Cõi tình Khau Vai

Cõi tình Khau Vai
TP - Không được làm ruộng thì làm nương  -  Không được làm vợ thì làm người tình (lời hát ở chợ Khau Vai). Lời hát ấy cắt nghĩa về nguyên do hình thành phiên chợ Phong Lưu ở Khau Vai, mỗi năm một lần vào 27-3 âm lịch.
Cõi tình Khau Vai ảnh 1
Một góc chợ Khau Vai (nguồn Internet)

Tôi được chị Minh Tâm, cán bộ nghiên cứu văn hóa kể cho nghe, lời hát chứa đựng sự kiên nhẫn thầm kín không thể đánh đổi của người rẻo cao về tình yêu, tình đời, tình người.

Ngày 27-3 như ngày giỗ của những mối tình bất thành. Là ngày giải tỏa nỗi nhớ để ươm lại những gì tốt đẹp từng đến với mỗi cuộc đời trong cõi tình bất diệt.

Ca dao có câu “Yêu nhau tam tứ núi cũng trèo/ thất bát sông cũng lội/ thập nhị đèo cũng qua”. Nhưng có lẽ chỉ đến tận Khau Vai mới thấm ý tứ người xưa. Tôi ngờ rằng Khau Vai cũng là một phần ngọn nguồn của câu ca dao bất diệt ấy. Bởi chỉ có sống vùi trong nỗi nhớ triền miên người ta mới bước nổi chân đến phiên chợ này.

Từ Mèo Vạc rẽ hướng Lũng Pù vào Khau Vai không chỉ đèo dốc gập ghềnh ở đủ độ cao mà còn sự hiểm trở của triền miên đá: Đá tai mèo xanh nhọn và sắc. Trùng trùng ngút mắt đá non bộ với muôn vàn hình thù như chứa trong lòng nó những ẩn ức chưa được giải tỏa.

Ở đây chỉ còn đá và trời. Đá xanh tím vời vợi dính với trời xanh lặng ngắt. Nắng đầu hạ ong ong bí bách, bốc hỏa trên mặt đá nứt nẻ. Những dảnh ngô non lách trong kẽ đá vươn ra âm thầm chờ một cơn mưa, kiên nhẫn như những mối tình dang dở đến ngày nhích dần về phiên chợ hằng năm.

Thiên nhiên khéo bày đặt và con người cũng khéo lựa chọn nơi thử thách những mối tình dang dở bất thành, có duyên mà chưa có phận. Khau Vai, tiếng Tày có nghĩa là núi dây mây.

Lác đác vài ba nếp nhà lẻ loi như đồ chơi của con trẻ lăn lóc. Rồi từ thung sâu, độ nghiêng núi đột ngột nhô, vượt lên là trùng trùng đá tím ngắt. Chỉ có đá trong nắng rải.

Chợ Khau Vai là như vậy. Đây là nơi thử thách tình yêu hơn là nơi nâng giấc những mối tình bất thành.

Nhà nhiếp ảnh Nông Tú Tường kể: Có lần lên Khau Vai, gặp một ông già. Bắt chéo trên người bi đông rượu. Một túi nải nữa khoác chéo sang bên, trong đựng xôi nếp, bánh ngô, thịt nướng. Ông đến từ chiều hôm trước, tha thẩn trong chợ, mắt hướng về phía đầu non.

Một buổi chiều và một đêm cô đơn trong cái ồn ào gặp mặt của những mái đầu đã ngả màu sương gió. Ngày hôm sau ông lại thẫn thờ ở chợ đến khi mặt trời đứng bóng, chợ không còn người. Ông đã không gặp được người mình mong...

Nhà thơ Cao Xuân Thái ở Hà Giang thì kể về niềm vui khôn tả của đôi bạn tình đã quá lâu mới có lần điền viên: “May mà chưa để tang nhau/ mừng sao hôm nay gặp lại...”.

Không biết phiên chợ Khau Vai đã bao nhiêu tuổi để những mối tình thức ngủ với thời gian, số phận, đời người? Chợ Khau Vai, nguyên danh là chợ Phong Lưu mà bây giờ gọi nôm na dễ dãi là chợ tình, lâu thành quen.

Hà Giang thập kỷ qua là tỉnh phát triển giao thông liên huyện, liên xã mạnh và nhanh ở miền núi phía Bắc. Đường vào Khau Vai vốn gập ghềnh mà nay dập dìu xe máy. Ô tô 16 chỗ vào tận nơi. Thực chất, đó là những đội quân tò mò đổ bộ lên đất Khau Vai xem chợ tình đó thôi.

Lần nọ, bên cổng chợ, anh lái xe bâng quơ: “Chả quen ai, không có bạn”. Bèn được vị bán quán gợi ý: “Nếu cần, sẽ tìm cho một cô chuyện qua đêm”. Theo tay ông chỉ, thấp thoáng bên sườn núi những “tăng” ni lông nhỏ chăng cách nhau từng đoạn.

Kinh tế thị trường đã lên đất Khau Vai rồi. Hãy cứ để cho Khau Vai lặng lẽ sống. Còn không, hồn Khau Vai muôn năm trước có khi phải đi tìm miền đất mới.

MỚI - NÓNG
Giá vàng nhẫn tròn trơn vượt 70 triệu đồng/lượng. (Ảnh: Như Ý).
Giá vàng đồng loạt vọt tăng
TPO - Sáng nay (29/3), giá vàng trong nước tăng tới 700.000 đồng/lượng, lên mức 81 triệu đồng/lượng vàng SJC, vàng nhẫn tròn trơn vượt 70 triệu đồng/lượng. Giá vàng thế giới tiếp tục lập đỉnh cao mới, lên mức 2.232 USD/ounce.