Thời hoàng kim với “trăm hoa đua nở”, nhà nhà, người người làm đa cấp dường như đang dần lụi tàn. Theo thống kê, tính từ năm 2016 đến nay đã có hơn 30 công ty đa cấp bị xóa sổ. Số người tham gia bán hàng đa cấp cũng giảm xuống còn khoảng 500.000 người thay vì 1,2 triệu người trong năm 2015.
Có thể nói kinh doanh đa cấp là một “nền kinh tế ngầm” với dòng chảy của đồng tiền mang lại siêu lợi nhuận không ngừng nghỉ. Báo cáo của 48 doanh nghiệp đa cấp cho thấy, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2016, các công ty đã thu được khoảng 4.000 tỷ đồng. Trong đó, doanh thu các công ty đa cấp trong nước khoảng 2.200 tỷ đồng. Chỉ với việc kinh doanh theo phương thức đa cấp, bán thực phẩm chức năng (nhiều loại nhập từ Trung Quốc), mỹ phẩm, đồ gia dụng, quần áo, thiết bị… trở thành mỏ vàng, niềm mơ ước đối với bất cứ công ty sản xuất nào.
Sự buông lỏng quản lý hoạt động bán hàng đa cấp, không loại trừ có cả sự tiếp tay của người có trách nhiệm, là điều đã được nhiều chuyên gia, thậm chí cả trưởng ngành Công Thương thừa nhận khi trả lời chất vấn trước Quốc hội hồi cuối năm 2016 về trách nhiệm của Bộ Công Thương trong việc để tình trạng loạn đa cấp. Sự buông lỏng có thể thấy qua việc “các khuôn khổ pháp lý chưa đầy đủ hoàn thiện, công tác quản lý bán hàng đa cấp chưa thực sự bài bản, phân công rạch ròi để đảm bảo hiệu quả của các cấp”.
Nhiều doanh nghiệp đa cấp đã phải trả giá. Tuy nhiên, đại gia lớn nhất trong ngành là Thiên Ngọc Minh Uy, dù đã có kết luận rõ ràng với hàng loạt vi phạm, đến nay vẫn ung dung, chưa bị xử lý dưới bất cứ hình thức nào. Phải chăng Bộ Công Thương có sự lấn cấn gì đó khiến việc ra tay xử lý bị chững lại?
Thừa nhận lỗi và sửa sai là trách nhiệm đương nhiên đối với bất cứ cấp quản lý nào mỗi khi lĩnh vực mình phụ trách xảy ra chuyện. Tuy nhiên, thừa nhận thẳng thắn, thẳng thắn đến đâu hay tìm cách lảng tránh, đùn đẩy để tránh trách nhiệm còn phụ thuộc vào bản lĩnh của những người đứng đầu, người được giao quản lý hoạt động bán hàng đa cấp tại Bộ Công Thương. Dư luận sẽ tin và ngày càng tin hơn nếu những “ung nhọt” cuối cùng trong kinh doanh đa cấp bị cắt bỏ.
