"Thông điệp rõ ràng của Mỹ là những thách thức an ninh nghiêm trọng nhất mà Washington đang phải đối diện hiện ở châu Á", Tiến sĩ Kent Calder, Giám đốc chương trình châu Á tại Trường nghiên cứu quốc tế cao cấp thuộc Đại học Johns Hopkins, trả lời câu hỏi của PV về ý nghĩa chuyến thăm Nhật Bản và Hàn Quốc của Bộ trưởng Mattis.
Ông Calder cho hay những thách thức đó là Trung Quốc ngày càng thể hiện cách hành xử gây hấn ở Biển Đông, Triều Tiên đang nhanh chóng thúc đẩy việc thử các vũ khí hạt nhân và phát triển các hệ thống tên lửa tầm xa. Sự bất ổn ở bán đảo Triều Tiên không chỉ đe dọa Hàn Quốc, mà còn tăng nguy cơ với Nhật Bản và cả Mỹ.
Bộ trưởng Mattis hôm 1/2 bắt đầu chuyến thăm khi đến Seoul, Hàn Quốc, và Tokyo, Nhật Bản. Đây là chuyến công du đầu tiên của ông Mattis kể từ khi trở thành ông chủ Lầu Năm Góc và cũng là chuyến đi nước ngoài đầu tiên của một bộ trưởng trong nội các của Tổng thống Trump.
Đánh giá về định hướng chính sách của chính quyền Mỹ mới, ông Robert Dujarric, Giám đốc Viện nghiên cứu các vấn đề châu Á, Đại học Temple, Nhật Bản, cho hay chuyến công du của ông Mattis không hẳn mang thông điệp của ông Trump. Khi đến thăm Nhật Bản và Hàn Quốc, Bộ trưởng Mattis có thể trấn an các đồng minh ở Đông Bắc Á rằng "các chính sách an ninh chính của Mỹ ở đây vẫn được giữ nguyên".
"Không ai biết Tổng thống Trump thực sự nghĩ gì. Một số người cho rằng ông sẽ tập trung vào kiềm chế Trung Quốc. Nhưng một số điều ông thực hiện đang khiến các đồng minh và đối tác ở châu Á trở nên bớt an toàn hơn", ông Dujarric nói.
Chuyên gia của Đại học Temple nhắc tới việc ông Trump đã ký sắc lệnh cho phép Mỹ rút khỏi Hiệp định Xuyên Thái Bình Dương (TPP), khiến những người theo đạo Hồi (trong đó có người theo đạo ở Indonesia, Malaysia) nghĩ rằng nước Mỹ ghét bỏ họ bằng lệnh hạn chế nhập cảnh. Tổng thống Trump cũng từng đề cập đến việc yêu cầu Nhật Bản phải chi trả nhiều hơn để nhận sự hỗ trợ của Mỹ trong mối quan hệ đồng minh.
Dự báo nội dung thảo luận giữa Bộ trưởng Mattis và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, Tiến sĩ Calder tin rằng hai nhà lãnh đạo sẽ nhấn mạnh đến tình hình ở Biển Đông và Hoa Đông. Với cả Mỹ và Nhật Bản, Biển Đông có vai trò quan trọng chiến lược khi một lượng lớn hàng hóa của hai nước đi qua khu vực này.
Nói cụ thể hơn về trao đổi giữa ông Mattis và ông Abe, chuyên gia Robert Dujarric cho rằng sẽ không có đột phá.
"Cho dù Nhật Bản có quan điểm thù địch với Trung Quốc, họ cũng không muốn Mỹ làm cho căng thẳng ở khu vực gia tăng", ông nói.
