Theo Cục trưởng Cục Chống tham nhũng (Thanh tra Chính phủ) Phạm Trọng Đạt, theo quy định, khi có dấu hiệu kê khai bất hợp lý, tài sản tăng bất thường mới có căn cứ để xem xét. Hoặc khi có đơn tố cáo về tài sản, có vấn đề gì trong việc bổ nhiệm, đề bạt cán bộ mà cần xác minh, thẩm định để đánh giá cán bộ thì mới có căn cứ để kiểm tra. Còn hầu hết việc kê khai tài sản đều do tự nguyện, tự giác, cho nên không thể kiểm tra hết được.
Lâu nay, mỗi khi tài sản của ai đó tăng, giảm bất thường mới yêu cầu phải giải trình nguồn gốc. Tuy nhiên, dù vì lý do gì thì cũng phải giải trình rõ ràng, có căn cứ, và phải hợp lý. Cán bộ, lãnh đạo có 10 tỷ đồng mà lại bảo do đi nuôi lợn, nuôi gà, lấy đâu mà lắm thế? Cứ giải thích cho xong, giải thích bất hợp lý thì không ai chấp nhận được.
Tới đây khi sửa luật, chúng tôi đề nghị những diện cán bộ trước khi được bổ nhiệm bắt buộc phải xác minh tài sản, coi đó là điều kiện để đề bạt, không để như trước kia nữa. Phải xem xét cán bộ theo hướng nếu không trung thực trong kê khai tài sản thì không đủ điều kiện để bổ nhiệm, đề bạt. Việc sửa đổi Luật Phòng chống tham nhũng đang theo hướng tăng cường kiểm soát, quản lý đối tượng cần kê khai.
Cũng có nhiều ý kiến đề xuất cần mở rộng đối tượng kê khai là vợ con, người thân của cán bộ công chức, nhưng cũng lại có người nói rằng, mở rộng quá sẽ không quản lý được, nên cần xem xét kỹ. Tôi cho rằng, phải quy định cả đối tượng người thân cán bộ cũng phải kê khai tài sản, bởi thực tế đang có chuyện chuyển tài sản cho người thân.
Mặt khác, khi có tình trạng kê khai tài sản không hợp lý, kê khai sai, ta vẫn chưa có hướng xử lý triệt để. Chúng ta mới chỉ xử lý được về con người thôi, còn về tài sản rất khó khăn trong xử lý, vì chưa có cơ chế pháp luật. Ở nước ngoài, với những tài sản bất hợp lý, giải thích không rõ nguồn gốc sẽ bị tịch thu ngay, nhưng chúng ta chưa làm được như thế.
Tới đây khi sửa luật cần đề nghị phải hình sự hoá các tài sản bất hợp pháp, không giải trình rõ nguồn gốc. Chưa làm được cái đó thì chưa thể kê khai chính xác được. Tuy nhiên, đây là cái khó, cần phải nghiên cứu kỹ để chỉnh sửa.
