Trẻ bệnh vì mút tay
> Không khó phòng bệnh tay chân miệng
Thông thường bú tay, còn gọi mút tay, được cho là dấu hiệu trẻ khát sữa, xảy ra quen thuộc đến nỗi nhiều phụ huynh còn cho rằng đó là điều tự nhiên và rất bình thường. Tuy nhiên, đây là một trong những thói quen phổ biến hàng đầu ở trẻ em gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ.
 |
| Mút tay có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ. Ảnh minh họa. |
Bé bị nhiễm trùng vì mút tay
N.P.Q.P, 18 tháng, nhà ở TP.HCM, nhập viện vì loét lở ngón tay cái của bàn tay bên trái. Mẹ bé cho biết bà phát hiện bé “ghiền” bú tay từ lúc 3 tháng tuổi, sau khi cai sữa mẹ. Gọi là ghiền vì chỉ trừ các bữa bú bình, còn lại bé bú tay suốt ngày, bú nhiều và mạnh đến nỗi phát ra tiếng kêu, cả trong lúc chơi nghịch hay lúc ngủ. Bú tay làm bé thường xuyên bị nứt đỏ da quanh đầu ngón cái, tự lành rồi bị lại sau một thời gian. Nghe lời hàng xóm, mẹ cháu đã từng bôi dầu cay lên ngón tay bé nhưng không thành công. Đến nỗi phải hù dọa, đánh la trừng phạt mỗi khi thấy bé toan bú tay cũng không làm bé từ bỏ được thói quen này.
Lần này bé bị loét miệng nhiều vết, ăn uống kém hẳn nhưng vẫn không ngừng bú tay. Đến nỗi vùng da đang nứt ở ngón tay cái trở thành loét rộng chảy nước nhiều hơn và mọc các mụn nước. Đến tuần thứ hai thì cả ngón tay cái của bé bị sưng đỏ và chứa đầy mủ, các mụn mủ khác thi nhau xuất hiện chung quanh ngày càng nhiều. Da toàn thân cũng đỏ lên, bé sốt cao, quấy khóc, không sao ăn uống được phải đưa vào bệnh viện. Xét nghiệm máu cho kết quả cháu bị nhiễm trùng. Các bác sĩ phải trị liệu bằng tiêm thuốc kháng sinh, làm sạch mủ, và săn sóc vết thương cả tuần bé mới lành bệnh.
Bú tay ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ
Thống kê tại Bắc Mỹ cho thấy 13 - 31% trẻ dưới 4 tuổi có thói quen bú tay. Xảy ra nhiều nhất ở tuổi 18 – 21 tháng và đồng đều ở trẻ trai cũng như gái. Trẻ em thường hay bú tay lúc trẻ dỗ giấc hay đang ngủ say, vào thời điểm mà những ức chế vỏ não đã ở mức tối thiểu. Thói quen cũng thường xuất hiện khi trẻ cảm thấy sợ hãi, lo lắng, buồn chán, hay căng thẳng vì đây là cách tự trấn an để giúp bé có cảm giác bình yên và dễ chịu. Thông thường các bé chỉ ngậm mút ngón tay một cách nhẹ nhàng trong khoảng thời gian ngắn nên không gây tổn thương đáng kể trên cơ thể. Ngậm mút tay chưa rửa sạch sẽ là nguồn căn cho trẻ bị các bệnh lây truyền qua đuờng miệng như bệnh tay chân miệng và các bệnh đường tiêu hóa khác.
Trẻ ngậm ngón tay quá sâu, chạm vào phần sau lưỡi sẽ khiến bé dễ bị nôn trớ, nhất là sau khi ăn uống. Ở những trẻ có động tác mút mạnh liên tục, thậm chí nhai hoặc dùng lưỡi đẩy có thể gây ra một số tổn thương ở da ngón tay, răng và hàm. Da ngón tay bị nứt đi nứt lại, lở loét, tạo đường vào cho vi trùng bên ngoài da xâm nhập vào dưới da, sinh sản gây viêm da mủ như trường hợp trên.
Mút tay nhiều lâu ngày còn gây biến dạng xương ngón tay tạo nên hình dạng ngón tay bất thường. Về lâu dài là tình trạng biến dạng răng và hàm, miệng trẻ trở nên hô (do răng và hàm bị đẩy ra ngoài) hay móm (do một hàm bị đưa vào trong), lệch khớp cắn, rối loạn phát âm cần phải chỉnh nha sau này. Về tâm lý, mút ngón tay thường được xem là biểu hiện của xấu hổ, thiếu tự tin và dễ là cái cớ khiến bạn bè đồng trang lứa chọc ghẹo, gây mặc cảm cho trẻ khi đến trường.
Giúp trẻ chỉnh sửa thói quen từ nhỏ
Cách phụ huynh thường làm để không cho bé bú tay là la rầy, đánh vào tay bé, tìm cách trừng phạt, hù dọa khi nhìn thấy con mút tay. Đây không phải là cách tốt nhất để giúp bé từ bỏ thói quen xấu. Cố gắng chú ý can ngăn chỉ làm trẻ thêm lo lắng, cảm thấy bực tức và càng bú tay hơn nữa. Có khi còn mang lại tác động ngược, giúp trẻ duy trì thói quen này đến lớn.
Trẻ còn bú nên cho bú mẹ đầy đủ. Ở trẻ nhỏ thỉnh thoảng mới bú tay phụ huynh chỉ cần phớt lờ đi, vờ không chú ý đến. Làm phân tâm trẻ, lôi cuốn sự chú ý vào những trò chơi khác, giúp trẻ dễ chịu vào những thời điểm sắp bú tay. Chịu khó tìm cách động viên, khích lệ trẻ những lúc không bú tay cũng mang lại hiệu quả giảm dần rồi tự hết. Một số biện pháp tại chỗ như băng kín hay mang găng che tay bé lại; thoa dầu cay, thuốc đắng hay sơn màu vào móng tay bé nhằm làm giảm hứng thú bú tay của trẻ cũng có hiệu quả nhất định.
Trẻ lớn cần được giải thích lồng ghép trong tác hại của những thói quen kém vệ sinh, nhắc nhở trẻ thường xuyên rửa tay sạch, cắt móng tay, vệ sinh da để tránh lây bệnh. Khi phát hiện có những tổn thương tại ngón tay, loét miệng hay có vấn đề răng miệng và phát âm hoặc ở trẻ đã 4 tuổi vẫn còn thích bú tay nên đưa trẻ đến khám bệnh để được trị liệu thích hợp, kịp thời.
BS.CKII. Nguyễn Thị Kim Thoa
Theo Sức khỏe & đời sống
