 |
| Bà R.Menchu |
Ngày 22/2 vừa qua, bà Rigoberta Menchu, nhà lãnh đạo người Da đỏ (Maya) của Guatemala, nhà văn từng đoạt giải Nobel Hoà bình đã tuyên bố chấp nhận lời giới thiệu ra tranh cử Tổng thống tại cuộc tổng tuyển cử vào tháng 9 tới.
Bà R.Menchu sinh ngày 9/1/1959 trong một gia đình nông dân ở tỉnh Kiche, Tây Bắc Guatemala. Cha bà là một thủ lĩnh nông dân, còn bà mẹ thì ngoài việc làm ruộng còn kiêm thêm nghề đỡ đẻ.
Ngày 31/1/1980, cha bà đã bị chết trong vụ lực lượng an ninh bao vây sứ quán Tây Ban Nha, nông dân tỉnh Kiche rất phẫn nộ đã nổi dậy phản kháng hành động quá khích của lực lượng an ninh và nhiều người đã bị bắt giữ.
4 tháng sau, đến lượt người anh trai bà bị quân đội bắt cóc, bị tra tấn dã man rồi bị sát hại. Chưa hết, ngày 14/9/1980, mẹ bà cũng bị quân đội bắt cóc và giết nốt. Cho đến nay người ta vẫn không biết thi thể của họ bị vùi dập ở đâu.
Trước tình cảnh đó, R. Menchu buộc phải bỏ đất nước sang sống lưu vong ở Mexico. Tại đây, bà đã tổ chức các hoạt động đấu tranh vạch trần tội ác bắt cóc, thủ tiêu của chế độ độc tài Guatemala, thúc đẩy việc đòi công nhận và tôn trọng nhân quyền của người Da đỏ.
Từ 1982, R.Menchu bắt đầu được tham dự các hội nghị hàng năm của Ủy ban Nhân quyền Liên Hợp Quốc về bảo vệ và chống kỳ thị các dân tộc thiểu số.
Năm 1982, bà Menchu viết cuốn hồi ký mang tên “Tôi là Rigoberta Menchu”, qua đó vạch trần tội ác của chế độ đương thời. Quyển tự truyện được dịch sang tiếng Anh và thu hút sự chú ý đặc biệt của dư luận quốc tế. Người ta nhìn nhận vai trò quan trọng của bà trong nỗ lực ngăn chặn cuộc chiến đang diễn ra ở Guatemala.
Năm 1988, bà quay trở về Guatemala nhưng đã bị bắt ngay tại sân bay và bị trục xuất sau khi bị thẩm vấn. Năm 1991, bà lại tham gia soạn thảo văn kiện quốc tế của Liên Hợp Quốc về quyền sống cơ bản của thổ dân, vốn chiếm đa số tại một số quốc gia Mỹ La-tinh.
Từ những đóng góp đó, bà được vinh danh với giải thưởng Nobel Hòa bình năm 1992. Bà đã dùng số tiền thưởng nhận được để lập ra một quỹ mang tên bà có trụ sở chính ở bên trong Guatemala và các chi nhánh ở Mexico, New York.
Khi cuộc nội chiến kết thúc bằng một hiệp định hòa bình năm 1996, tháng 12/1996 bà R.Menchu đã quay về Guatemala và ở lại đất nước từ đó đến nay. Bà đã tiến hành vận động đưa các cựu tướng lĩnh quân đội và chính trị gia Guatemala sang Tây Ban Nha xét xử…
Ngày 12/2/2007, R.Menchu đã phát động phong trào chính trị Vinak nhằm trở thành ứng cử viên Tổng thống Guatemala. 10 ngày sau, phong trào này liên minh với Đảng Cơ hội cho Guatemala và cùng nhau tiến cử bà làm ứng cử viên Tổng thống.
Việc bà R.Menchu ra tranh cử đã mang lại tình thế mới, cơ hội mới cho Guatemala vì sau 5 thế kỷ bị bài xích và gạt ra bên lề xã hội, đây là lần đầu tiên người Da đỏ tham gia và có cơ hội nắm quyền lãnh đạo đất nước và thực thi công lý ở Guatemala.
Thu Thuỷ
Tổng hợp
