Thật bất ngờ, khác hẳn ấn tượng về nghệ nhân Hà Thị Cầu đau yếu lần gặp trước, vừa bước qua cổng nhìn vào trong nhà chúng tôi đã thấy cụ đang lúi húi dọn dẹp. Nhận ra người quen vẻ mặt cụ càng tươi: “Cảm ơn mọi người nhiều lắm”.
Chị Mận con gái cụ mới lấy chồng. Vẫn ngôi nhà ngói nhỏ 2 gian nay bài trí lại, gồm có một cái bàn, giường 1 mét nhuốm màu thời gian, chiếc giường đôi cũ thay thế bằng một chiếc giường mô-đét mới hơn.
Cụ hóm hỉnh: “Tôi chuyển qua giường này rồi - giường nhỏ, để giường đôi cho hai đứa” (vợ chồng chị Mận). Nói rồi chỉ người đàn ông trạc ngoài 50 vẻ mặt hiền lành: “Đấy, anh con rể đấy, rõ khổ!”.
Sau lần chúng tôi thăm và viết bài trên báo Tiền phong, đoàn bác sĩ bệnh viện K - Hà Nội về khám và cho thuốc, đến giờ nghệ nhân Hà Thị Cầu vẫn uống hàng ngày nên người khỏe ra.
Cụ tươi tỉnh: “Giá các anh đến sớm một chút thì gặp được cả mấy bác trên tỉnh, trên huyện”.
Chị Mận nói rõ: “Có tới 3 xe ô tô về thăm, có cả bác Chủ tịch tỉnh, Chủ tịch huyện và giám đốc Sở văn hóa, đoàn nghệ thuật tỉnh”. Nhìn lướt qua thấy ghi: UBND tỉnh Ninh Bình tặng 3 triệu, huyện Yên Mô 1 triệu, Sở VHTT - Đoàn Nghệ thuật Ninh Bình 1 triệu.
Lần này đoàn chúng tôi ngoài nhạc sĩ Thao Giang còn có NSƯT Văn Ty, ông vui vẻ cho biết trong chuyến lưu diễn Pháp vừa rồi, đoàn các nghệ sĩ Việt Nam có buổi gặp gỡ làm việc với nhạc sĩ Tôn Thất Tiết. Sống ở Pháp lâu năm nhạc sĩ vẫn luôn dõi về quê nhà, biết nghệ nhân Hà Thị Cầu nhiều khó khăn đã nhờ một nghệ sĩ trong đoàn chuyển hộ số tiền 100 Euro tới cụ.
Cộng thêm số tiền mà bạn đọc báo Tiền phong cùng khán giả yêu nghệ thuật hát xẩm ở sân khấu “Hà Nội 36 phố phường” mà Trung tâm Phát triển nghệ thuật âm nhạc VN cùng đơn vị đồng tổ chức phát động thì cũng được cỡ chục triệu.
Số tiền này sẽ được chuyển cho cụ trong những ngày tới. Chị Mận vui vẻ nói, sau đây sẽ lập tức làm cuốn sổ tiết kiệm cho mẹ. Số tiền tuy nhỏ nhưng là ước mơ của người nghệ nhân giàu có bậc nhất về những làn điệu, những bài xẩm mấy chục năm nay.
