Đua nhau "tính sổ" dân nghèo

Chị Phạm Thị Phương (Phú Vang) khó khăn lắm mới vay được vài triệu đồng tín dụng HSSV, nay lại rất hoang mang chuyện trả lãi .

Từ năm 2007, thực hiện chủ trương của Chính phủ về tín dụng đối với học sinh, sinh viên (HSSV), Ngân hàng CSXH huyện Hương Trà lần lượt cho hơn 130 hộ khó khăn xã Hương Vân vay vốn phục vụ học hành của con em, theo hình thức ủy thác về địa phương.

Theo quy định, thời gian trả nợ gốc và lãi vay lần đầu tiên chỉ được tiến hành ngay sau khi HSSV có việc làm, có thu nhập nhưng không quá 12 tháng kể từ ngày kết thúc khoá học. Tuy nhiên, tại xã Hương Vân, rất nhiều hộ vay phải bấm bụng, xoay xở đủ cách để trả lãi, mặc dù con em đang đi học tại các trường trung cấp, cao đẳng, đại học.

Đáng chú ý, ngay trong hai đợt giải ngân ngày 17-10-2008 và ngày 28-3-2009, ông Lê Minh Hoá, cán bộ xã Hương Vân, đã cho thu lãi các hộ vay khi đến giao dịch tại UBND xã. Trước đó, do một vài hộ có nhu cầu trả lãi trước hạn, nên việc thu lãi đã được cán bộ địa phương "áp dụng" đại trà ở hầu hết các hộ vay tín dụng HSSV trên địa bàn.

Bà Trần Thị Minh Châu, Giám đốc Ngân hàng CSXH Hương Trà, phân trần: "Ngân hàng không có chủ trương thu lãi trước hạn đối với khoản tín dụng HSSV. Tại Hương Vân, do dân tự nguyện nộp nên cán bộ địa phương thu, nhưng lại không tự giác nộp cho ngân hàng".

Bà Châu cũng thừa nhận, ngân hàng có sơ suất trong quá trình kiểm tra, giám sát khoản vay. "Tôi nhiều lần yêu cầu ông Hoá gửi toàn bộ danh sách nộp lãi và tiền lãi cho ngân hàng, nhưng ông này vẫn cố tình lần lữa", bà Châu cho biết. Còn theo thông tin từ ông Nguyễn Văn Phô, Trưởng Công an xã Hương Vân: "Với dấu hiệu chiếm dụng lãi vay ngân hàng của ông Hoá, Công an xã đã báo cáo Công an huyện Hương Trà".

Theo tìm hiểu của phóng viên, nhiều địa phương ở Hương Trà cũng để xảy ra tình trạng thu lãi trước hạn, thậm chí chiếm dụng lãi trái quy định đối với khoản tín dụng HSSV.

Sôi nước mắt

Tại huyện Phú Vang, nhiều trường hợp dân nghèo muốn vay được tiền phải mất nhiều thời gian về xã lên huyện, thậm chí nhiều lần rơi nước mắt vì ấm ức.

Dân Phú Vang trả lãi ngân hàng chỉ sau 4 tháng vay khoản tín dụng HSSV.

Bà Phạm Thị Phương (thôn Xuân Ổ, xã Phú Xuân) than thở: "Mất mấy tháng trời qua xã rồi lên huyện, tui mới nhận được tiền vay cho con bé đi học cao đẳng y tế. Khó khăn như ri, có dám vay nhiều mô. Mấy hộ xung quanh vay tối thiểu được 4 triệu đồng một lần, riêng tui thì ngân hàng kỳ kèo cho vay chỉ 3 triệu đồng.

Nghe mấy chị hội phụ nữ nói, sắp tới phải trả lãi vay. Căng lắm, có lẽ để con bé nghỉ học". Ngay lãnh đạo cấp xã cũng bức xúc trước cách hành xử tùy tiện của nhân viên ngân hàng.

Ông Võ Văn Cho, Bí thư Đảng ủy xã Phú Xuân cho biết: "Nhiều lần chứng kiến bà con kêu khóc ngay tại UBND xã do không nhận được tiền vay để con em ăn học, dù đã làm thủ tục trước đó mấy tháng, tôi cũng rất bức xúc. Trực tiếp chất vấn nhân viên Ngân hàng CSXH huyện về giao dịch thì họ bảo, do chưa thu được nợ ở nơi khác nên chưa thể giải ngân khoản tín dụng HSSV về cho dân Phú Xuân (?)".

Tiếp xúc phóng viên, ông Đặng Sót, Giám đốc Ngân hàng CSXH Phú Vang cho rằng, khoản lãi mà ngân hàng thu trước hạn là do dân tự nguyện nộp. Tuy nhiên, nhiều hộ vay trên địa bàn huyện khẳng định, họ trả lãi vì bị thúc ép.

Đơn cử hộ chị T.M.H, thôn Quảng Xuyên (Phú Xuân). Chị H vay lần đầu tiên vào ngày 3-12-2007, nhưng đến ngày 8-4-2008 đã phải nộp lãi lần đầu theo yêu cầu. Tiền lãi trả trước hạn mà hộ chị H. nộp cho ngân hàng đến nay đã hơn 900 nghìn đồng. Chuyện tính lãi của Ngân hàng CSXH Phú Vang cũng có vấn đề.

Nhiều trường hợp vay tín dụng HSSV trả nợ gốc trước hạn nhưng vẫn bị tính lãi cho đến khi sinh viên ra trường, do đó, ngân hàng đã buộc phải thoái lãi cho người vay.

Trong 8 tháng đầu năm 2010, lãi thu từ tín dụng HSSV tại Ngân hàng CSXH Phú Vang đạt hơn 145 triệu đồng, nhưng đơn vị này đã không đưa ra được tỷ lệ bao nhiêu phần trăm hộ vay đáo hạn trả lãi đúng quy định và phải trả trước hạn.