 |
| Maiakovski và Lili Brik |
Đó là nhờ những nỗ lực lớn lao của Viện bảo tàng Maiakovski. Nhưng thật đáng buồn là những tài liệu đó lại cho thấy vai trò không mấy tốt đẹp của Lili Brik, nữ thần cảm hứng của Maiakovski.
Vào cái ngày định mệnh ấy, Lili Brik đang ở nước ngoài, nhưng bạn của Lili là công tố viên Yakov Agranov đã niêm phong những tư liệu lưu trữ của nhà thơ và nóng lòng chờ Lili về dự tang lễ.
Sau khi được phép tiếp xúc với di sản của nhà thơ, Lili lập tức tiêu hủy và đốt trong lò sưởi tất cả những gì mà Lili không ưa. Những tài liệu đầu tiên bị ném vào ngọn lửa là tập thư từ của nhà thơ gửi hai nữ thần cảm hứng cuối cùng của ông là Tatiana Yakovleva và Veronika Polonskaia.
Như vậy, Lili đã tiêu hủy những tư liệu vô giá, đặc biệt là những tư liệu cốt lõi của tấn thảm kịch bởi vì chính mối quan hệ tình cảm của nhà thơ với Veronika Polonskaia đã trực tiếp dẫn đến việc nhà thơ tự sát.
Ông tự sát ngay sau cuộc tranh cãi với Veronika và khi Veronika vừa chạy ra ngoài thì nàng nghe thấy tiếng súng. Nàng hối hả chạy trở lại vào phòng của Maikovski nhưng đã quá muộn – nhà thơ đã hấp hối.
Dĩ nhiên, ghen tuông là chuyện thường tình của phụ nữ nhưng Lili không thể không hiểu rằng những bức thư của một nhà thơ vĩ đại như Maiakovski là tài sản chung của đất nước, đã thuộc về vĩnh cửu chứ không thuộc về bất kỳ cá nhân nào, cho dù đấy là người phụ nữ được ông yêu quý, coi là nữ thần cảm hứng của ông.
Đồng thời, Lili đọc lại rất kỹ những bức thư của mình gửi nhà thơ và chỉ để lại những bức thư không hắt một tì vết nào lên mối quan hệ giữa mình với nhà thơ. Chính vì thế mà về sau đã hình thành quan niệm sai lầm về mối tình lý tưởng giữa Lili Brik với Maiakovski.
Ngoài ra, Lili còn làm tất cả những gì có thể để đẩy nàng Veronika bất hạnh ra xa Maiakovski. Vào thời gian đó, Veronika đau khổ đến tuyệt vọng trước vụ tự sát của nhà thơ và không biết mình nên xử sự ra sao.
Lúc đầu, Lili đã thuyết phục được Veronika không đến dự tang lễ, sau đó đã khôn khéo tách Veronika khỏi quyền thừa kế di sản sáng tác của nhà thơ.
Điều này trái ngược hẳn với di chúc trực tiếp của nhà thơ mà ông viết lên một mảnh giấy trước lúc tự sát: “Thưa đồng chí chính phủ, gia đình tôi là Lili Brik, mẹ tôi, các em gái tôi và Veronika Polonskaia. Nếu đồng chí thu xếp được cho họ một cuộc sống dễ chịu thì xin cảm ơn”.
Nhưng hành động thiếu thiện ý của Lili Brik không chỉ có thế.
Trong bản sao bản di chúc của nhà thơ có xuất hiện thêm một dấu phẩy và chính bản di chúc bị sửa đổi này đã được công bố trên tờ “Pravda” số ra ngày 15 tháng 4 năm 1930. Dạng sửa dổi của bản di chúc là như sau: “Thưa đồng chí chính phủ, gia đình tôi là Lili, Brik, mẹ tôi, các em gái tôi và Veronika Polonskaia”.
Chỉ thêm một dấu phẩy sau chữ “Lili” đã làm thay đổi phần nào ý nguyện của người đã khuất: trong số những người thừa kế di sản sáng tác của Maiakovski (tiền nhuận bút là rất đáng kể nếu tính đến việc sáng tác của nhà thơ được in với số lượng rất lớn không chỉ ở Liên Xô) đã xuất hiện thêm một người nữa – đó là Brik, Osip Brik, chồng của Lili Brik!
Dĩ nhiên, không có chứng cớ trực tiếp chứng tỏ người sửa đổi bản di chúc của nhà thơ là Lili Brik. Nhưng nếu lưu ý rằng Lili Brik là một trong số rất ít người được tiếp xúc trực tiếp với di chúc của nhà thơ trước khi công bố và sự thay đổi như vậy có lợi cho ai thì câu trả lời đã rõ ràng.
Thật đáng tiếc trường hợp Lili Brik không phải là trường hợp duy nhất trên thế giới mà vợ hay bạn gái của những văn nhân nổi tiếng chỉ quan tâm đến chính mình, đến việc “đánh bóng” cho mối quan hệ riêng tư.
Thật vậy, vợ của văn hào Mỹ Mark Twen đã thẳng tay sửa chữa các bản nháp của chồng, vứt bỏ đi tất cả những gì mà bà cho là xấu xa. Kết quả là một trong những tác phẩm bất tử của Mark Twen - cuốn tiểu thuyết “Những cuộc phiêu lưu của Gelberry Finn” - đến tay chúng ta dưới dạng đã bị làm sai lạc.
Ngọc Thoa
(Theo “Tin tức”)
