Báo động đình công

> Bài 2: Khó tuyển công nhân

Công nhân xây dựng công trình BV Đa khoa T.Ư Quảng Nam đình công sáng 19-7.

Ông Chính cho biết, thống kê chưa đầy đủ, tính đến ngày 10-6, cả nước xảy ra 440 cuộc đình công, ngừng việc tập thể tại 23 tỉnh, thành phố, tăng gấp 3 lần so với cùng kỳ năm 2010. Trong đó, tập trung chủ yếu tại các tỉnh, thành phố thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và ở các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Vì sao số cuộc đình công lại tăng đột biến, thưa ông?

Nguyên nhân trực tiếp, chủ yếu vẫn là do thu nhập quá thấp so với cường độ, thời gian và sức lực mà người lao động phải bỏ ra. Đã có hàng ngàn công nhân, lao động đơn phương xin chấm dứt hợp đồng lao động do điều kiện lao động khó khăn, giá cả tiêu dùng liên tục tăng cao, thu nhập quá thấp không đủ chi tiêu cho cuộc sống bản thân và gia đình, thời gian làm việc căng thẳng.

Trong khi đó, chủ doanh nghiệp vi phạm pháp Luật Lao động và Luật Công đoàn, không giải quyết kiến nghị hợp pháp, chính đáng của người lao động. Đặc biệt, một số cuộc đình công ở TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương xuất hiện tình trạng có một số đối tượng kích động công nhân đình công hoặc ngăn cản không cho công nhân vào doanh nghiệp khi doanh nghiệp đã đáp ứng các yêu cầu của công nhân nhằm tống tiền doanh nghiệp và người lao động.

Thu nhập thấp, ngay cả doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cũng khó tuyển lao động, do mức lương tối thiểu quá lạc hậu, thưa ông?

Tiền lương, thu nhập của công nhân tăng theo lộ trình của Chính phủ, nhưng do giá cả các mặt hàng thiết yếu tăng cao nên giá trị tiền lương thực tế giảm, dẫn đến đời sống của người lao động rất khó khăn, nhất là công nhân, lao động có thu nhập thấp, công nhân, lao động đang làm việc ở các khu công nghiệp, khu chế xuất.

Một số doanh nghiệp đã cố gắng tiết kiệm chi phí sản xuất để trợ giúp thêm cho người lao động từ 100.000 - 200.000 đồng/người/tháng nhưng vẫn không thu hút được lao động, vì với mức thu nhập đó công nhân chưa nuôi sống được bản thân, nói gì tới tích lũy. Đặc biệt là công nhân ở những ngành mang tính chất gia công, sử dụng nhiều lao động như dệt may, da giày, chế biến thực phẩm…

Ông Mai Đức Chính.

Bức xúc nhất của công nhân hiện nay là vấn đề nhà ở và tình trạng doanh nghiệp không đóng tiền BHXH, BHYT, BHTN khiến quyền lợi của công nhân bị ảnh hưởng nghiêm trọng?

Đúng là tình trạng doanh nghiệp nợ đọng, không đóng các loại BHXH cho người lao động tiếp tục xảy ra ở nhiều địa phương. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến công nhân nhảy việc, bỏ việc nên nhiều doanh nghiệp phải liên tục tuyển lao động là vì thế.

Bên cạnh đó, vấn đề nhà ở cho công nhân, lao động vẫn còn rất nhiều khó khăn. Các khu nhà ở tập trung được xây dựng từ nguồn ngân sách nhà nước và doanh nghiệp vẫn còn thấp, hầu hết người lao động, nhất là đối tượng nhập cư phải sống trong các khu nhà thuê trọ chật chội, tạm bợ, không đảm bảo yêu cầu. Người lao động phải đóng tiền điện, nước giá cao… Điều này ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của công nhân, lao động và vấn đề vệ sinh môi trường sống.

Theo ông, làm thế nào để công nhân không phải đình công nhưng cuộc sống của họ vẫn được cải thiện?

Phải tăng cường giám sát việc thực hiện mức lương tối thiểu vùng đối với người lao động làm việc trong các loại hình doanh nghiệp. Đồng thời, Liên đoàn Lao động các tỉnh cần nắm bắt việc thanh toán lương, thưởng và việc thực hiện các chế độ cho người lao động...

Chúng tôi cũng đang nghiên cứu, khảo sát xây dựng Đề án về chính sách lương tối thiểu để tham gia với cơ quan nhà nước, trình Chính phủ sửa đổi hệ thống lương tối thiểu sát với thực tế cuộc sống người lao động, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống người lao động.

Cảm ơn ông !

Phong Cầm thực hiện