 |
| Bắt lộc bánh chưng ở Đền Hùng ngày Giỗ Tổ . Ảnh: Toan Toan |
Diễn ra ngay sau khi Bộ trưởng Hoàng Tuấn Anh đăng đàn trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội về tình trạng lễ hội tổ chức tràn lan lãng phí, không khí Hội nghị đánh giá công tác quản lý và tổ chức lễ hội năm 2010 khá nóng.
Một số đại biểu ngành văn hóa đáp lại cơn bức xúc của dư luận bằng sự bức xúc không kém. Theo bà Lê Thị Minh Lý, Phó Cục trưởng Di sản (Bộ VH-TT&DL): “Nói quá nhiều lễ hội, nên dẹp bớt, tức là đánh đồng giữa lễ hội dân gian với các festival, các sự kiện mới. Bảo vệ lễ hội dân gian là bảo vệ sự đa dạng văn hóa”.
Đa số đại biểu cho rằng sự lãng phí tràn lan rơi vào các lễ hội mới, các festival mà các địa phương đang đua nhau tổ chức để quảng bá du lịch hoặc kỷ niệm sự kiện nào đó.
Đại biểu Nguyễn Đạo Toàn đưa ra một số ví dụ điển hình về tình trạng lãng phí và biến tướng: “Tôi chụp được ảnh ở chùa đền Côn Sơn, Kiếp Bạc (Hải Dương), ngựa chiến xếp thành hàng dài, hình nhân thế mạng cao như núi. Phủ Dày (Nam Định) cũng vậy.
| Sáu tháng đầu năm nay, có 18 festival, 8 tuần lễ văn hóa thể thao và du lịch, 5 lễ hội dân gian lớn, 7 lễ hội lịch sử cách mạng và tôn giáo được tổ chức trong cả nước. Chưa kể 6 festival khác đang xếp hàng chờ tới lượt trong quý ba. |
Người ta biến bà Chúa Kho từ người giữ kho thành bà chúa cho vay. Khai ấn đầu năm thành phát ấn, chen lấn, xô đẩy. Các di tích tràn lan hòm công đức. Lễ hội ngày càng mắc bệnh chạy theo những cái nhất để lập kỷ lục”.
Ông Vũ Xuân Thành, Chánh thanh tra Bộ VH-TT&DL chỉ ra: “Các địa phương còn thiếu kiên quyết trong quản lý. Lễ hội nào cũng có ban kiểm tra liên ngành nhưng không ai kiểm tra, nhắc nhở, nên biến tướng, thương mại hóa là đương nhiên. Hình như ở địa phương vẫn sợ cái gì đó.
Tất nhiên họ cũng có cái khó. Nhất là khi lễ hội được giao cho các công ty làm thì ngành văn hóa địa phương càng khó quản lý, can thiệp vì mối quan hệ giữa họ với người đứng đằng sau. Tuy nhiên, nếu kiên quyết thì có thể làm được”.
Rất nhiều ví dụ về sự lãng phí, biến tướng. Từ lập am thờ giả, buôn thần bán thánh của các lễ hội dân gian đến những kỷ lục dở khóc dở cười như bánh chưng hỏng, chai rượu kích thước lớn… ở một lễ hội cấp quốc gia như Giỗ Tổ 2010.
Tuy nhiên, điều được mong chờ ở hội nghị là sự dám nhận trách nhiệm cũng như việc tìm ra gốc rễ và các giải pháp cụ thể để khắc phục tình trạng này thì hầu như bỏ ngỏ.
Một nguyên nhân lí giải cho tình trạng lễ hội mất bản sắc là sự tham gia của các công ty tổ chức sự kiện. Họ được coi là thủ phạm của tình trạng sân khấu hóa lễ hội, khiến người dân bị bội thực bởi hàng loạt lễ hội với kịch bản na ná nhau.
Một số đại diện Bộ VH- TT&DL lên án việc nhiều địa phương để các công ty này can thiệp vào lễ hội. Tuy nhiên, những lễ hội do chính Bộ VH-TT&DL chủ trì cũng có sự tham gia của các công ty thì không được nhắc tới.
Dù hội nghị không đạt mục đích “chốt được các vấn đề cụ thể” nhưng Bộ VH-TT&DL đã có thể hiện cụ thể để hạn chế tình trạng lộn xộn bằng thông báo sẽ xem xét việc tổ chức luân phiên các ngày hội văn hóa vùng miền. Hiện nay, hàng loạt ngày hội văn hóa vùng miền như Ngày hội văn hóa vùng Đông Bắc, Tây Bắc, đồng bằng sông Hồng, Tây Nguyên, Khmer… được Bộ tổ chức luân phiên 2 năm/lần.
“Chúng tôi rất tôn trọng ngày hội của các vùng miền nhưng sẽ xem xét, có thể làm 4-5 năm/lần”- Bộ trưởng Hoàng Tuấn Anh kết luận.
