> Phong nghệ nhân - vẫn điệp khúc chờ
> Hoạ sỹ Văn Sáng Tên tôi ở phía sau quyển sách
Ông “tự sướng” thơ mình trong tiếng chó sủa ầm ĩ và phác họa chân dung: “Tôi cực kỳ lãng mạn nhưng cực kỳ thực dụng đấy nhé”.
Nếu ai đã kết những quan niệm thơ bất hủ của những bậc tiền nhân lẫy lừng: “Thơ phát khởi từ trong lòng người ta” (Lê Quý Đôn) hay “Hãy xúc động hồn thơ cho ngọn bút có thần” (Ngô Thì Nhậm).v.v… hẳn sẽ đỏ mặt tức giận khi “gã” Bảo Sinh tưng tửng tuyên bố: “Dại gái, dại lợi, dại danh/ Đủ ba thứ ấy là thành nhà thơ”. Nhưng ngẫm nghĩ thấy “gã” nói cũng có lý phần nào.
Cứ theo định nghĩa ấy, Bảo Sinh sở hữu một phần “phẩm chất” nhà thơ, như “gã” tự thú: “Tôi là thằng hiếu sắc”. Ông khoe: “Tôi có hai đời vợ. Cô đầu tiên vào dạng hoa khôi, cô thứ hai cũng vào loại xinh xắn nhất dòng họ. Nhưng mà này, lấy vợ đẹp không sướng, rước hoạ vào thân đấy”.
“Biết rước hoạ vào thân mà vẫn lấy, là sao?”, tôi hỏi. Thay cho lời đáp ông khoái chí tuôn thơ: Hồng nhan, bạc mệnh, đa truân/ Sao ai cũng muốn mỹ nhân ở mình/Ngu si được hưởng thái bình, chẳng ai lại muốn để mình ngu si.
Lúc này tôi lại nhớ đến câu thơ ông treo ngay ngoài cửa: Buông thõng hai tay đi vào chợ/Họa phúc mua đều, có hoá không. Bên cạnh loại thơ vui, tếu táo, Bảo Sinh còn là tác giả những dòng thơ có màu sắc triết lý. Nói thơ ông dính dáng triết lý ông hào hứng hẳn, bật mí: “Tôi nghiên cứu về thiền dân gian. Có viết một cuốn sách ngàn trang nhưng cô chưa đủ cơ duyên, nên tôi chưa cho xem được”.
Ông bảo một số câu thơ của ông chỉ tráng men vui vẻ còn chất không hề tầm thường, được phát khởi từ đạo học: Mình ngu nhiều kẻ ngu hơn/Cho nên được gọi là khôn hơn người/Em xinh đâu phải nụ cười/Em xinh là bởi nhiều người xấu hơn. “Bản thân mỗi người đều là con số không. Chúng ta tồn tại nhờ có liên hệ với xung quanh”, Bảo Sinh lý giải.
Hiện nay, gia tài thơ phú của chủ khách sạn chó, mèo đã lên tới ba ngàn bài. Với tình trạng sức khoẻ sung mãn của Bảo Sinh thì gia tài ấy sẽ còn sinh sôi nảy nở không ngừng. Ông vô cùng tâm đắc với dòng thơ thiền và khấp khởi hy vọng, người đời sau sẽ nhớ một câu thơ thiền của ông.
Giá như Mãn Giác Thiền Sư đừng tặng đời một nhành mai vào độ xuân tàn thì cơ hội của Bảo Sinh sẽ thênh thang hơn chăng? Riêng tôi nghĩ, tạng của Bảo Sinh hợp hơn cả với những dòng thơ vui, dòng thơ kéo ông gần quần chúng, được quần chúng yêu thương. Về mảng thơ này ông tự tin: “Ai chẳng thuộc thơ của tôi, không nhiều thì ít”.
Chẳng phải tự tin thái quá. Những câu kiểu như Ra đường sợ nhất công nông/Về nhà sợ nhất vợ không nói gì được dân gian truyền miệng nhanh như chớp, thậm chí chúng còn tam sao thất bản trở nên tục hơn để thoả mãn tiếng cười.
Ăn ít, ngủ ít, xuất khẩu thơ
Hỏi: “Ông có sướng không khi được gọi là nhà thơ?”. Bảo Sinh lắc đầu: “Người ta gọi gì thì gọi, thế nào chẳng được”. Thế nên có nhà văn đặt cho ông biệt danh “Khuyển điếm thiền sư” ông cũng hớn hở nhận. Lại cười vui vẻ khi bị bạn văn chọc: “Nguyễn Bảo Sinh đứng trên quả địa cầu sủa gâu gâu”.
| Hỏi: “Ông có sướng không khi được gọi là nhà thơ?”. Bảo Sinh lắc đầu: “Người ta gọi gì thì gọi, thế nào chẳng được”. Thế nên có nhà văn đặt cho ông biệt danh “Khuyển điếm thiền sư” ông cũng hớn hở nhận. |
Có khối người nghiêm túc đã mắng tả tơi kiểu thơ của chủ vương quốc chó, mèo, nào là thơ tục tĩu, thơ nhếch nhác, hèn hạ, bẩn thỉu… làm ô uế văn chương. Nhằm mặt Bảo Sinh mắng, ông không giận mà còn kích thích hưng phấn: “Đã là đời sống, phải có khen, có chê. Tôi không thích người ta khen tôi tốt, khi nào họ tuyền khen tôi tốt, nghĩa là tôi sắp chết. Hay nhất là người ta vừa khen tôi tốt, lại vừa chê tôi xấu. Tôi chẳng thích làm thơ cho một đối tượng”.
Ông tự hào ngầm khi thơ mình không chỉ được lòng quần chúng bình dân mà còn lọt vào trang web của một nhà sư danh tiếng và từng được Ngô Bảo Châu mượn để giãi bày tâm sự khi nhận nhà của nhà nước tặng: Khi mê tiền chỉ là tiền/ Nhận rồi mới biết trong tiền có tâm. Rất nhiều người đã liên tưởng thơ vui của Bảo Sinh với thương hiệu Bút Tre.
Tiếng cười từ thơ Bảo Sinh, tưởng hồn nhiên, bỗ bã song lại giàu tính thế sự, được chưng cất từ chiêm nghiệm nên nguồn mạch sáng tác của ông dồi dào theo tuổi tác.
Chẳng ai nghĩ một ông già đã ngoài thất thập còn chọc ngoáy thói bồ bịch dí dỏm thế này: Vợ là cửa cái nhà ta/ Lại là cửa sổ thằng cha láng giềng/Càng nhiều cửa sổ càng sang/Cửa cái anh vẫn đàng hoàng vào ra. Đừng nghĩ tác giả của mấy câu thơ hư ham chuyện gái trai nên mới có kinh nghiệm. Hỏi: “Bà vợ xinh đẹp của ông đâu?”, ông lại đáp bằng thơ: Tôi lấy vợ cũng nghiệp dư/Độc thân không vợ đã buồn/Độc thân có vợ lại càng buồn hơn. Vợ con tôi đàng hoàng, tử tế nhưng số tôi chỉ thích sống một mình. Thỉnh thoảng bà ấy cũng đến thăm nhưng ở khu riêng”.
Bảo Sinh là "ca" dị trong sinh hoạt: Ngủ ít, ăn ít. Cả ngày chỉ ăn một bữa (bữa trưa): “Cứ sống như tôi, nhiều thời gian làm việc lắm. Buổi sáng tôi chỉ đạo vương quốc chó, mèo… Khoảng ba rưỡi chiều tôi khăn gói quả mướp ra đi, đến mười giờ đêm trở về”.
Chưa thấy nhà thơ, nhà văn nào lại nói toạc như ông: “Con người tôi có hai nửa. Nửa lãng mạn của văn chương và nửa thực dụng của kinh doanh mưu trí. Khi nuôi chó tôi phải tính từng lạng gạo, từng miếng thịt. Còn chọi gà thực tế là một trò cờ bạc, đòi hỏi người chơi phải cực kỳ mưu mẹo”.
Bắt đầu lập trại nuôi chó từ năm 1969, trải qua mấy chục năm thành vương quốc chó, mèo, gà chọi. Ông chỉ cho tôi mấy nốt sẹo trên mặt: “Tôi bị chó cắn hồi nhỏ đấy”.
Thiên hạ vẫn thường mắng nhau: “Đồ mày có chó nó nuôi”. Thế mà Bảo Sinh được chó nuôi thật, “vương quốc” của ông rộng chừng ba ngàn mét vuông. Trong thời buổi đất đai ở thủ đô vào hạng “đắt nhất hành tinh” mà sở hữu diện tích rộng lớn như Bảo Sinh, thật đáng mặt “đại gia”.
“Đất đai, nhà cửa, con cái ăn học đàng hoàng đều nhờ… chó”, ông cảm kích. Bây giờ chó do Bảo Sinh nuôi thuê cho người khác được ở điều hoà, được đi thang máy, được mai táng khi chết… cũng đáng. Gần đây ông nghiền ngẫm và cho ra đời “á kinh”: “Á kinh, gần với kinh nhưng không phải kinh. Thứ này tôi dành riêng cho chó, mèo khi chúng ra đi”.
Chỉ dăm phút cầu siêu gọi hồn cho súc vật ông được trả vài triệu đồng. Mỗi tháng ông thu khá từ dịch vụ này. Ngay cả thơ ca, cũng trở thành một hình thức marketing cho “vương quốc” của ông.
Khắp “vương quốc” giăng thơ Bảo Sinh, danh thiếp của ông cũng được thiết kế thành cuốn thơ nho nhỏ, xem hết thơ người ta sẽ phải đọc một loạt quảng cáo về dịch vụ dành cho chó mèo. “Tôi thắng các đối thủ kinh doanh khác là nhờ thơ”, ông tiết lộ.
Từng lăn qua nhiều nghề: vẽ truyền thần, đứng trên bục giảng, dạy võ, nuôi lợn, bán sách, bán cà phê, sản xuất bánh mỳ… nhưng ông trụ lâu nhất với nghề kinh doanh súc vật. Bảo Sinh tự phong mình là ông tổ của ngành kinh doanh chó cảnh của Việt Nam.
Phỏng vấn “ông tổ” chó cảnh cực nhàn, chẳng cần hỏi han, ông cứ tuôn rào rào, đồng thời cũng là tay “chữa cháy” đại tài. Khen rằng: “Ông quá trẻ so với tuổi 70”.
Ông cười: “Ngồi yên thì già nhưng nói chuyện lại trẻ”. Bảo ông nói nhiều, ông cãi bay: “Tôi đâu có nói nhiều, chẳng qua tôi học lời nói của mình đấy chứ”.
Chê thơ ông dễ dãi, thiếu hụt tính thẩm mỹ, Bảo Sinh “vặn”: “Đúng là dễ dãi. Nhưng tôi đồ rằng cô cũng thích sự dễ dãi của tôi”. Kiểu này thì thua, quả là tôi có thuộc nhiều thơ ông, hơn tôi tưởng: “Vợ là cơm nguội nhà ta/ Lại là phở tái thằng cha láng giềng”…
| Câu cơm cừ hơn Nguyễn Huy Thiệp
Chiều nào hầu như Bảo Sinh cũng hò hẹn Nguyễn Huy Thiệp, đàm đạo vài tiếng: “Mấy chục năm nay vẫn thế. Cùng xơi món văn chương lại gặp nhau liên tiếp, ấy thế mà không đánh nhau, kể cũng lạ”. Đi với một tên tuổi to đùng của làng văn Việt nhưng Bảo Sinh không ngại: “Cái hạnh phúc của người làm thơ, làm văn là được chia sẻ, riêng về điều này tôi thắng Nguyễn Huy Thiệp rồi”, ông biện hộ cho mình. Phải nói nhân dân cũng ưu ái ông, con ngõ dẫn vào nhà ông đã mang tên Bảo Sinh chẳng biết từ lúc nào. Yêu thơ nhưng Bảo Sinh không chọn thơ làm nghiệp. Ông bám lấy lý do Lập thân tối hạ thị văn chương. Biết lấy gái đẹp là gánh đại hoạ, nhưng vì thích, vẫn lấy, từ đó suy ra con người ông không hoàn toàn thuộc về văn chương, để ông đánh cược cuộc đời với nó. Riêng khoản dùng ngòi bút để kiếm tiền, ông dám thách thức Nguyễn Huy Thiệp: “Tôi hay đùa Nguyễn Huy Thiệp, tác phẩm của cả cuộc đời ông bán cho nhà xuất bản được bao nhiêu?”. Dù được trả giá cao nhưng số tiền nhà văn nổi tiếng nhận được từ việc bán những đứa con tinh thần chắc không đủ mua một phần “vương quốc” của Bảo Sinh. n |
