Ngay khi chiếc Boeing 747 của Hàng không Mỹ từ San Francisco hạ cánh xuống sân bay Tân Sơn Nhất, tôi đã cảm nhận được những đổi thay tại Việt Nam kể từ chuyến đi đầu tiên cách đây 12 năm. Khi đó Việt Nam vẫn bị Mỹ cấm vận kinh tế. Các thành phố không có taxi, internet, điện thoại di động, không khách sạn 5 sao và tất nhiên không có chuyến bay thẳng từ Mỹ.
Hai năm sau chuyến đi đầu tiên, tôi lại đến Việt Nam khi đất nước này đang ở trong cơn sốt đầu tư nước ngoài. Các toà nhà cao tầng, nhà máy, khu nghỉ mát sang trọng đua nhau mọc lên...Khi châu Á ở trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 1997, Việt Nam cũng bị ảnh hưởng, nhưng đã phục hồi nhanh chóng.
Giờ đây khi tôi đến TP Hồ Chí Minh để viết bài trong dịp kỷ niệm 30 năm ngày giải phóng miền Nam, mọi thứ cứ như một giấc mơ. Luật sư Milton Lawson của hãng luật Freshfields Bruckhaus Deringer đã làm việc ở Việt Nam hơn 10 năm, tâm sự: “Thậm chí những người khó tính nhất, trong đó có tôi, cũng nói mọi thứ đã tốt hơn nhiều”.
Nhà đầu tư người Mỹ Carey Zesiger đang có kế hoạch xây dựng hệ thống rạp chiếu phim tại Việt Nam đánh giá cao tiềm năng của đất nước này. Mọi nơi trong thành phố đều nhộn nhịp, sầm uất. Khi tôi tới đây lần đầu chỉ có xe ô tô do Nga sản xuất, nay các nhãn hiệu danh tiếng của Nhật, Đức, Mỹ...tràn ngập các thành phố lớn.
Sự phát triển của Việt Nam trong tương lai phụ thuộc vào thế hệ hậu chiến, thường chiếm tới hơn một nửa dân số trong các thành phố. Tôi không thể tính hết số ông chủ, bà chủ tuổi dưới 30. Họ không chỉ là người thành phố mà còn là những người đến từ những vùng quê nghèo đói và có cả Việt kiều từ nước ngoài trở về.
Henry Nguyễn, rời Việt Nam cùng gia đình năm 1975, hiện đang quản lý một quỹ đầu tư hơn 100 triệu USD của IDG và nhiều cơ sở kinh doanh khác. Còn nhiều Việt kiều thuộc thế hệ hậu chiến đang kinh doanh rất năng động và gặt hái thành công khi trở về quê hương.
Tiến sĩ trẻ Nguyễn Hữu Lê từ Canada về Việt Nam cuối những năm 1990 để đầu tư vào ngành công nghiệp phần mềm máy tính còn khá mới mẻ. Hiện anh đang điều hành một cơ sở có tên là TMA với hơn 500 kỹ sư chuyên viết phần mềm. TMA của anh hiện đại không thua kém bất kỳ một cơ sở phần mềm nào ở Bắc Mỹ.
Tạm biệt những ông chủ trẻ, tôi đã thực hiện nhiều cuộc khảo sát tới các thành phố mà trước đây mình từng đến. Mọi thứ thay đổi quá nhanh, các nhà máy liên doanh, khu nhà ở cao tầng, siêu thị, biệt thự... thay cho những cánh đồng lúa và làng mạc.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn ở giai đoạn phát triển ban đầu. Thu nhập bình quân đầu người mới đạt khoảng 540 USD, dù ở TP Hồ Chính Minh con số này cao gấp 4 lần. Tôi tin rằng chỉ trong một thời gian ngắn nữa Việt Nam lại có được những bước phát triển thần kỳ khác dựa trên những tiềm năng và cơ hội sẵn có.
Việt Nam là một trong những nước đứng đầu thế giới về xuất khẩu cà phê, gạo và đã gia nhập vào mạng lưới xuất khẩu dầu thô. Kể từ khi ký Hiệp định thương mại song phương với Mỹ, xuất khẩu đã tăng gấp 4 lần. Đến khi Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) chắc chắn xuất khẩu sẽ còn tăng nhanh hơn nữa với các mặt hàng truyền thống của nước này.
