Sáng 2/10, tại hội nghị sơ kết công tác 9 tháng đầu năm của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, Phó chánh thanh tra Phạm Xuân Phúc cho biết, Thanh tra Bộ đang xây dựng kế hoạch cùng Cục Văn hóa cơ sở về làm việc với Sở Văn hóa tỉnh Bắc Ninh về tổ chức lễ hội năm 2016.
Phó chánh thanh tra nhấn mạnh, sẽ làm việc cụ thể về lễ hội chém lợn làng Ném Thượng với nghi thức gây bức xúc dư luận thời gian qua. "Phong tục của nhân dân cấp quản lý không ngăn cấm và khó có thể xử phạt được, nhưng chúng tôi sẽ tuyên truyền, giáo dục để họ thay đổi hình thức tổ chức, không để lễ hội năm 2016 diễn ra như năm trước gây bức xúc dư luận", ông Phúc nói.
Tại hội nghị trực tuyến sơ kết công tác quản lý, tổ chức lễ hội 6 tháng đầu năm 2015, lãnh đạo thanh tra Bộ đã nêu rõ vấn đề gây tranh cãi trong dư luận là tục hiến sinh ở một số lễ hội, trong đó có hội làng Ném Thượng (Bắc Ninh). Đơn vị này kiến nghị nghiên cứu, cái gì tốt thì phát huy, cái gì không phù hợp và cản trở sự phát triển của xã hội thì có sự điều chỉnh theo hướng vừa đảm bảo giữ gìn và phát huy giá trị di sản văn hóa.
Bộ trưởng Hoàng Tuấn Anh sau khi lắng nghe các ý kiến đã yêu cầu mùa lễ hội năm tới phải tổ chức chặt chẽ hơn, kiên quyết loại bỏ những nghi thức, hiện tượng tiêu cực gây ảnh hưởng tới cộng đồng lớn và hình ảnh văn hóa Việt Nam.
Theo báo cáo của Bộ Văn hóa, 9 tháng qua thanh tra chuyên ngành đã phát hiện 113 trường hợp vi phạm, xử phạt hành chính 2,2 tỷ đồng. Ở địa phương, thanh tra các Sở Văn hóa cũng kiểm tra hơn 7.400 cuộc, xử phạt trên 16 tỷ đồng.
"Chúng tôi tập trung thanh kiểm tra hoạt động quản lý lễ hội, trùng tu tôn tạo di tích, kinh doanh lữ hành lưu trú, vận chuyển khách du lịch… Có vụ việc phức tạp, chúng tôi đã xử lý triệt để như: di dời 6 bia đá trái phép ra khỏi di tích quốc gia đặc biệt khu lăng mộ và đền thờ các vị vua Trần ở Thái Bình; ngăn chặn việc tổ chức diễn xướng Festival chầu văn tại Phủ Giầy (Nam Định) khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép…", ông Phúc thông tin.
Lễ hội làng Ném Thượng (phường Khắc Niệm, TP Bắc Ninh) diễn ra vào mùng 6 Tết Nguyên đán hàng năm có nghi thức chém lợn để tế thánh. Theo người dân địa phương, nghi thức này là để tưởng nhớ người có công khai khẩn vùng đất, giáo dục con cháu về truyền thống và tinh thần chiến đấu anh dũng như thành hoàng Lý Đoàn Thượng xưa chém lợn khao quân rồi phá thành công vòng vây của địch.
Nghi thức chém đứt thủ lợn với máu me loang lổ giữa sân đình trước sự chứng kiến của hàng nghìn người trong đó không ít trẻ em và hình ảnh người dân quẹt tiền vào máu lợn với niềm tin mang may mắn về nhà, bị không ít chỉ trích từ dư luận là phản cảm. Tổ chức Động vật châu Á gọi đây là "lễ hội tàn bạo nhất" và gửi văn bản đến Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch Việt Nam, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh đề bị chấm dứt lễ hội này.
Dù nhận được nhiều ý kiến trái chiều từ dư luận, UNBD và Sở Văn hóa tỉnh đề nghị đưa nghi thức chém lợn vào hậu cung nhưng mùa lễ hội 2015 dân Ném Thượng vẫn chém lợn giữa sân đình.
