Theo Trung tướng Nguyễn Ngọc Bằng, dịp Quốc khánh (ngày 2/9) năm nay Nhà nước không tiến hành đặc xá đối với phạm nhân. Đến tháng 1/2018, các cơ quan chức năng sẽ tiến hành thực hiện việc tha tù trước thời hạn có điều kiện theo quy định của Bộ luật hình sự năm 2015.
Theo quy định tại điều 66 Bộ luật hình sự năm 2015, người đang chấp hành án phạt tù về tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù hoặc người đang chấp hành án phạt tù về tội phạm ít nghiêm trọng có thể được tha tù trước thời hạn khi có đủ các điều kiện sau:
Phạm tội lần đầu; Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt; Có nơi cư trú rõ ràng; Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại và án phí; Đã chấp hành được ít nhất là một phần hai mức phạt tù có thời hạn hoặc ít nhất là 15 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn.
Trường hợp người phạm tội là người có công với Cách mạng, thân nhân của người có công với Cách mạng, người đủ 70 tuổi trở lên, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi thì phải chấp hành được ít nhất là một phần ba mức phạt tù có thời hạn hoặc ít nhất là 12 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn. Bộ luật hình sự năm 2015 cũng quy định, không áp dụng việc tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với người bị kết án thuộc một trong các trường hợp:
Người bị kết án về một trong các tội quy định tại Chương XIII (tội về xâm hại an ninh quốc gia) Chương XXVI (tội phạm phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh). Người bị kết án 10 năm tù trở lên đối với tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm của con người, 7 năm tù trở lên đối với các tội cướp tài sản, bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản và sản xuất trái phép, mua bán trái phép, chiếm đoạt chất ma túy...
Về căn cứ pháp lý, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện vẫn là người đang chấp hành án, chỉ thay đổi hình thức từ chấp hành án trong các cơ sở giam giữ sang chấp hành tại cộng đồng xã hội. Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện phải thực hiện các nghĩa vụ trong thời gian thử thách.
Trước đó, ngày 30/11/2016, Thường trực Văn phòng Chủ tịch nước công bố quyết định đặc xá năm 2016 cho 4.180 phạm nhân đang chấp hành án phạt tù có đủ điều kiện được hưởng đặc xá. Ngoài ra, Chủ tịch nước cũng quyết định đặc xá cho 186 người đang được hoãn chấp hành án phạt tù và 18 người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù có đủ điều kiện được hưởng đặc xá năm 2016.
