NSNA Chu Chí Thành: Chúng tôi không dở như Hội đánh giá

NSNA Chu Chí Thành (bìa phải) trong một cuộc phỏng vấn.
NSNA Chu Chí Thành (bìa phải) trong một cuộc phỏng vấn.
TP - Vụ việc giải ảnh lùm xùm vừa qua khiến không chỉ một nghệ sĩ rút giải còn lãnh đạo Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam phải ra thông báo nhận trách nhiệm về dư luận đáng tiếc. NSNA Chu Chí Thành, thành viên Hội đồng Thẩm định cuộc này khẳng định 7 vị đã làm việc nghiêm túc chứ không như đánh giá của Ban Chấp hành Hội.

Ông đã đọc bản kết luận, đánh giá của Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam ký ngày 28/3 (báo Tiền Phong ra ngày 29/3 đã đưa)? Có khi là văn bản nặng nhất trước nay trong phương diện tự nhận khuyết điểm. Điều đó chứng tỏ xì căng đan vừa qua quả thực không nhỏ đồng thời cũng chứng tỏ sự nghiêm túc, cầu thị của lãnh đạo Hội?

Theo tôi vụ việc vừa qua không hẳn xì căng đan quá lớn mà chủ yếu là sai sót của ông Chủ tịch Hội, bị anh em phản ứng khi ông ấy đứng trong Ban Giám khảo (Hội đồng Thẩm định). Chứ việc tổng kết “Nhiếp ảnh Nghệ thuật Việt Nam 30 năm đồng hành cùng đất nước đổi mới” để chọn ra tác phẩm tốt động viên anh em thì tôi nghĩ là cái tốt, chúng tôi ủng hộ.

Có điều cái thông báo, kết luận ấy không chính xác, không đầy đủ, không phản ánh đúng tinh thần cuộc họp cách đây mấy hôm. Cuộc đó có đủ Ban Chấp hành (BCH), Ban Tổ chức (BTC),  Hội đồng Thẩm định và anh em trong Hội, cả ông Hữu Thỉnh. Vì là người đứng đầu Liên hiệp các hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam cho nên khi có sự việc xảy ra thì ông ấy phải nắm tình hình.

Hôm ấy chủ yếu Ban Chấp hành và anh Khánh (Vũ Quốc Khánh, Chủ tịch Hội-PV) đứng ra nhận trách nhiệm khá chân thành. Còn bản thông báo này lại đổ tội hoàn toàn cho Hội đồng Thẩm định! Tôi chả ngại bị vạ lây khi đứng trong hội đồng đó nhưng đánh giá phải chuẩn.

Đúng là trong bản đánh giá, kết luận này có nhận định rằng: Hội đồng Thẩm định không bám sát Quy chế thẩm định ảnh, đặc biệt là không tuân thủ Cách thức chấm ảnh đã được Ban Chấp hành thông qua, để thành viên Hội đồng Thẩm định tự bỏ phiếu cho mình...

Có nguyên tắc, đó là Hội đồng Thẩm định làm việc theo chỉ đạo của Ban Tổ chức và Ban Chấp hành, làm việc theo Quy chế. Hội thông báo Hội đã ra Quy chế để bảo đảm tính khách quan trong thẩm định tác phẩm. Đâu, Quy chế của các anh đâu, ký ngày giờ nào, ai ký? Lúng túng xong rồi đổ quanh.

Xin hỏi Hội đồng Thẩm định nào dám thay đổi qui trình làm việc của  Ban Tổ chức và ông Chủ tịch Hội. Anh Khánh không hề đưa Quy chế chấm giải cho chúng tôi, cho nên chúng tôi cứ nghĩ bây giờ các anh đổi mới rồi, thành viên BTC, BCH, Hội đồng Thẩm định vẫn được tham gia cuộc tổng kết và chấm giải, thì chúng tôi cứ thế làm thôi. Đây là cái sai, thiếu sát sao của BTC và BCH chứ không phải của Hội đồng Thẩm định. Để xảy ra chuyện tự chấm giải là chuyện của BCH và cá nhân anh Khánh. Hội đồng chúng tôi làm sao có quyền bảo anh phải làm theo chúng tôi, rằng không cho phép các anh được tự chấm cho mình.

Câu này cũng khá nặng vì nó đề cập chuyên môn: “Hội đồng Thẩm định còn có những hạn chế trong việc đánh giá, thẩm định tác phẩm”. Là một trong 7 ủy viên, ông tự kiểm điểm hội đồng của mình thế nào?

Đánh giá thế nào là quyền của người khác, tùy thôi, tôi không bênh vực ai và cũng không dám nói những vị chấm giải lần này đều giỏi hay không có sơ suất gì. Nhưng xin hỏi: Hạn chế ở chỗ nào? Trong các tác phẩm được tuyển chọn, có tác phẩm nào đi ngược quan điểm đường lối chính trị, văn hóa văn nghệ của Đảng, xa rời mục tiêu đổi mới? Tôi bảo đảm hội đồng làm việc nghiêm túc. Tất cả tác phẩm được tuyển chọn đều đã được rà soát qua ba chục năm. Những người ngồi chấm ở đây đều từng chấm các giải trước đó, họ đều thông thuộc cả, vẫn tỉnh táo chưa lẫn cẫn.

Ông chủ yếu mới chỉ nhận định về nội dung còn nghệ thuật của các tác phẩm đoạt giải và được triển lãm đó thì sao? Hội viên Trần Thế Phong ở TPHCM, người vừa từ chối giải C đã nêu lý do rút giải trên báo Tiền Phong: “Một số tác phẩm đoạt giải và bày trong triển lãm không đúng với tiêu chí và thể lệ mà cuộc thi đề ra”?

Đó chỉ là đánh giá của một cá nhân. Khi tuyên bố rút khỏi giải thưởng nghĩa là anh tự phủ nhận tác phẩm của mình. Đã chấp nhận cuộc chơi rồi lại không chơi nữa thì chứng tỏ quan điểm của anh có vấn đề. Mấy trăm người (đoạt giải và có tác phẩm triển lãm) có ai nói gì đâu, anh không phải là tiếng nói tiêu biểu cho Hội.

Và đọc bản đánh giá, kết luận ký ngày 28/3 đó mới biết không chỉ ông Vũ Quốc Khánh tự bỏ phiếu cho mình mà cả một số ủy viên Hội đồng Thẩm định khác nữa?

Hội đồng chúng tôi có 7 người: Tôi, anh Vũ Quốc Khánh, Vũ Huyến, Đồng Đức Thành, Lý Hoàng Long, Trương Hoàng Thêm, Nguyễn Dần. Ai có ảnh vẫn được chấm vì Ban Tổ chức không bảo người ta phải ra khỏi đó thì người ta vẫn tự chấm thôi. Ai tự chấm cho mình tôi không nhớ. Còn tôi không dự tác phẩm nào.

Thực ra tôi nghĩ thế này: Người ta có quyền bỏ phiếu cho mình, người ta không thể phủ định ảnh của mình. Cũng như tôi có quyền công dân, xin ứng cử chức nọ chức kia. Tôi có quyền bỏ phiếu cho tôi còn mọi người có bỏ hay không là chuyện khác. Sao lại cần khiêm tốn, hy sinh. Chúng tôi không cần sự hy sinh của bất cứ ai! Anh là lãnh đạo cũng là hội viên, anh vào trường đấu mà không đạt thì anh ngã. Không cần giả vờ khiêm tốn. Ông Khánh làm chấp hành 3 nhiệm kỳ, 15 năm, không có ảnh nào thì ông chết à, ông chỉ cạo bàn giấy à.

Vấn đề là ta tuân thủ Quy chế. Nếu Quy chế qui định không được chấm cho người trong hội đồng thì chúng tôi không chấm. Nhưng Quy chế có đâu?!

Chúng tôi chỉ được phát một bản chung chung gọi là  Quy chế triển lãm ảnh nghệ thuật tổng kết 30 năm đổi mới giai đoạn 1986-2016,  ký ngày 18/5. Trong đó ghi: Hội sẽ ra Quy chế để bảo đảm tính khách quan trong thẩm định tác phẩm. Nhưng rồi có thấy ra cái Quy chế cụ thể đó đâu? Cho đến giờ phút này cũng không hề có!

Bình thường thì nhiếp ảnh Việt Nam cũng phong phú đề tài nhưng theo dõi một số tác phẩm dự giải, đoạt giải các cuộc thi lớn bé của hội nghề nghiệp, thấy lại không phong phú mấy, hay trở đi trở lại chụp trẻ em, phụ nữ, đất nước đổi mới đi lên chủ nghĩa xã hội...?

Sự tìm tòi suy nghĩ để vượt lên chính mình của các nhà nhiếp ảnh Việt Nam quả nhiên vẫn còn hạn chế. Họ gần như loanh quanh dẫm chân tại chỗ, ít người bứt lên khỏi cái bóng của mình. Ai bứt được thì phải có độ dấn thân rất lớn.

Gần đây một số cuộc thi phải hủy giải do dư luận trong giới phát hiện có chắp ghép. Có cuộc dù có phát hiện tố cáo nhưng không hủy giải, đâm ra mang tiếng. Trong khi ông nói phát hiện việc chắp ghép này không khó?

Nếu những người chấm giải yêu cầu nhà nhiếp ảnh rằng, tôi cho ông vào vòng giải rồi, yêu cầu ông gửi file gốc, xong đưa vào máy, chiếu lên màn hình, so sánh với ảnh gửi đến, giả sử ảnh có sửa sẽ phát hiện ra ngay. Nhưng một số cuộc thi không làm nghiêm ngặt như vậy. Bản thân các nhà nhiếp ảnh chưa tự giác còn BTC, BGK cũng lỏng lẻo, chứ làm nghiêm ngặt chắc chắn chuyện này không xảy ra.

Cảm ơn ông.

MỚI - NÓNG