Nhà máy Đạm Ninh Bình được khởi công xây dựng năm 2008 với công suất 560.000 tấn/năm, do Vinachem làm chủ đầu tư; tổng vốn đầu tư 12.000 tỷ đồng, trong đó có 250 triệu USD được vay từ ngân hàng Eximbank Trung Quốc. Mặc dù đơn vị này đã được tạo nhiều điều kiện nhưng Đạm Ninh Bình vẫn lỗ 906 tỷ đồng năm 2013; 738 tỷ đồng năm 2014; 592 tỷ đồng năm 2015 và 456,9 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm 2016.
Tình trạng lỗ thường xuyên khiến dòng tiền phục vụ sản xuất kinh doanh và trả nợ của Đạm Ninh Bình luôn thiếu hụt. Số lỗ luỹ kế lớn, vốn chủ sở hữu bị âm, số lỗ kế hoạch trong 3 năm đầu hoạt động là 47 triệu USD tương đương 1.079 tỷ đồng. Tính đến nay, lỗ lũy kế của Đạm Ninh Bình lên tới 2.693 tỷ đồng, tổng các khoản nợ tính đến cuối năm 2015 của Đạm Ninh Bình đã trên 8.300 tỷ đồng. Năm 2015, Vinachem đã phải cho Đạm Ninh Bình vay 366 tỷ đồng để trả nợ phía Trung Quốc, năm 2016 dự kiến số phải trả là 563 tỷ đồng lãi vay.
Ông Vũ Văn Nhẫn - Tổng Giám đốc Đạm Ninh Bình cho biết đã phải hạn chế sản xuất, trong 7 tháng chỉ chạy máy được 76 ngày.
Trước những khó khăn trên, Đạm Ninh Bình có văn bản đề nghị UBND tỉnh Ninh Bình báo cáo Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành liên quan đưa ra những biện pháp tháo gỡ, như: Đưa giá bán Urê vào đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng (GTGT), đầu ra với thuế suất 0%; giảm giá bán than 20% cho các đơn vị sản xuất urê trong nước bằng than; cho phép chuyển nợ vay vốn đầu tư dự án nhà máy Đạm Ninh Bình của Ngân hàng Phát triển Việt Nam thành vốn góp Nhà nước tại Vinachem để giảm số nợ gốc và lãi vay. Đề nghị xem xét cho phép Đạm Ninh Bình lùi thời gian trả nợ tối thiểu là 5 năm đối với Ngân hàng Eximbank Trung Quốc… Trao đổi với PV Tiền Phong, ông Đinh Văn Điến - Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình nói: Tỉnh đã có văn bản đề nghị Thủ tướng xem xét, chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn để Đạm Ninh Bình phát triển sản xuất, ổn định việc làm và thu nhập cho lao động địa phương.
Một chuyên gia kinh tế cho rằng: Với đề xuất của Đạm Ninh Bình về việc đưa urê vào đối tượng chịu thuế GTGT, như thế giá urê nhập khẩu sẽ tăng thêm 10%. Trong khi đó, Đạm Ninh Bình lại không đề nghị áp thuế suất đối với urê, tạo ra việc cạnh tranh không bình đẳng và gánh nặng về giá urê sẽ đè lên vai nông dân.
Tìm hiểu của PV Tiền Phong cho thấy, bên trong nhà máy Đạm Ninh Bình có nhiều chỗ nom chẳng khác gì xưởng cơ khí. Nhiều bộ phận được tháo rời để ngổn ngang, thậm chí cả tua bin, lò hơi được coi là “trái tim” của nhà máy này cũng bị tháo rời.
