Để giúp các bậc phụ huynh có thêm kiến thức trước khi cho con em dùng các các thảo dược này hỗ trợ sức khỏe này, chúng tôi xin giới thiệu bài viết dưới đây của bác sĩ Hoàng Xuân Đại – nguyên cán bộ Bộ Y tế.
Tâm sen là mầm của hạt sen, y học cổ truyền còn gọi là liên tâm. Tâm sen có chứa asparagin và các alkaloid như nelumbin, nuciferin, liensinin. Nuciferin có tác dụng kéo dài giấc ngủ, mỗi ngày dùng 1 – 3g dạng hãm nước sôi như trà, nelumbin có tác dụng trấn tĩnh, làm bình dục tính.
Theo các thử nghiệm trên lâm sàng, dịch chiết từ tâm sen còn có tác dụng cường tim và làm hạ huyết áp. Đông y dùng tâm sen chữa sốt và khát nước, di mộng tinh, tim đập nhanh, tăng huyết áp, hồi hộp, hoảng hốt, mất ngủ. Bởi tâm sen có vị đắng, tính lạnh nên những người thực nhiệt uống vào thì hạ hỏa, trong người sảng khoái, ngủ được. Ngược lại, trường hợp người hư nhiệt uống vào cũng ngủ được nhưng về lâu dài sẽ bị mệt mỏi, mất trí nhớ, tim đập thất thường.
Nếu sử dụng tâm sen lâu dài có thể ảnh hưởng đến chức năng sinh lý là làm giảm ham muốn tình dục. Do hàm lượng alkaloid cao nên tâm sen cho tác động dược lực mạnh và ảnh hưởng trên tim, do đó cần chú ý liều dùng và không nên dùng lâu dài. Ngoài ra tâm sen nếu không chế biến đúng cách sẽ có độc tính.
Lạc tiên có trong Dược điển Pháp và được nhiều nước ở châu Âu, Mỹ sử dụng. Các nghiên cứu cho thấy nó có tác dụng lên hệ thần kinh trung ương làm trấn tĩnh, an thần, chống hồi hộp, lo âu, mất ngủ. Vì thế, thành phần của lạc tiên được triết xuất để chế thành thuốc an thần.
Lạc tiên tuy không độc, nhưng khi phối hợp với các loại dược liệu khác để tạo thành dược phẩm để trị bệnh cần tuân thủ nghiêm theo chỉ dẫn liều lượng của bác sĩ. Tuyệt đối không lạm dụng vì nếu dùng quá liều hay dài hạn dẫn đến lạm dụng thuốc có thể dễ dẫn đến tâm thần. Ngoài ra, lạm dụng thuốc còn gây hại thai, gây dị dạng cho thai nhi, hoặc vô sinh. Đặc biệt, với thành phần an thần của loại thảo dược này sẽ rất nguy hiểm đối với những người mắc các chứng bệnh tâm thần, hô hấp hay tim mạch bởi nó có thể ức chế trung tâm hô hấp...
Đối với người khỏe mạnh khi dùng lâu gây quen, nhờn, dẫn đến phải tăng liều và tác dụng phụ của nó là gây nghiện. Đặc biệt, khi tâm sen phối hợp với lạc tiên rất cần chú ý đến liều dùng và không nên dùng lâu dài.
Những sản phẩm có chứa hoạt chất an thần gây ngủ nếu dùng quá lâu có thể dẫn đến chứng trầm cảm, hoang tưởng, nguy cơ tự tử cao. Tác dụng phụ thường gặp là rối loạn lưỡng cực, rối loạn lo âu, căng thẳng sau chấn thương, các rối loạn nhân cách, rối loạn chức năng sinh dục (như mất hứng thú, mất kinh ở nữ, rối loạn phóng tinh ở nam giới) và tụt huyết áp...
Vì vậy với những sản phẩm có Lạc tiên, Tâm sen chỉ nên dùng khi có sự chỉ định của thầy thuốc để điều trị chứng mất ngủ, và không nên lạm dụng. Còn chưa an toàn với người lớn thì không nên tùy tiện sử dụng cho trẻ em dưới dạng các bài thuốc kích thích ăn, ngủ ngon.
