BBC sáng nay, 8/5, đưa tin, Mỹ lên tiếng về “hành vi nguy hiểm và đầy tính đe dọa” của Trung Quốc đối với tàu Việt Nam trên Biển Đông.
Bộ Ngoại giao Mỹ gọi động thái đưa giàn khoan dầu trái phép vào Biển Đông của Bắc Kinh là hành động “khiêu khích”.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki cho biết trong một tuyên bố: “Hành động đơn phương này của Trung Quốc nhằm thúc đẩy tuyên bố chủ quyền trên vùng biển tranh chấp theo cách hủy hoại hòa bình và sự ổn định của khu vực”.
Bà nói thêm: “Chúng tôi rất quan ngại về hành vi nguy hiểm và đầy đe dọa của các tàu (Trung Quốc) trong khu vực này”. Đồng thời, bà kêu gọi các bên liên quan có cách “ứng xử chuyên nghiệp và an toàn”.
Ngày 7/5, trong một tuyên bố đăng tải trên mạng internet, thượng nghị sỹ Mỹ John McCain cho biết: “Quyết định của Trung Quốc về việc đặt giàn khoan ở biển Việt Nam và việc triển khai hàng chục tàu hải quân để hậu thuẫn cho hành động khiêu khích này là đáng quan ngại và chỉ làm leo thang căng thẳng ở Biển Đông”.
Ông McCain cũng cho rằng: “Thực tế là giàn khoan của Trung Quốc được đặt trong Vùng Đặc quyền Kinh tế của Việt Nam và được quy định rõ ràng trong luật pháp quốc tế… Lãnh đạo Trung Quốc cần có ngay những bước làm giảm căng thẳng và trả lại nguyên hiện trạng khu vực”.
Đồng quan điểm với Mỹ, Nhật Bản cũng bày tỏ lo ngại về căng thẳng trong khu vực. Chánh văn phòng Nội các Yoshihide Suga sáng nay, 8/5, cho biết, Nhật Bản “quan ngại sâu sắc về những căng thẳng trong khu vực do sự thăm dò bất hợp pháp của Trung Quốc”.
“Chúng tôi kêu gọi Trung Quốc tránh những hành động đơn phương có thể làm leo thang căng thẳng, kiềm chế và tuân theo luật pháp quốc tế”, hãng tin Kyodo dẫn lời ông Suga.
Hôm 7/5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Singapore cũng bày tỏ quan ngại về những diễn biến mới tại Biển Đông, kêu gọi các bên liên quan kiềm chế và tránh làm leo thang căng thẳng tại vùng biển này.
Singapore kêu gọi tất cả các bên tuân thủ đầy đủ Tuyên bố về Ứng xử của các bên tại Biển Đông (DOC) và giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế.
Từ ngày 1/5/2014, Trung Quốc đưa giàn khoan HD-981 cùng nhiều tàu và máy bay hộ tống hoạt động tại khu vực thuộc lô dầu khí 143 thuộc thềm lục địa Việt Nam.
Ngày 2 và 3/5, có khoảng 40 tàu Trung Quốc các loại, nhưng đến giữa ngày 7/5, Trung Quốc có lúc huy động tới 80 tàu, trong đó có 7 tàu quân sự gồm tàu hộ vệ tên lửa 534 và tàu tuần tiễu tên lửa tấn công nhanh số hiệu 753, cùng 33 tàu hải cảnh, hải giám, ngư chính và các tàu vận tải, tàu cá.
Ngoài ra, hằng ngày còn có hàng chục tốp máy bay hoạt động trên khu vực. Một nhóm tàu cá vũ trang và tàu quân sự của Trung Quốc đã vào cách đảo Lý Sơn 50-60 hải lý.
Khi các tàu thực thi pháp luật của Việt Nam ra kiểm tra, ngăn chặn việc xâm phạm trái phép của giàn khoan HD981, các tàu bảo vệ của Trung Quốc, được sự yểm trợ của máy bay, có hành động hung hăng, chủ động đâm thẳng vào các tàu của Việt Nam, dùng vòi rồng làm hư hỏng tàu thuyền và các trang thiết bị, gây thương tích cho thủy thủ trên tàu của Việt Nam. Sáu kiểm ngư viên Việt Nam bị kính văng vào làm bị thương phần mềm.
