Vương quốc Anh và con đường chông gai rời châu Âu

Ảnh: BBC
Ảnh: BBC
TPO - Kết quả ngoài dự đoán của cuộc bầu cử Hạ viện Anh đã giáng "một đòn đau" vào uy tín của Thủ tướng Theresa May và đảng Bảo thủ cầm quyền. Đây được coi là bước “thụt lùi” đối với đảng Bảo thủ khi họ để mất 12 ghế so với kỳ bầu cử trước.

Trong khi đó, dù chỉ về thứ hai, song Công đảng lại giành thắng lợi lớn với việc tăng thêm hơn 30 ghế. Kết quả này báo hiệu “xứ sở sương mù” sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn trước khi khởi động tiến trình đàm phán rời khỏi Liên minh châu Âu (EU)-Brexit. Một kịch bản ngoài dự kiến có thể đẩy nền chính trị nước Anh rơi vào rối loạn, thậm chí cuộc đàm phán Brexit có thể bị trì hoãn vô thời hạn. 

Theo kế hoạch, ngày 19/6 tới, nước Anh và EU sẽ có các cuộc đàm phán đầu tiên. Tuy nhiên, với bối cảnh chính trị của nước Anh hiện tại, thời hạn này có thể sẽ bị lùi lại do việc cấp bách với đảng Bảo thủ là phải thành lập một chính phủ mới. Ngoài ra, việc không đạt được mục tiêu trong cuộc tổng tuyển cử lần này cũng có thể khiến quan điểm cứng rắn của nữ Thủ tướng May về một “Brexit cứng” bị lung lay, nhất là trong bối cảnh Công đảng đối lập đang muốn có một cách tiếp cận mềm dẻo hơn đối với vấn đề Brexit. 

Thủ tướng Theresa May, với tư cách là lãnh đạo chính đảng lớn duy nhất tại Hạ viện, sẽ có cơ hội đầu tiên để thành lập một chính phủ liên minh và trình bày một chương trình hành động chính thức, được biết đến với tên gọi "Thông điệp của Nữ hoàng".

Bà May có thể làm điều đó bằng cách thành lập một liên minh chính thức với một hoặc nhiều đảng khác trong Hạ viện, điều này sẽ giúp các đảng có được ghế trong nội các mới. Hoặc bà có thể tìm cách cầm quyền thông qua một thỏa thuận dàn xếp được gọi là "tin tưởng và hỗ trợ" với các đảng khác, theo đó các đảng này đồng ý ủng hộ chính phủ thiểu số trong những vấn đề sống còn, như chương trình hành động hay vấn đề ngân sách, để đổi lấy những nhượng bộ.

 Đối tác chắc chắn nhất của Đảng Bảo thủ là Đảng Liên minh Dân chủ (DUP), đảng chính trị lớn nhất tại Bắc Ireland. Theo kết quả mới nhất, đảng Bảo thủ của Thủ tướng Theresa May vẫn là chính đảng có số ghế nhiều nhất tại Hạ viện Anh khi giành được 319 ghế. DUP giành 10 ghế tại Hạ viện trong cuộc bầu cử lần này. Hiện thủ lĩnh DUP cũng đang cân nhắc việc ủng hộ bà May trong tiến trình thành lập chính phủ.

Với kết quả này, hai đảng có thể hợp tác để tạo thành một đa số. Ngược lại, nếu đảng Bảo thủ thành lập một chính phủ thiểu số, bà May có thể bắt đầu đàm phán Brexit, nhưng có thể phải giảm bớt kế hoạch nếu muốn nó thông qua được tại quốc hội, là nơi bà sẽ cần sự ủng hộ của các đảng khác. Nếu bà May từ chức, đàm phán về Brexit có thể phải hoãn lại trong khi đảng Bảo thủ tìm kiếm người thay thế. 

Câu hỏi chính sẽ là liệu đảng Bảo thủ sẽ tiếp tục phiên bản Brexit "cứng", tức là một thỏa thuận thương mại tự do với EU nằm ngoài thị trường chung và không có việc đi lại tự do cho người lao động? Hay đảng này sẽ phải xem xét một Brexit "mềm hơn", có thể vẫn nằm trong thị trường chung để được các đảng khác ủng hộ? Bên cạnh đó, vẫn luôn tồn tại khả năng diễn ra một cuộc tổng tuyển cử lần hai, tuy nhiên London sẽ lại mất thêm thời gian và trì hoãn các thảo luận về Brexit.

Theo đánh giá của các chuyên gia phân tích, “thất bại” của đảng Bảo thủ đã hoàn toàn đi ngược lại với mục đích của bà May khi tổ chức bầu cử sớm. Giờ đây, bà ấy phải bắt đầu tiến trình đàm phán Brexit ở thế yếu hơn. Cộng với việc Đảng Dân chủ Tự do, Đảng duy nhất có lập trường mạnh mẽ công khai ủng hộ Liên minh châu Âu, lại giành được 14 ghế, tức là nhiều hơn 6 ghế so với Quốc hội sắp mãn nhiệm. Tuy nhiên, đảng này tối 6/8 đã tuyên bố sẽ không liên minh, cũng như không có thỏa thuận với bất kỳ đảng nào. Đây có thể xem là một thảm họa với Thủ tướng Theresa May.

Vai trò lãnh đạo của bà May có nguy cơ bị xem xét lại, thậm chí có thể phải từ chức do sức ép ngày càng lớn. Kết quả này cũng vượt ra ngoài dự đoán của các chuyên gia cũng như người ủng hộ đảng Bảo thủ, trong bối cảnh phần lớn các cuộc thăm dò trước thềm đều dự báo về “chiến thắng khá dễ dàng” của bà Theresa May. 

Một nghịch lý là nếu như trước thời điểm bỏ phiếu, nhiều người có cảm giác rằng Brexit không còn là mối quan tâm hàng đầu của cử tri Anh nữa, thay vào đó là các vấn đề như an sinh xã hội hay an ninh của đất nước sau khi trải qua một loạt vụ tấn công khủng bố đẫm máu chỉ trong một thời gian ngắn, thì kết quả bỏ phiếu lại cho thấy, vấn đề Brexit luôn ở trong tâm trí của nhiều cử tri Anh. 

MỚI - NÓNG