Rồi động cơ có phải “cố tình khai thác trái phép”, hay chỉ tình cờ phát hiện trong vườn nhà mình, mang đi đổi cho theo suy nghĩ đơn giản? Bởi hai nông dân đều nghèo, một người còn không biết chữ.
Từng xảy ra vụ “xét xử hòn đá” gây ồn ào suốt mấy năm trời ở huyện Chư Sê (Gia Lai). Khi một bà nông dân khi đào ao lấy nước tưới cà phê tại rẫy nhà mình, bắt gặp một cục đá to, bèn đem về nhà chưng thì bị thu giữ, phạt vạ, ra tòa…
Cục đá bị nhốt vào cũi sắt giữa đường trở thành hình ảnh bi hài thời hiện đại, ai nấy ngao ngán. Xem ra ranh giới giữa thưởng-phạt, công-tội trong mấy vụ “bắt hòn đá” này quá mong manh. Không được thưởng vì có công phát hiện khoáng sản quý thì thôi, lại còn bị phạt tiền tỷ mà bán cả nhà cũng không đủ nộp phạt.
Còn giữa thủ đô, người dân ở huyện Chương Mỹ cũng bị thành phố thu giữ đấu giá sung công quỹ mấy cục gỗ sưa trị giá hơn 20 tỷ đồng. Đây vốn là gỗ do dân làng trồng từ lâu, nay làng đem bán để có tiền tu sửa đình chùa đang xuống cấp, thì bị tịch thu.
Dân ngơ ngác, bởi trước đó, Bộ NN&PTNT đã xác định đây là gỗ dân trồng và dân làng được quyền bán, có lý lịch lâm sản và dấu búa kiểm lâm. Bộ hay thành phố cũng đều là cơ quan nhà nước cùng tuân thủ một luật pháp, lấy lý gì mỗi nơi làm một kiểu tréo ngoe?! Khả năng đáo tụng đình giữa dân và chính quyền là không nhỏ.
Người dân sống gần khu vực Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 (Bình Thuận) xem ra cực chẳng đã mới kéo ra chặn quốc lộ “làm reo”, vì chịu không nổi ô nhiễm khói đen lẫn bụi xỉ than mà nhà máy này thải ra mỗi ngày.
Trước đó nhà máy này từng nhiều lần bị địa phương cũng như Bộ TN&MT phạt tiền tỷ vì gây ô nhiễm, nhưng rồi vẫn cứ lỳ ra. Không rõ sau vụ phản ứng dữ dội của dân, nhà máy này có chuyển biến chút nào không? Chỉ biết còn có 3 nhà máy như vậy nữa chuẩn bị khởi công. Tưởng tượng mỗi ngày mỗi nhà máy thải ra tới mấy ngàn tấn xỉ than mà rùng mình. Vài năm nữa thôi, mặt đất nơi này sẽ ra sao?
Tám người dân ở Đồng Nai chặt 12 cây tràm trong quá trình dọn dẹp nương rẫy vừa bị tòa kết án tù. Trong khi ở tỉnh Đắk Nông, “những cuộc phá rừng không xử lý được vì có cán bộ trong đó”, như lời thừa nhận công khai của ông phó chủ tịch tỉnh này trong cuộc họp cấp quốc gia về bảo vệ rừng mới đây.
Mấy chữ “cán bộ” ở đây nghe chua chát, khi liên hệ phiên tòa xét xử dân với cục đá, rồi 12 cây tràm…
