Vừa rồi Chính phủ họp, công bố Formosa đã chịu nhận khuyết điểm, nhận lỗi, đền bù thiệt hại, bước đầu có thể làm nguôi ngoai phần nào sự bức xúc của bà con ngư dân. Formosa làm việc sai trái, gây thiệt hại lớn cho nhân dân ta mà một thời gian cứ im ắng, lại có những phát biểu phủ nhận, có lần thách thức, làm cho người dân hết sức bất bình.
Chính vì dân tin vào Đảng, vào nhà nước, các cơ quan kiên trì vận động, thuyết phục tình hình mới được như thế này. Đến hôm nay, Formosa nhận khuyết điểm, xin lỗi và chấp nhận đền bù, đó là một nỗ lực của chúng ta.
Tôi thấy Chính phủ làm rất thận trọng. Không thể võ đoán để kết luận một cách không có cơ sở khoa học, không có cơ sở thực tiễn. Nhiều nước trên thế giới cũng xảy ra tình trạng như thế này và họ cũng phải mất một thời gian nghiên cứu, để các nhà khoa học làm việc nghiêm túc, khách quan.
Cách làm thận trọng vừa qua là rất cần thiết, nếu mình tung ra nguyên nhân ban đầu, đến cuối cùng không phải như thế là hết sức nguy hiểm. Tôi đồng tình với cách làm hết sức thận trọng của Chính phủ thời gian vừa qua.
Tôi đề nghị, mức đền bù phải thỏa đáng, không phải đền bù trước mắt mà phải tính cả lâu dài, vì thiệt hại này còn tác động ở một thời gian dài. Đề nghị Chính phủ bàn bạc với nhà đầu tư, làm sao hai bên thỏa thuận được, theo nguyện vọng của người dân, theo đúng pháp luật của Việt Nam và quốc tế.
Nếu chỉ bồi thường trước mắt thì có thể sẽ không công bằng với người dân và khó nhận được sự đồng tình. Đây là lần đầu tiên sự cố này xảy ra ở nước ta, nên chưa biết được đền bù thế đã đủ chưa, trên cơ sở nào. Hai bên cần làm việc với nhau chân thành để đi đến thỏa thuận tốt nhất. Sau này thấy số đó chưa đáp ứng đủ yêu cầu thì phải xem xét thêm. Bây giờ bảo thế đủ chưa, thì cũng chưa ai dám quyết được. Bước đầu chúng ta chấp nhận cái đó.
Bài học ở đây, tôi nghĩ trước hết đối với cơ quan nhà nước, khi cấp phép cho một dự án đầu tư thì phải nghĩ ngay đến công trình đó ngoài mang lại lợi ích vật chất còn có tác động đến môi trường như thế nào.
Một thời gian chúng ta lấy cái lượng là chính mà coi nhẹ cái chất, nhưng đến hôm nay, đã đến giai đoạn mời gọi đầu tư trọng về chất hơn về lượng. Những công trình mang lại hiệu quả cao cả về kinh tế và môi trường thì chúng ta chấp nhận chứ chỉ được kinh tế mà phá hoại môi trường và tài nguyên thì dứt khoát không chấp nhận.
Tôi đề nghị phải yêu cầu Formosa đảm bảo đủ các tiêu chí môi trường thì mới cho hoạt động trở lại. Nếu cho hoạt động trở lại trong tình hình hiện nay thì rất nguy hiểm. Cùng với đó, phải xử lý nghiêm những cán bộ đã quyết định cho dự án này hoạt động trong khi chưa đảm bảo tiêu chí an toàn môi trường. Phải làm nghiêm thì dân mới tin.
Nguyễn Túc Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam
