Mỹ đã tiếp ông Tập ở California cởi mở nhất có thể, thậm chí Nhà Trắng tổ chức cuộc hội đàm giữa ông Obama và ông Tập ngay tại khu nghỉ dưỡng Sunnylands. Khái niệm về cái gọi “Quan hệ nước lớn kiểu mới” hình thành trong bối cảnh đặc biệt đó.
Hai năm sau, ông Tập thăm chính thức cấp nhà nước đầu tiên tới Mỹ trên cương vị Chủ tịch nước. Nhà Trắng thông báo “chuyến thăm là cơ hội mở rộng quan hệ hợp tác Mỹ-Trung và chia sẻ những bất đồng một cách xây dựng”, nhưng ai cũng hiểu, gió đã đổi chiều.
Ông Tập tới Mỹ trong bối cảnh kinh tế TQ xuất hiện những dấu hiệu bất ổn sau hơn ba thập niên tăng trưởng thần kỳ: kinh tế giảm tốc, thị trường chứng khoán rối loạn, đồng Nhân dân tệ (NDT) biến động… Khó khăn kinh tế khiến người TQ quay sang chỉ trích ông Tập tập trung quá nhiều quyền lực, dành sự chú ý quá lớn cho mục tiêu chính trị và các vấn đề quốc tế, khiến nền kinh tế chịu tổn thất.
Quan hệ Mỹ-Trung đang ở giai đoạn căng thẳng khi Washington cáo buộc Bắc Kinh chủ ý phá giá đồng NDT mà theo quan điểm của Mỹ, trong ngắn hạn, dẫn đến khủng hoảng thị trường chứng khoán, về dài hạn, gây tăng thâm hụt thương mại 300 tỷ USD. Mỹ cáo buộc hacker TQ bẻ khóa, đánh cắp dữ liệu của Cục Nhân sự Mỹ, làm rò rỉ thông tin 22 triệu nhân viên chính phủ Mỹ và gia đình họ.
Việc TQ xây đảo nhân tạo ở biển Đông và động thái của nước này trên biển Hoa Đông cũng sẽ là trọng tâm trong cuộc hội đàm giữa ông Obama và ông Tập tại Nhà Trắng.
Trước khi ông Tập tới Mỹ, một cuộc tranh luận âm thầm về vấn đề biển Đông đã diễn ra tại Washington. Lầu Năm Góc lo ngại TQ xây dựng cơ sở để có thể phục vụ hải quân trong vùng tranh chấp. Các nước đồng minh trong khu vực như Philippines cũng kêu gọi Mỹ giữ lập trường cứng rắn hơn.
Hai năm sau cuộc gặp ở California, Mỹ-Trung xuất hiện những mâu thuẫn nghiêm trọng, trong khi nội hàm về “Quan hệ nước lớn kiểu mới” không tiến triển. Vì thế, chuyến đi Mỹ của ông Tập vào tuần tới được dự báo là khó có đột phá. Nhưng, điều đó không có nghĩa, nước Mỹ sẽ đón ông Tập một cách thiếu thiện chí. Lịch sử cho thấy, TQ “bị tổn thương” luôn khó lường hơn khi “khỏe mạnh”.
