Các hộ dân trồng rừng ở đây cho biết: “Cách đây mấy chục năm, chúng tôi thấy đất đai Nhà nước để hoang không làm gì nên tiến hành khai hoang phục hóa trồng rừng. Nhiều năm sau đó, chúng tôi cũng chẳng thấy ai đến hỏi han, thắc mắc gì. Song nay Cty Đ9 đòi thu hồi làm chúng tôi rất hoang mang, lo lắng”.
Giữa tháng 2/2017, chúng tôi đến khu vực rừng, nơi đang xảy ra hiện tượng gần như là tranh chấp, giữa một bên là người dân khai thác đất trồng rừng và một bên là Cty Đ9 quản lý rừng và đất rừng. Khu vực này có hai loại cây trồng là cây rừng kinh tế và cây hoa màu mà đa phần là sắn được trồng sau một chu kỳ thu hoạch rừng. Ông Trần Minh Dũng (thôn Cam Phú 3, xã Cam Thành) thở dài: “Người dân thấy đất rừng bỏ trống thì trồng cây nhằm xóa đói giảm nghèo. Mấy mươi năm cũng chả thấy ai ngăn cấm. Bà con bỏ công và vay vốn ngân hàng để đầu tư trồng rừng, song giờ bị thu hồi thì khó có thể xóa đói giảm nghèo được”.
Thực tế cho thấy người dân tổ chức khai hoang đất để trồng rừng kinh tế, cây hoa màu đã diễn ra từ hàng chục năm nay không chỉ ở xã Cam Thành mà còn nhiều nơi khác trên địa bàn huyện Cam Lộ như ở xã Cam Tuyền. Xã này có đến 200ha đất do bà con khai hoang kiểu như ở Cam Thành để trồng rừng kinh tế và cây hoa màu, đến nay đã thu hoạch qua nhiều chu kỳ khai thác. Ông Nguyễn Văn Tâm (thôn Tân Lập, xã Cam Tuyền) bày tỏ: “Dân ở đây khai hoang phục hóa từ những năm 1977, 1978 tức là từ trước lúc Cty Đ9 có mặt ở đây. Cho nên lúc Cty nói thu hồi đất, bà con chúng tôi khó có thể đồng tình”.
Thấu tình đạt lý
Cty Đ9 có 100% vốn Nhà nước, được Nhà nước giao quản lý và sử dụng hơn 4.000ha rừng trên địa bàn huyện Cam Lộ, trong đó có gần 3.200ha rừng sản xuất và hơn 900ha rừng phòng hộ đầu nguồn.
Theo báo cáo của Cty Đ9, việc xâm lấn đất rừng và rừng trên địa bàn huyện này là cực kỳ nghiêm trọng, với diện tích bị xâm lấn đến nay đã gần 1.000ha trong tổng số hơn 4.000ha mà Cty quản lý. Trước tình hình này, lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Trị đã khẩn trương chỉ đạo các ban ngành và địa phương vào cuộc. Theo đó, ngày 13/9/2016, tại huyện Cam Lộ đã diễn ra một cuộc họp do Sở TN&MT Quảng Trị chủ trì với sự tham gia của lãnh đạo Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Trị, UBND huyện Cam Lộ và các lãnh đạo chính quyền 3 xã Cam Thành, Cam Tuyền, Cam Chính cùng với lãnh đạo Cty Đ9. Tại cuộc họp này, Giám đốc Cty Đ9 Nguyễn Hồng Thái đã thừa nhận công tác quản lý của Cty thời gian qua là yếu kém. Tựu trung các ý kiến trong cuộc họp đều thống nhất cao là việc thu hồi đất rừng cần phải có lộ trình; quan tâm đến tính lịch sử của vấn đề cũng như đời sống người dân; cần chú trọng đến biện pháp tuyên truyền giáo dục, bên cạnh việc thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật và Cty Đ9 cần chú trọng phối hợp, thống nhất với các địa phương, các ngành trong quản lý và bảo vệ rừng.
Ông Lê Văn Thanh, Phó Chủ tịch UBND huyện Cam Lộ thẳng thắn: “Chúng ta luôn luôn yêu cầu và mong muốn người dân sống và làm việc theo hiến pháp và pháp luật, trong đó có pháp luật bảo vệ rừng. Rất cần phải nghiêm khắc với những đối tượng cố tình ngoan cố làm trái pháp luật. Song mặt khác cũng cần quan tâm đến nguyện vọng và lợi ích chính đáng của hàng trăm hộ dân, cốt tìm cho ra một giải pháp tối ưu an sinh để an dân”.
Trao đổi với PV Tiền Phong ngày 22/2, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Hà Sĩ Đồng nhìn nhận tình hình xâm lấn dẫn đến thất thoát rừng và đất rừng là do chủ rừng quản lý còn lỏng lẻo, các cơ quan thừa hành pháp luật xử lý chưa nghiêm, chưa dứt điểm, chưa quyết liệt, việc xử lý những nguyện vọng bức xúc về đất đai của người dân chưa được quan tâm đúng mức. “Người nông dân đã bỏ công sức nhiều năm, cùng tiền bạc chắt chiu dành dụm để đầu tư trồng rừng, mong xóa đói giảm nghèo là một việc làm chính đáng. Bởi vậy chính quyền và các cơ quan chức năng tỉnh Quảng Trị, huyện Cam Lộ cần phối hợp với Cty Đ9 có một giải pháp thấu tình đạt lý nhằm tránh sự thiệt thòi cho người trồng rừng”, ông Đồng nói.
