Chuyện một chiến binh giữ giấc ngủ cho Người

Chuyện một chiến binh giữ giấc ngủ cho Người
TP - Tháng 6/1968, thời điểm công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đang ở giai đoạn quyết liệt, tại Hà Nội, một việc hệ trọng đã lặng lẽ được tiến hành. Đó là sự ra đời của Tổ Y tế đặc biệt.

Tổ y tế đặc biệt, với nhiệm vụ đặc biệt (được coi là tuyệt đối bí mật trong thời điểm đó và cho mãi nhiều năm sau này) do BS Nguyễn Gia Quyền, Chủ nhiệm khoa Giải phẫu Bệnh viện Quân đội 108 làm tổ trưởng.

Các tổ viên là BS Lê Ngọc Mân, Chủ nhiệm khoa Nội tiết Bệnh viện Bạch Mai. Thượng úy BS Lê Điều, Thiếu úy BS Nguyễn Văn Châu, Y sĩ Đỗ Trung Hát và Hộ lý trưởng Nguyễn Ngọc Ảm.

Chuyện một chiến binh giữ giấc ngủ cho Người ảnh 1
BS Lê Điều bên Bác, 2/9/1969

Cuộc gặp ông Lê Đức Thọ

Chi họ Lê dưới chân núi Vân Trinh xứ Thanh vào một năm đói kém đã dằng dặc xa, một nồi cháo loãng thực to được quấy vội. Tất thảy mười mấy người trong chi họ ngậm ngùi quây tụ với nhau bữa cháo chia tay, đường ai nấy đi một cách vô định để kiếm sống.

Có một người trong chi họ trên những ngả phiêu dạt ấy đã định cư và hậu duệ đùm đề ở đất Hoa Lư. BS Lê Điều - Trưởng khoa Ngoại Bệnh viện Việt Xô là một trong hậu duệ ấy...

Ngày 22 tháng 8 năm 1967, có giấy mời bác sĩ Lê Điều, Trưởng khoa Ngoại Bệnh viện Việt Xô đến phố Nguyễn Cảnh Chân gặp đồng chí Lê Đức Thọ. BS Lê Điều hơi hoảng, cứ nghĩ hay cơ quan mình có chi sơ suất trong việc phục vụ bảo vệ sức khỏe cán bộ cao cấp?

Lên đến nơi, BS Điều nhác thấy người bạn đồng nghiệp quen biết là BS Quyền. Hai người giật mình nhìn nhau, nghi nghi hoặc hoặc và linh cảm điều chi đó chẳng lành! Điều phân vân ấy đã được sáng tỏ.

Trong cuộc gặp, ông Lê Đức Thọ nói ngay với BS Điều: Tôi biết đồng chí trong danh sách cùng với BS Bửu Triều chuẩn bị sang CH dân chủ Đức tu nghiệp. Nhưng bây giờ có nhiệm vụ quan trọng...

Nhiệm vụ ấy là BS Lê Điều được cử sang Liên Xô, mà như đồng chí Lê Đức Thọ dặn đi dặn lại tuyệt đối không được nói với ai, ngay cả với người thân như vợ con.

BS Lê Điều không biết được, cùng thời điểm đó có hai việc Tuyệt đối bí mật đã diễn ra. Một là bản Di chúc đang được Bác Hồ hoàn chỉnh mà đích thân Bác ghi Tuyệt đối bí mật.

Và kế hoạch gìn giữ thi hài của Bác lâu dài cho hậu thế nếu chẳng may Bác đi xa của Bộ Chính trị cũng Tuyệt đối bí mật. Tên gọi giống nhau nhưng mục đích khác nhau mà đều chuẩn bị cho cái ngày Bác Hồ vĩnh biệt chúng ta. Oái ăm, có việc Bác Hồ không biết, nhưng một BS bình thường như Lê Điều lại biết!

Đi B... Liên Xô

Bà vợ ông được tổ chức gặp gấp. Anh ấy đi B làm nhiệm vụ đặc biệt phải tuyệt đối giữ bí mật. Việc này chỉ mỗi chị biết... Mong chị vui lòng chấp hành...

Đi B, mà lại nhiệm vụ đặc biệt! Mệnh lệnh ấy trong thời điểm công cuộc chống Mỹ cứu nước đang quyết liệt lại trực tiếp từ người của tổ chức căn dặn truyền đạt có lẽ trên cả tình cảm và trách nhiệm của mỗi lương dân Việt!

Đêm 2/9/1967, một chiếc commăngca mang biển số của Tổng cục Đường sắt bon bon xuôi hướng Nam nhưng qua Thường Tín lại ngoặt lên hướng Bắc. Trên xe chở ba người: BS  Nguyễn Gia Quyền, Chủ nhiệm khoa giải phẫu BV 108; BS Lê Ngọc Mân, Chủ nhiệm khoa Nội tiết BV Bạch Mai (cả hai người hiện nay đã mất); Người thứ ba là BS Điều.

Chuyện một chiến binh giữ giấc ngủ cho Người ảnh 2
Tổ y tế đặc biệt bên Bác, đêm 2/9/1969

Nhóm công tác do BS Quyền phụ trách. Ba người được đưa lên Đồng Đăng để đáp tàu đi Bắc Kinh rồi qua ngả Ieckut để sang Liên Xô. Sang đến Mátxcơva, cả ba được đón tiếp chu đáo thân tình dưới sự phụ trách của  Phó Viện trưởng Viện Hàn lâm Khoa học Liên Xô, Viện sĩ X.X Đêbốp.

Cả ba không biết rằng, trước đó, Phó thủ tướng Lê Thanh Nghị đã bay sang Mátxcơva để đặt vấn đề với chính phủ Liên Xô về việc giúp đỡ Việt Nam bảo quản thi hài Bác Hồ lâu dài khi Bác qua đời!

Một môi trường công tác mới với vô số những việc và ấn tượng mới mẻ... Cũng dao cũng kéo cũng chỉ khâu và những bộ đồ giải phẫu, có điều lần đầu được trông thấy và tiếp xúc với những thiết bị hiện đại với những thao tác điêu luyện và với mục đích hoàn toàn khác! Rồi các loại hoá chất. Nhiều hôm dị ứng tay, mắt sưng vù, đầu nhức như búa bổ...

Nhưng cả ba anh em đều thấm triệt cái nhiệm vụ lẫn sứ mạng mà mình đang thực hiện bắt đầu bằng sự giới thiệu của Viện sĩ X.X Đêbốp. Các đồng chí đang ở trong khu vực của Lăng Lênin mà căn phòng này cũng như khu vực đây, cũng như công nghệ các đồng chí sắp được biết lần đầu tiên có công dân không phải của Liên bang Cộng hòa XHCN Xô Viết được tiếp cận!

Họ được các GS viện sĩ trực tiếp chăm sóc thi hài V. Lênin (giai đoạn sau) và những người trực tiếp chăm sóc thi hài  lãnh tụ Bungari Đimitơrốp (từ giai đoạn đầu) giảng dạy hướng dẫn.

Do cả ba anh em đều dùng được tiếng Pháp nên việc học tập cũng được tiến triển nhanh bởi trong số giáo sư viện sĩ trực tiếp giảng dạy hướng dẫn có Viện sĩ I.ASaratốp người Do Thái nói thông làu đến 7 thứ tiếng! Vâng cái năm ấy tôi mới ba bảy tuổi...

Ông đưa tôi coi tấm giấy mời in khá đẹp mang số 0609 của Ban tổ chức mời ông dự lễ kỷ niệm 50 năm Cách mạng Tháng Mười vào dịp ông đang học. Bây giờ những người thầy đáng kính của khoá học đặc biệt ấy, những ai còn, ai mất?

Giọng ông bồi hồi rồi chỉ tay vào tấm ảnh ngả vàng nhưng hãy còn sắc nét có hình GSVS người Do Thái thâm thấp và trông hơi dị tướng nói thạo 7 ngoại ngữ kia.

Khóa học đặc biệt ấy đã chưa hết chương trình. Lý do về sớm vào giữa năm 1968 ấy có nhiều nguyên nhân. Nhưng  cái chính là ở nhà sốt ruột, nhỡ ra anh em đang học nơi xa mà Bác có mệnh hệ nào? Mặc dù thường xuyên liên hệ với Đại sứ khi đó là ông Nguyễn Thọ Chân...

Mãi khi đặt chân đến Hà Nội, nghe loa đài oang oang báo tin máy bay Mỹ đánh phá ở những nơi này nơi kia, những địa phương đã bắn rơi máy bay Mỹ thì mấy anh em mới thở phào!

Món quà ông Lê Điều mang về cho mấy mẹ con là mấy mét vải! Đi B làm sao có quà, có vải? Phải nghĩ ra kịch bản,  một anh bạn thân tới nhà đưa vải nói là quà anh ấy mới đi công tác nước ngoài về!

Cũng thời điểm đó Tổ Y tế đặc biệt được thành lập. Trung úy BS Lê Điều, bác sĩ Quân y thuộc trung đoàn 18, sư 325 đã trải qua nhiều trận đánh của mặt trận Bình Trị Thiên khói lửa, chính thức tái ngũ với quân hàm Thượng úy.

Căng thẳng chuẩn bị

Tổ được sự chỉ đạo trực tiếp, bí mật của hai đồng chí Nguyễn Lương Bằng và Lê Văn Lương. Tới thời điểm ấy, ông mới biết Anh Cả. Hoá ra cái người cao cao đội chiếc mũ cát sùm sụp và có cái áo mặc lâu đã bợt cả màu, cổ áo rách phải lộn trái ra như thế là đồng chí Nguyễn Lương Bằng, một yếu nhân của Đảng!

Chuyện một chiến binh giữ giấc ngủ cho Người ảnh 3

BS Lê Điều

... Tôi ngồi hầu chuyện ông bà. Ơn giời, ông ở tuổi 83, bà 76 mà cả hai còn mạnh. Bao năm đã qua rồi mà những nét xúc động khi ông nhắc đến Anh Cả cứ như vừa mới hôm qua. Ông nói tới tầm nhìn xa trông rộng của cấp trên mà cụ thể là Anh Cả. Phương án bảo quản thi hài Bác bằng phương pháp cổ truyền cũng đã được tính đến.

Có lẽ đến một dịp khác, người viết bài này sẽ hầu bạn đọc những việc ông và đồng sự đã can dự tham gia vào phương án độc đáo này. Những lần ông từng ở lỳ nhiều giờ trong khu giải phẫu đặc biệt ở phố Yecsanh cùng GS Đỗ Xuân Hợp nghiên cứu kỹ thuật ướp xác một bà hoàng ngẫu nhiên tìm thấy ở một ngôi mộ cổ.

Rồi lần đương đêm về một vùng xa để khai quật và nghiên cứu mộ cổ cùng với những gian nan lẫn bất ngờ như thế nào. Rồi những công thức những nhóm hương liệu mà ông cùng đồng sự dày công sưu tầm được ra sao vv... 

Tóm lại, những lĩnh vực mới, ngoài giải phẫu ra, ông phải làm quen và phải học một cách cật lực về sinh hóa, môi trường... Do yêu cầu công việc, không hiếm khi cả nhóm quýnh quáng thậm chí cáu bẳn nhưng đồng chí Nguyễn Lương Bằng bao giờ cũng bình tĩnh khoan thai. Bà vợ ông ngồi bên khẽ khàng thêm vào, mãi sau này bà mới biết cụ Nguyễn Lương Bằng. Quả là người đức độ hiếm thấy.

Hồi cụ ốm nặng sắp mất tới thăm, gặp một chuyện là người ta mang đến cái giường mới để thay cái giường cũ ọp ẹp, cụ kiên quyết từ chối... Người ta nài nỉ, nhỡ mai kia cụ có mệnh hệ nào khách khứa thấy chiếc giường cũ nát không tiện?! Nài mãi, cụ mới bảo người nhà trả tiền chiếc giường mới ấy thì cụ mới nhận!

Chuyện của ông đang đến cái đoạn Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Liên Xô, kiêm Viện phó Viện nghiên cứu Lăng mộ Lê Nin mùa đông năm 1968, I. A. Rômacốp bí mật sang Hà Nội trực tiếp tham gia với tổ công tác đặc biệt.

Đồng chí Nguyễn Lương Bằng đã trực tiếp điều ông Nguyễn Mạnh Cầm khi đó đang công tác ở Bộ Ngoại giao (sau này là Bộ trưởng Bộ Ngoại giao) sang trực tiếp dịch cho BS Lê Điều và tổ công tác đủ thấy tầm quan trọng lẫn cấp bách của công việc! Có nhiều việc lạ, mới mẻ...

Chả hạn việc Viện sĩ I.A. Rômacốp đã chỉ thị cho cả nhóm công tác phải làm cái việc nhập tâm tất thảy những sắc thái tình cảm trên khuôn mặt của Bác Hồ qua phim ảnh, qua những cuộc tiếp xúc gặp gỡ của Bác với khách với dân với quân. Để làm gì? Hóa ra để tìm được những nét điển hình đặc trưng nhất! Những nét sau này sẽ là vĩnh cửu...

Cả nhóm tích cực học tập thử nghiệm tiếp những phần việc mà thời gian tiến hành ở bên Liên Xô còn đang dang dở. Rồi ông còn đôn đáo đi tìm loại kính đặc biệt để làm hòm kính. Nghĩ ra sáng kiến dùng bàn đá ở An Dương để thay thế bàn kim loại vv... 

Cũng trong thời điểm này, cả nhóm công tác đã thực hiện được một việc khiến những ông thầy Xô Viết rất hài lòng: tiến hành thành công  giai đoạn đầu của việc uớp xác trên một tử thi vô danh sau nhiều ngày tìm kiếm ròng rã (đạo lý người Việt chỉ cho phép làm công việc khoa học ấy trên những tử thi vô thừa nhận) phục vụ cho công việc chính yếu sau này.

Rồi cái ngày không ai muốn đó đã xảy ra... Chính trong buổi chiều mồng 2/9/1969, sau ba tiếng đồng hồ cặm cụi trong đau đớn và mẫn cán, các thầy thuốc Việt Xô, trong đó có BS Lê Điều dưới căn hầm có mật danh là 75 B bên cạnh nhà tang lễ Bệnh viện Việt Xô đã thực hiện thành công những công việc cơ bản, đầu tiên để thi hài Bác Hồ không những hiện diện trong những ngày tang lễ mà còn có thể bảo quản an toàn lâu dài.

Chuyện một chiến binh giữ giấc ngủ cho Người ảnh 4
Với các thầy thuốc Xô Viết (từ trái sang phải: BS Nguyễn Gia Quyền, BS Lê Ngọc Mân, hàng sau là BS Lê Điều và Viện sĩ I. A Saratốp nói được 7 thứ tiếng. Mátxcơva 1968)

Như một tài liệu đã mô tả Để giữ cho chân dung Bác được nguyên vẹn, họ đã nâng niu từng sợi tóc, sợi râu, từng tế bào trên gương mặt và đôi bàn tay của Bác. Đặc biệt là các chi tiết ở mặt và miệng đòi hỏi phải làm tỉ mỉ công phu. Mỗi mũi tiêm mỗi đường thuốc đều phải cân nhắc kỹ trước khi tiến hành nhằm đạt kết quả cao nhất... (Nguyễn Trí Huân - Giữ yên giấc ngủ của Người- NXB QĐND-2000.Trg 45).

Rồi ngay đêm đó, lại đưa Bác lại trở lại Hội trường Ba Đình. Ông nhớ đêm đó khuya lắm nhưng Tổng Bí thư Lê Duẩn vẫn ở đó, mặt hốc hác. Các đồng chí có yêu cầu gì không? - Tổng Bí thư Lê Duẩn hỏi các thầy thuốc Việt Nam khi công việc đã hoàn tất.

Thể theo nguyện vọng của mọi người, TBT Lê Duẩn đã cho phép đồng chí Siêu (người đặc trách ghi những bức hình trong thời điểm đau thương ấy) chụp sáu thầy thuốc Việt Nam bên Bác...

Lời hứa quốc gia

Sau những ngày tang lễ, một thử thách đặt ra không những đối với các thầy thuốc Việt Nam mà cả dân cả nước là các thầy thuốc Liên Xô đề nghị qua ý kiến của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô A.N. Côxưghin, Trưởng đoàn nhà nước Liên Xô sang dự lễ tang là phải đưa thi hài Bác sang Liên Xô để bảo quản giữ gìn vì sợ rằng khí hậu nhiệt đới nóng ẩm không thích hợp!

Đành một nhẽ việc giữ gìn thi hài Bác bên ấy sẽ an toàn nhưng đi thì vậy, còn cái sự về ai dám chắc ở thì tương lai không có trục trặc này khác? Tổ công tác đặc biệt trong đó có ông Điều phải thay mặt cho Nhà nước Việt Nam trả lời câu hỏi, ngay tại Việt Nam và  điều kiện ở Việt Nam, đảm bảo được việc gìn giữ lâu dài thi hài chủ tịch Hồ Chí Minh!

Qua nhiều lần bàn thảo, truyền thống độc lập tự chủ sáng tạo vốn tiềm tàng cùng kiến thức, tay nghề của các thày thuốc Việt Nam được lĩnh hội qua các chuyên gia Xô Viết đã thuyết phục được Thủ tướng Liên Xô hay lý do gì nữa...

Thủ tướng Liên Xô đã cho phép Viện sĩ X.X Đêbốp (khi đó mới được cử sang) sử dụng ngay chiếc chuyên cơ của ông về Matxcơva gấp lấy thêm dụng cụ thuốc men phục vụ cho công tác đặc biệt!

Hành trình của thượng uý Lê Điều tiếp tục men theo những chiến công mà những đơn vị tiền thân của Bộ Tư lệnh Lăng sau này tạo dựng: Nhà hầm đặc biệt 75 A, 75B ở Hà Nội. K9 hay K84 ở Đá Chông, K2 ở Hoà Bình. Tháng 12 năm 1969, đưa Bác từ B.75 lên K84. Năm 1971, chuyển Bác từ K84 về Hà Nội. Rồi lại đưa Bác lên K84. Rồi từ K.84 về K2.

Những lần di chuyển trong mưa lũ gió rét, ban ngày hoặc giữa đêm khuya hay nắng như đổ lửa, trong tầm soi mói của không quân Mỹ và phải giữ bí mật tuyệt đối như vậy là một chiến công dũng cảm sáng tạo của cán bộ, chiến sĩ bởi họ không được phép sai lầm thất bại. Phải đảm bảo nhiệt độ trong xe chở thi hài Bác cộng trừ (+, -) 16 độ C trong khi chưa có xe đặc dụng.

Thời gian di chuyển không quá 4 tiếng. Độ xóc cho phép, nôm na là cốc đựng nước tính đến miệng 3 phân không có giọt nào sánh ra ngoài! Biết bao giọt mồ hôi do hoảng hốt lo sợ bởi các tình huống không lường trước đột ngột phát sinh đã túa trên gương mặt của các thầy thuốc Việt - Xô! Nhưng do thực hiện và tuân thủ nghiêm ngặt các qui trình làm thuốc nên chưa có một trục trặc xảy ra dù nhỏ.

Đi B ngay ở gần nhà

Do đặc thù nghiệt ngã của việc bảo quản thi hài Bác, nói nôm na là làm thuốc và do công tác giữ bí mật nên có thời gian ở ngay Hà Nội mà thượng uý Lê Điều cũng như anh em phải ở lỳ bên căn nhà hầm 75B ở bệnh viện 108.

Bà vợ ông chỉ biết chồng đang đi công tác! Thật ngay gần nhà mà giống như đi B. Tổ công tác chỉ biết vùi đầu vào công việc dưới sự chỉ đạo riết róng khe khắt của chuyên gia bạn.

Tỉ mỉ,  chăm chỉ, thận trọng, âm thầm và cả quyết liệt nữa, họ đang tính đến chủ đích cho cái ngày không phải phiền bạn nữa?! (Cái ngày, cái thời điểm độc lập hoàn toàn tự chủ trong công tác đặc biệt này đã diễn ra vào năm 1992!). Nhưng cũng có khi rảnh...

Những khi ấy ông trèo lên tầng thượng, dõi cặp mắt về phía con đường dẫn qua nhà ông gần ngay bệnh viện xem con gái có bất thần đi học qua không? Một trong những nỗi sợ dai dẳng là có được phép ra phố, bất ngờ chạm phải người thân hay đồng nghiệp, bạn bè hỏi đi đâu, bây giờ đang làm gì thì nói năng ra làm sao, thể nào cũng lộ! Thôi tốt nhất là chẳng dám đi đâu sất!

Thời gian ở K.84, ông có những lúc rảnh nghĩ về cái căn hộ chật chội 7,5 mét vuông của gia đình ở khu tập thể bệnh viện. Đó là một cái nhà tắm được cải tạo lại. Tranh thủ lúc rỗi, ông đi cắt tranh rồi tỉ mẩn đánh gianh theo cái cách của những anh vụng! Rồi ông đi rừng cách xa đơn vị chặt bương với tre lúc thì một vài cây. Thứ ngâm vội thứ chưa.

Ông đang âm thầm tính toán chuẩn bị cho cái nhà tre sẽ cất trên tầng thượng của khu tập thể. Nhờ xe đơn vị đi đi về về, vật liệu để dựng nhà theo cách tính của ông cũng đã tập kết về Hà Nội. Căn nhà tre lá ấy được dựng lên thật. Đồng chí Vũ Kỳ một lần tới chơi, cười rồi lắc đầu ôi cái nhà của ông Lê Điều!

Chuyện một chiến binh giữ giấc ngủ cho Người ảnh 5

Các thầy thuốc Việt Nam và Liên Xô, Hà Nội 1969 - Ảnh tư liệu gia đình BS Lê Điều

Chả biết ông Vũ Kỳ cười gì nhưng ông quả khéo léo chuẩn xác trong công tác đặc biệt kia nhưng cái việc làm nhà thì khác! Năm đầu, cả nhà khốn khổ dùng giấy dầu chắm dặm tứ tung chỗ này chỗ khác do dột. Do mọt đục. Năm thứ hai chỉ vài trận gió sơ sơ có cấp bốn năm chi đó thì cái nhà của ông Lê Điều được xếp gọn một góc ở dạng nguyên vật liệu!

Thành tựu làm kinh tế những năm Lê Điều trên rừng ấy là tăng gia trồng sắn với anh em. Họ chia cho ông. Ông cặm cụi chế thành bột sắn. Bà vợ ông cười, cho đến giờ hai cô con gái đầu của ông bà hãi nhất là cái hương bột sắn, bánh sắn.

Bà đã tỉ mẩn hấp đồ lên nhưng chắc ăn mãi phải ngán? Nhưng những năm khó khăn ấy, bột sắn là thứ quí đối với bà vợ và ba đứa con nhỏ... Ông thì đi biền biệt với công tác đặc biệt mà mãi sau này bà mới tình cờ biết được! Mà chả phải thời gian ấy...

Ông vào bộ đội rồi học trường Y kháng chiến ở Chiêm Hóa cùng lớp với ông Phạm Song, Bộ trưởng Bộ Y tế sau này. Sau đó là liên miên các trận đánh của trung đoàn 18. Bà vò võ ở vùng tự do Ninh Bình. Hoà bình lập lại, bà đi học Dược rồi về công tác ở Hà Tây ông thì ở Hà Nội. Gần nhau được ít năm thì ông biền biệt với công tác đặc biệt này.

Một lần nhân ngày lễ, ông được chuyên gia biếu một tấm drap trải giường trắng muốt thêu rất đẹp. Ông mang về, hai vợ chồng ngắm nghía mãi định bụng sẽ thay cái vỏ chăn tiết kiệm được kết từ bằng hàng chục mảnh vải nhiều mầu khác nhau đã tã...

Nhưng ông chợt nói với bà cái qui định công tác rằng... Đôi hồi, nhưng bà đồng ý với ông là cứ mang cái drap báo cáo tổ chức đã. Ông được hoan nghênh nhưng tấm drap phải sung vào công quĩ! Bà cười, cái lần ấy không được may như cái hồi ông đang là Trưởng khoa Ngoại bệnh viện Việt Xô. Một phu nhân của vị Đại sứ nọ nhờ có ông mà thoát khỏi một chứng bệnh nguy kịch.

Họ biếu ông thứ này thứ khác nhưng cũng như nhiều lần lâm vào những hoàn cảnh trả ơn giữa bệnh nhân với thầy thuốc, ông khéo léo từ chối... Khi  hết nhiệm kỳ công tác ở Việt Nam trở về nước, họ gửi biếu ông một cái đài bán dẫn qua đường ngoại giao. Ông đành mang đến tổ chức, nhưng tổ chức bảo ông cứ dùng!

Tuổi già yên tĩnh

...Đầu năm 1980, tại Bộ Tư lệnh Lăng, ông hào sảng ký vào biên bản kiểm nghiệm giữa Việt Nam và Liên Xô về tình trạng bảo quản thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh đang ở tình trạng tốt nhất. Và tay nghề chuyên môn trong Tổ công tác đặc biệt cũng đang vững nhất! Sau đó, ông chuyển về công tác ở BV Quân y 103 với quân hàm đại tá. Những năm làm chuyên gia Y tế ở Ăngôla, hình như ông không gặp may?

Bên ấy có nội chiến nên công việc lẫn khoản tài chính thanh toán cho các chuyên gia y tế lẫn giáo dục cũng trục trặc... Bởi thế nên thấy 5 năm ông chưa về, bà sang đó để phụ giúp cơm nước cho ông, phụ giúp luôn cả chuyên môn cho ông nữa...

May mà hai ông bà đã lành lặn thoát khỏi xứ bom đạn ùng oàng ấy và mới nhiều năm sau mới thanh thản bên đứa cháu nội trong căn hộ ấm cúng. Căn hộ khang trang mà các con mới sắm cho ông bà mãi tận ngoại thành nhưng yên tĩnh.

Chao ôi, nhiều người tài năng tận tụy lắm. Tôi nhớ nhiều đến BS Mân, BS Quyền đã mất. Như BS Châu, như y sĩ Hát, hộ lý Ảm đã bao năm gắn bó cùng! Tôi chỉ từng là một người lính trong một đội quân tận tụy và tài năng với nhiều chiến công âm thầm mà bây giờ người ta gọi Bộ tư lệnh Lăng...

Ông đã lắc đầu và nói vậy khi người bạn đồng nghiệp cùng đi, chả biết nói thật hay vui rằng ông là một trong những người đã từng nắm giữ một trong những bí mật của thế kỷ hai mươi?

Lúc chia tay, tôi nhớ với chất giọng hào hứng, ông đang nói cái đoạn ông bà về nhận họ Lê ở chân núi Vân Trinh... Rồi thư mới nhất của mấy cháu ở Luanđa (Ăngôla) được ông cứu sống nhận ông làm bố nuôi...

 Hà thành thu Sửu

MỚI - NÓNG
Nhiều chính sách mới có hiệu lực từ tháng 4/2024
Nhiều chính sách mới có hiệu lực từ tháng 4/2024
TPO - Từ tháng 4/2024, nhiều chính sách mới có hiệu lực như: sửa đổi, bổ sung một số điều của quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông; không xét danh hiệu “Lao động tiên tiến” với người tuyển dụng dưới 6 tháng; quy định mới về xét danh hiệu "Thầy thuốc nhân dân", "Thầy thuốc ưu tú"...
Công an thông tin về vụ múc đất cao tốc mang đi bán
Công an thông tin về vụ múc đất cao tốc mang đi bán
TPO - Lãnh đạo Công an huyện Krông Pắc (Đắk Lắk) cho biết, việc khởi tố 2 bị can liên quan múc đất công trình cao tốc Khánh Hoà - Buôn Ma Thuột mang đi bán là hồi chuông cảnh báo. Công an huyện sẽ kiểm tra, xử lý các xe quá khổ, quá tải, nhất là việc múc đất của dự án đổ đi nơi khác không đúng quy định.