Việc xây dựng cơ sở pháp lý để quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên quốc gia chúng ta đang làm quá chậm. Vì khi chuyển sang nền kinh tế thị trường, toàn bộ tài nguyên đất nước được giao cho nhà nước quản lý cần phải được xác lập thành tài sản để quản lý và sử dụng, để phát huy hiệu quả tối đa những nguồn tài sản đó.
Thời gian qua tài nguyên quốc gia, tài sản công bị lạm dụng, sử dụng không hợp lý diễn ra khá phổ biến. Như các cơ quan, đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp nhà nước được nhà nước giao đất lại cắt ra cho thuê, góp vốn vào đơn vị khác… nhưng ngân sách nhà nước không được hưởng gì. Điển hình là việc các bảo tàng, đơn vị văn hóa cắt đất cho thuê làm quán bia, cà phê, tiệc cưới báo chí phản ánh vừa qua. Hay việc các bệnh viện công được nhà nước giao, ngân sách đầu tư tiền xây dựng cơ sở vật chất, một số người bỏ ít tiền đầu tư máy móc đặt lên đó rồi mở dịch vụ thêm. Thậm chí bác sĩ chỉ định bệnh nhân phải sử dụng những máy móc đó để thu tiền bỏ túi riêng, còn nhà nước không được gì. Tất cả những tài sản đó đều là tài sản công, nhưng không được tính toán để hoàn vốn, nhà nước không thu được một đồng ngân sách nào.
Thậm chí, cũng vì quy định lỏng lẻo, nên tài sản công bị sử dụng vào mục đích riêng, như dùng xe công đi ma chay, cưới hỏi rất phổ biến. Điều này gây bất bình trong xã hội. Vì vậy, cần có cơ chế để kiểm soát người có chức quyền sử dụng quyền sở hữu nhà nước với tài sản để dùng cho mục đích riêng, dẫn tới lạm dụng ghê gớm.
Nên việc thay đổi quy định, ban hành luật mới để quản lý, khai thác hiệu quả tài nguyên quốc gia, tài sản công là cần thiết. Đó là hướng tới chống lạm dụng tài sản công. Đồng thời, những quy định mới cần có cơ chế tính toán đầy đủ giá trị tài sản công, có cơ chế giám sát chặt chẽ việc khai thác, sử dụng để chống lạm dụng, sử dụng sai mục đích, tham nhũng. Ngoài ra, cũng cần có chính sách xử lý nghiêm minh hơn những tổ chức, cá nhân vi phạm… Nếu có chính sách quản lý và sử dụng hiệu quả, khối tài sản công khổng lồ sẽ giúp nền kinh tế tăng trưởng, ngân sách có thêm những khoản thu không hề nhỏ. Đồng thời, sẽ giúp giảm lãng phí, lạm dụng.
