Địa phương vòng vo
Sai phạm trong xây dựng tại chùa Trăm Gian mà Tiền Phong nêu trong số báo 24/9: Tu sửa cấp thiết vườn tháp và mái nhà Ni không đúng theo thỏa thuận. Tuy nhiên, theo nội dung văn bản số 421/BC-UBND ngày 30/9 của UBND huyện Chương Mỹ báo cáo UBND thành phố Hà Nội, địa phương giải thích vòng vo, không thẳng thắn nhận trách nhiệm khi để xảy ra các sai phạm này.
Theo giải trình, địa phương nói rằng vườn tháp chùa Trăm Gian có sáu ngôi tháp được xây dựng từ trước. Ngày 21/9/2014, do cây trám đen gãy đổ làm hai ngôi tháp hư hỏng nặng, một số đồ thờ, bát hương và tháp xung quanh cũng hư hỏng nhẹ, đổ một đoạn tường bao phía trước vườn tháp. Trong quá trình tu sửa cấp thiết, sáu ngôi tháp đều được phục hồi, tu sửa và tường bao phía trước được xây lại như hiện nay.
Về việc tu sửa nhà Ni, huyện nói rằng khi hạ giải phát hiện tường hồi phải bị rạn nứt, hư hỏng nặng, nhà chùa báo cáo UBND xã cho phép tu sửa các bức tường, đồng thời có nguyện vọng nối thêm một gian để phục vụ nhu cầu sinh hoạt của tăng ni phật tử. Chính vì vậy, nhà Ni cũ có năm gian, nhưng hiện nay sau tu sửa là sáu gian. Giải trình này của huyện mới cho thấy quyết định vượt cấp của UBND xã Tiên Phương, không đề cập trách nhiệm của UBND huyện Chương Mỹ trong giám sát thi công, xảy ra sai phạm trong quá trình tu bổ di tích quốc gia.
Ni sư trụ trì Thích Đàm Khoa giải thích, trong quá trình tu sửa hai tháp hỏng do cây đổ, một cái mất góc, nhà chùa thấy hai tháp còn lại nhỏ hơn nên cho ốp gạch xung quanh-phần này không đúng thỏa thuận của các cấp có thẩm quyền. Tu bổ nhà Ni, sư Khoa cũng thừa nhận chỉ nhận được cho phép tu bổ mái, nhưng sau thấy tường xấu xí nên làm lại.
Ngày 6/10, Phó Giám đốc Sở VHTT Hà Nội, ông Trương Minh Tiến ký văn bản số 218/SVHTT-QLDT gửi UBND thành phố Hà Nội, chỉ ra sai phạm cụ thể. Kết quả các đợt kiểm tra việc tu bổ chùa Trăm Gian cho thấy, nhà chùa thực hiện xong việc di chuyển toàn bộ nhà xưởng và các cấu kiện gỗ sơ chế, đảm bảo vệ sinh cảnh quan của di tích. Văn bản chỉ rõ, việc tu sửa cấp thiết vườn tháp và mái nhà Ni chưa thực hiện đúng phương án tu sửa cấp thiết đã được duyệt.
Cụ thể, phần tường bao phía trước theo nguyên trạng là chất liệu gạch có bổ các trụ, trên đỉnh trụ đắp hình búp sen trang trí; nay thi công tường bao vẫn giữ hình thức bổ trụ có đắp hình búp sen, nhưng chất liệu gạch thay bằng chất liệu đá và bổ sung trang trí trong các khuôn tường bao. Tường bao mới này được làm bên trong tường bao cũ, hiện vẫn còn một đoạn tường bao cũ ở phía sau các tháp sư. Tại vườn tháp, có hai tháp nhỏ tu sửa không đúng nguyên trạng. Nhà Ni được tôn tạo từ năm gian thành sáu gian.
Khắc phục thế nào?
Lãnh đạo Sở VHTT Hà Nội thấy rằng thủ tục hồ sơ tu sửa cấp thiết của di tích đã thực hiện đúng theo quy định của điều 27 Thông tư số 18/2012/TT-BVHTTDL ngày 28/12/2012. Tuy vậy, quá trình triển khai thi công có một số nội dung chưa đúng với báo cáo tu sửa cấp thiết đã được duyệt. “Để xảy ra các vấn đề nêu trên, có nhiều nguyên nhân trong đó trước hết là trách nhiệm của Tổ tu sửa cấp thiết di tích; thiếu sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ của chính quyền địa phương và Sở VHTT”, đại diện Sở nói.
UBND huyện Chương Mỹ thành lập Tổ tu sửa cấp thiết chùa Trăm Gian gồm nhiều thành phần như lãnh đạo phòng VHTT, lãnh đạo UBND xã Tiên Phương, trụ trì chùa và nhiều thành phần khác. Tuy nhiên, lại vắng bóng cán bộ chuyên ngành của Ban Quản lý di tích và danh thắng Hà Nội. Hơn nữa, Tổ tu sửa này không hề báo cáo sai phạm trong quá trình thi công, tu bổ di tích theo trách nhiệm quy định.
Đến nay nhà chùa mới hoàn thành di dời xưởng gỗ, còn những hạng mục sai phạm tạm thời vẫn treo. Trong văn bản gửi UBND thành phố, lãnh đạo Sở VHTT đề nghị UBND huyện Chương Mỹ khẩn trương chỉ đạo, tổ chức hội nghị xin ý kiến của các cấp quản lý di tích, các chuyên gia. Sau khi ghi nhận các đánh giá mức độ ảnh hưởng của việc tu sửa trên đối với các yếu tố gốc của di tích, địa phương đề xuất biện pháp xử lý phù hợp, khắc phục thực hiện xong trong tháng 11/2015.
Đề nghị cam kết không tái phạm
Ông Phan Đình Tân, Chánh Văn phòng Bộ VHTTDL cho rằng cần xử lý thật nghiêm, cần có sự cam kết yêu cầu người trụ trì không tái diễn vi phạm. “Chùa Trăm Gian đã vi phạm rất nhiều lần, từ cháy đến hạ giải, trùng tu, tôn tạo mới, rồi đưa xưởng xẻ gỗ bành trướng không gian. Đây là những vi phạm có hệ thống. Bộ sẽ yêu cầu cơ quan quản lý trực tiếp là Sở VHTT Hà Nội, UBND thành phố Hà Nội phải có ý kiến để bảo vệ di tích này”, ông Tân nói.
