Phát biểu tại cuộc hội thảo "Quốc triều hình luật-những giá trị lịch sử và đương đại góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền ở Việt Nam", được tổ chức tại Thanh Hoá ngày 17-18/3/2007, Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng khẳng định: Quốc triều hình luật là một di sản pháp luật đặc sắc và độc đáo của dân tộc ta. Đây là bộ luật không chỉ có ý nghĩa đối với Việt Nam mà còn có ý nghĩa đối với các nhà nghiêm cứu trên thế giới.
Hội thảo này là dịp để các nhà luật học, nhà sử học, cán bộ quản lý nghiên cứu, tiếp thu và vận dụng những tư tưởng luật pháp tiến bộ, những bài học, kinh nghiệm quý báu của cha ông ta trong thời đại mới. Đây cũng là việc làm rất cần thiết và có ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong bối cảnh đất nước ta đang xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh:
Trước hết, cần khẳng định những giá trị lập pháp to lớn của Quốc triều hình luật như là một phương tiện, công cụ hữu hiệu để Nhà nước quản lý xã hội, trị vì đất nước với những tư tưởng lập pháp rất gần với tư tưởng pháp luật hiện đại. Sự kết hợp pháp trị với đức trị trong đạo trị quốc, an dân; mối quan hệ giữa pháp luật với phong tục tập quán.
Đặc biệt là những yếu tố đặc sắc về kỹ thuật lập pháp từ cơ cấu Bộ luật đến cách thể hiện về mặt hình thức, quy định rõ ràng, cụ thể từng hành vi, chế tài xử phạt. Từ tổ chức một cách hợp lý bộ máy Nhà nước Trung ương tập quyền đến cải cách hành chính ở địa phương. Việc chấn chỉnh chế độ quan lại đều dựa trên nguyên tắc đề cao phẩm hạnh, đạo đức, chú trọng tài ba, trí tuệ, học vấn.
Điều đáng lưu ý là những bài học kinh nghiệm về đấu tranh phòng chống tham nhũng một cách toàn diện với những giải pháp đồng bộ, thiết thực thời vua Lê Thánh Tông rất có ý nghĩa đối với việc thực hiện chủ trương chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta.
Vấn đề này cần được tiếp tục nghiên cứu, tham khảo để vận dụng những kinh nghiệm có giá trị lịch sử vào cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng hiện nay.
Mặt khác những kinh nghiệm về tổ chức hệ thống tư pháp, về thủ tục tố tụng, với tư cách và phẩm hạnh, đạo đức của những người xét xử bảo đảm cho công lý được thực thi đúng và nghiêm cần được các nhà luật học nghiên cứu một cách sâu sắc, kỹ lưỡng để vận dụng vào cải cách tư pháp ở Việt Nam...
Qua 16/22 bài tham luận được trình bày hầu hết các nhà nghiên cứu, nhà khoa học đã tập trung làm rõ những giá trị lịch sử của Quốc triều hình luật, đánh giá cao vai trò của Bộ luật này trong quá trình lập pháp của nước ta. Từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm để vận dụng sáng tạo trong việc xây dựng Nhà nước pháp quyền hiện nay.
Hội thảo cũng ghi nhận một số kết quả nghiên cứu mới, có giá trị về Quốc triều hình luật, đồng thời cũng gợi mở thêm nhiều vấn đề để các nhà nghiên cứu, nhà khoa học, nhà quản lý và những ai quan tâm đến Bộ luật này tiếp tục nghiên cứu sâu thêm.
