dài thời gian thi hành án.
Thứ ba, không được kê biên tài sản đang cầm cố, thế chấp tại TCTD/VAMC khi chưa đến hạn trả nợ được bảo đảm. Luật thi hành án dân sự 2008 hiện nay cho phép chấp hành viên kê biên cả tài sản bảo đảm của bên phải thi hành án đang thế chấp/cầm cố tại TCTD đảm bảo cho khoản vay. Quy định này được nhận định đã ảnh hưởng lớn đến quyền chủ nợ của bên nhận bảo đảm, gia tăng nợ xấu của hệ thống TCTD, đặc biệt trong trường hợp tài sản bảo đảm là tài sản hình thành từ vốn vay hoặc là nguồn thu nhập chính để trả nợ cho TCTD.
Với lý do trên, NHNN đề xuất bổ sung quy định theo hướng: chấp hành viên không được kê biên đối với tài sản đang cầm cố, thế chấp tại TCTD/VAMC khi chưa đến hạn trả nợ được bảo đảm. Thứ tư, sửa thứ tự ưu tiên thanh toán cho VAMC/TCTD trước khi thu các loại thuế khác. Hiện nay, các cơ quan thuế thường yêu cầu trích từ số tiền bán TSBĐ để thanh toán tiền thuế trước khi thanh toán cho bên bảo đảm thì mới xác nhận hoàn thành nghĩa vụ thuế để TCTD thực hiện thủ tục sang tên.
“Với những sửa đổi, đề xuất theo hướng tăng thêm quyền hạn cho VAMC trong dự thảo luật mới, chúng tôi kỳ vọng việc xử lý nợ xấu trong thời gian tới sẽ được thúc đẩy nhanh hơn, qua đó sức khỏe hệ thống ngân hàng cũng sớm được cải thiện”, BVSC nhấn mạnh.
