Ngày 23/5, bọn du đãng chiếm thành phố Marawi thuộc Mindanao. Hôm sau, IS xác nhận băng đảng khủng bố Mauti ấy là “đệ” của mình. Lần đầu tiên một vùng địa lý, rộng 87 km2 ở độ cao 700 m so với mặt biển và dân số 200.000 người, được bố cáo là cứ điểm IS ở Đông Nam Á (ĐNA).
Sự kiện này tệ hơn nhiều so với vụ một con sói IS đơn độc giết chết 22 người ở Anh hôm 22/5. Bất chấp đang ủ mưu chừng năm cuộc tấn công nữa vào Châu Âu, IS hầu như không mơ tìm được dù một centimét đất nào ở đó làm cứ điểm cho mình.
Tại sao IS chọn ĐNA và liệu ĐNA có mất cảnh giác? Những binh lính IS cuối cùng ở Trung Đông có thể bị tiêu diệt song tinh thần thánh chiến IS cần có một địa điểm cụ thể nuôi chí phục thù. Ngạc nhiên khi ít nhất bốn quốc gia ĐNA bị IS nhắm tới. Vụ bốn tay súng bị tiêu diệt và bốn thường dân thiệt mạng ngày 14/1/2016 tại Indonesia (Indo) là cuộc ra mắt của IS ở ĐNA. Tháng 6 cùng năm, IS chiếu một video ba chiến binh IS đến từ Indo, Malaysia (Malay), và Philippines (Phi).
Ước tính, ĐNA góp 600-900 người cho IS ở Trung Đông. Năm 2013, 50 chiến binh IS đến từ Indo. Năm 2016, có 300. Đầu 2017, số ấy là 700. Tháng 12/2015 Thổ Nhĩ Kỳ trục xuất 215 công dân Indo, 60% là phụ nữ và trẻ em, vượt biên để đến Syria. Tại Malay, tháng 1/2017, 90 lính IS mang quốc tịch nước này. Singapore thừa nhận đã có công dân gia nhập IS. Còn Thailand bị hoài nghi dù bảo là không có.
Tư tưởng IS xuất hiện không chỉ ở tầng lớp đáy xã hội. Tháng 1/2017, Malay lùng một giảng viên đại học tuyển chiến binh cho IS. Vài tháng sau, một nhân viên hải quan nhận tiền để các chiến binh IS trốn từ Indo sang Phi.
Vũ khí của IS là kích động cực đoan. Tư tưởng ấy không tha bất cứ quốc gia ĐNA nào, nơi không còn thanh bình như tự hào nhiều năm nay nữa. Mỗi nơi mỗi nguyên nhân song điểm chung là tư tưởng cực đoan đầy rẫy trong các trại giam, nơi nhiều tù nhân bị đối xử bất công mà không tìm được lực lượng độc lập nào bênh vực hoặc cứu vớt. Hãy khoan dung từ nhà tù, điều có vẻ kỳ lạ, để chặn đứng một cách bền vững nạn dịch IS ở ĐNA bên cạnh nhiều hành động khẩn cấp khác.
